Triều Tiên vẫn có vũ khí hạt nhân và Washington mới chỉ tăng cường trừng phạt lên Bình Nhưỡng, do đó còn có nhiều việc cần làm đối với hai nhà lãnh đạo đã từng hứa vượt qua hàng thập kỷ căng thẳng và xung đột giữa hai quốc gia.
Dưới đây là những gì mà Tổng thống Trump và Lãnh đạo Kim đã nhất trí thực hiện, những điều chưa làm được kể từ khi hai người gặp nhau lần đầu và những gì có khả năng ở trên bàn đàm phán sắp tới.
Thỏa thuận Singapore
Thượng đỉnh Singapore hồi tháng 6 năm ngoái chứng kiến cuộc gặp đầu tiên giữa một đương kim Tổng thống Mỹ với một nhà lãnh đạo Triều Tiên. Tuy nhiên, tuyên bố sau thượng đỉnh này chưa mấy cụ thể và chỉ có 4 cam kết chung:
Hai nước sẽ thiết lập “những mối quan hệ mới” vì hòa bình và thịnh vượng.
Mỹ và Triều Tiên sẽ làm việc cùng nhau để tạo dựng “hòa bình lâu dài và ổn định trên bán đảo Triều Tiên”.
Triều Tiên cam kết “làm việc hướng tới phi hạt nhân hóa hoàn toàn trên bán đảo Triều Tiên”.
Hai nước sẽ trao trả hài cốt của binh lính bị thiệt mạng trong chiến tranh Triều Tiên 1950-1953.
Những gì đã diễn ra từ sau thượng đỉnh Singapore
Ngay trước thượng đỉnh thứ nhất hồi tháng 5, Triều Tiên đã phá hủy một số đường hầm và tòa nhà tại bãi thử hạt nhân Punggye trước sự giám sát của các nhà báo quốc tế chứ không phải các thanh sát viên.
Ngay sau cuộc gặp với Lãnh đạo Kim, Tổng thống Trump đã có tuyên bố bất ngờ rằng Mỹ sẽ dừng tập trận quân sự với Hàn Quốc vốn bị Triều Tiên chỉ trích là diễn tập cho chiến tranh. Những cuộc tập trận lớn đã bị dừng lại nhưng những cuộc tập trận quy mô nhỏ hơn vẫn tiếp diễn.
Triều Tiên đã nhanh chóng gửi trả 55 hộp được cho là đựng hài cốt lính Mỹ thiệt mạng trong chiến tranh.
Tháng 7 năm ngoái, hình ảnh vệ tinh cho thấy Triều Tiên đã bắt đầu dỡ bỏ một vài cơ sở tại Trạm phóng vệ tinh Sohae, tuy nhiên, sau đó một số trung tâm nghiên cứu của Mỹ cho rằng không quan sát thấy có thêm sự dỡ bỏ nào.
Triều Tiên và Hàn Quốc cũng hướng tới sự hòa giải của riêng mình, họ tổ chức 3 hội nghị thượng đỉnh và thực hiện các bước giảm căng thẳng quân sự dọc theo đường biên giới chung như đóng cửa một số đồn bảo vệ, loại bỏ bom mìn và áp đặt vùng cấm bay.
Những kế hoạch liên Triều phụ thuộc rất nhiều vào việc Washington có sẵn sàng ủng hộ nới lỏng lệnh trừng phạt vốn ngăn chặn hầu hết các mối làm ăn kinh tế với Triều Tiên hay không.
Năm qua cũng chứng kiến những cuộc gặp gỡ và các chuyến thăm bị hủy giữa các quan chức Mỹ và Triều Tiên.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã tới Bình Nhưỡng vài lần, trong đó lần đầu tiên bị Triều Tiên lên án là đưa ra những “yêu cầu giống xã hội đen” đối với việc phi hạt nhân hóa hoàn toàn, xác định được và không thể đảo ngược từ phía Triều Tiên. Tuy nhiên, một cuộc gặp gỡ khác được Lãnh đạo Kim Jong-un đánh giá là “hài lòng”.
Trong khi đó, Tổng thống Trump đã tiếp đón các quan chức Triều Tiên tại Nhà trắng và tuyên bố rằng ông và lãnh đạo Kim “có tình cảm” sau khi gửi thư cho nhau.
Trong thông điệp năm mới, ông Kim cho biết vẫn sẵn sàng gặp lại Tổng thống Trump, nhưng cảnh báo có thể có “một con đường mới” (ám chỉ quay lại phát triển vũ khí) nếu ông không hài lòng với cuộc đàm phán.
Một loạt các cuộc đàm phán vào tháng 1 đã khiến Tổng thống Trump tuyên bố thượng đỉnh thứ 2 sẽ diễn ra tại Việt Nam vào cuối tháng 2.
 |
| Cuộc gặp thân mật giữa Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in (phải) |
Những gì chưa diễn ra
Xuyên suốt các cuộc đàm phán trên cũng như đàm phán ở hậu trường, chưa có bên nào tuyên bố những bước đi mới hướng tới phi hạt nhân hóa, nới lỏng lệnh trừng phạt hay thiết lập một “chế độ hòa bình” mới trên bán đảo Triều Tiên.
Truyền thông Triều Tiên đưa ra những tuyên bố than phiền về việc Washington phản đối ký tuyên bố hòa bình hay nới lỏng lệnh trừng phạt cho tới khi Triều Tiên có thêm những bước đi hướng tới phi hạt nhân hóa.
Trong khi đó, tình báo và các quan chức quốc phòng Mỹ nói rằng Triều Tiên vẫn tiếp tục phát triển kho vũ khí hạt nhân và tên lửa, bất chấp tuyên bố hoãn các vụ thử tự đưa ra, và rằng Triều Tiên khó có thể hủy bỏ mọi vũ khí hạt nhân của mình.
Sau cuộc gặp với Lãnh đạo Kim hồi tháng 9, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in nói rằng Triều Tiên sẵn sàng “dỡ bỏ vĩnh viễn” tổ hợp hạt nhân chính Yongbyon và cho phép các thanh sát viên quốc tế tới một số địa điểm tên lửa nếu Mỹ có sự nhượng bộ.
Tuy nhiên, cả sự nhượng bộ của Mỹ và việc thanh sát trên đều chưa diễn ra.
Những điều có thể diễn ra tại Việt Nam
Các quan chức Mỹ và Triều Tiên khá kín tiếng về thỏa thuận có thể đưa ra sau thượng đỉnh Trump – Kim thứ 2, tuy nhiên các nhà phân tích nói rằng Washington cần cởi mở để thực hiện các bước đi tạm thời cho bất kỳ thỏa thuận nào có thể đưa ra.
Đại sứ của Mỹ về Triều Tiên Stephen Biegun nói với các nghị sĩ Hàn Quốc rằng hầu hết các cuộc thảo luận gần đây với Bình Nhưỡng đều xoay quanh vấn đề hậu cần của thượng đỉnh và cần có thêm các cuộc đàm phán để giải quyết các vấn đề quan trọng.
Tuy nhiên, ông Biegun cũng nói rằng một loạt các đề mục của chương trình đã được thảo luận và Triều Tiên đã kêu gọi nới lỏng lệnh trừng phạt, khởi động lại các dự án kinh tế liên Triều, mở văn phòng liên lạc của Mỹ ở Bình Nhưỡng và ký tuyên bố chính thức chấm dứt tình trạng chiến tranh của cuộc xung đột 1950-1953.
Một động thái khác nữa có thể bao gồm nới lỏng lệnh cấm người Mỹ tới Triều Tiên hoặc cung cấp thêm viện trợ song phương.
Để có được một vài trong số các nhượng bộ trên từ Washington, Triều Tiên có thể đóng cửa khu hạt nhân Yongbyon cũng như loại bỏ các cơ sở tên lửa quan trọng trước sự chứng kiến của các chuyên gia nước ngoài – các quan chức Hàn Quốc cho hay.
Truyền thông Triều Tiên nói hồi tháng 12 năm ngoái rằng cam kết “phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên” của Bình Nhưỡng cũng bao gồm “xóa bỏ hoàn toàn mối đe dọa hạt nhân của Mỹ với Triều Tiên”, tuy nhiên, chưa nêu các bước cụ thể mà Washington cần thực hiện.
Tuy một số nghị sĩ và nhà phân tích Mỹ cho rằng ông Trump có thể đồng ý giảm sự hiện diện của quân đội Mỹ ở Hàn Quốc nhưng các quan chức ở Seoul và Washington cho rằng số lượng lính Mỹ không phải là vấn đề đưa ra đàm phán.
