Khi bản làng trở thành điểm tựa bảo vệ trẻ em
Sau khi từng bước xây dựng môi trường sống an toàn từ mỗi gia đình, xã Mường Toong (tỉnh Điện Biên) xác định bảo vệ trẻ em là nhiệm vụ xuyên suốt, cần được triển khai bằng những giải pháp chủ động, lâu dài. Thay vì chỉ tập trung xử lý khi sự việc xảy ra, địa phương lựa chọn cách tiếp cận phòng ngừa từ sớm, bắt đầu ngay trong từng mái nhà.
Thông qua các phong trào, cuộc vận động của Hội Liên hiệp Phụ nữ xã, nhiều gia đình đã được trang bị kiến thức về chăm sóc, giáo dục con cái, kỹ năng làm cha mẹ, kỹ năng phòng, chống bạo lực gia đình và xâm hại trẻ em. Sự thay đổi trong nhận thức của phụ huynh chính là “lá chắn” đầu tiên giúp trẻ em được sống trong môi trường an toàn, lành mạnh.
Không dừng lại ở phạm vi gia đình, công tác bảo vệ trẻ em tại Mường Toong được mở rộng ra cộng đồng bản làng, với sự tham gia của các tổ chức đoàn thể, già làng, trưởng bản và người có uy tín. Nội dung phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em được lồng ghép trong sinh hoạt chi hội, sinh hoạt cộng đồng và các buổi tuyên truyền tại cơ sở.
Cách làm này giúp người dân hiểu rõ hơn trách nhiệm của cộng đồng trong việc phát hiện sớm nguy cơ, kịp thời hỗ trợ, can thiệp khi trẻ em có dấu hiệu bị tổn thương. Việc “để mắt” từ bản làng đã góp phần hạn chế những khoảng trống trong công tác bảo vệ trẻ em ở vùng cao, nơi điều kiện tiếp cận thông tin còn nhiều khó khăn.
Nhà trường – mắt xích quan trọng trong phòng ngừa từ sớm
Một điểm nhấn trong công tác bảo vệ trẻ em tại xã Mường Toong là sự tham gia tích cực của nhà trường. Tại Trường PTDTBT THCS Mường Toong, các nội dung về bình đẳng giới, phòng, chống bạo lực và xâm hại trẻ em được lồng ghép trong sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp và các hoạt động trải nghiệm.
Nhà trường chú trọng trang bị cho học sinh kỹ năng nhận diện nguy cơ, biết chia sẻ và tìm kiếm sự hỗ trợ khi gặp vấn đề tâm lý hoặc bị xâm hại. Song song với đó, việc thiết lập các kênh tư vấn, hỗ trợ học sinh được xem là giải pháp quan trọng nhằm lắng nghe, nắm bắt kịp thời những biến động tâm lý của học sinh, từ đó phối hợp với gia đình trong những trường hợp cần quan tâm đặc biệt.
Cách làm này giúp công tác bảo vệ trẻ em không chỉ dừng lại ở tuyên truyền, mà từng bước đi vào hỗ trợ cụ thể, thiết thực.
Công tác bảo vệ trẻ em ở xã Mường Toong không phải là nhiệm vụ riêng của một tổ chức hay một môi trường. Thông qua các hoạt động truyền thông cộng đồng, trong đó có sự phối hợp giữa Hội Phụ nữ, nhà trường, chính quyền địa phương và các lực lượng tại cơ sở, thông điệp về xóa bỏ định kiến giới, phòng, chống bạo lực và bảo vệ trẻ em được lan tỏa rộng rãi.
Sự phối hợp liên ngành đã hình thành mạng lưới bảo vệ nhiều tầng, giúp trẻ em được quan tâm, chăm sóc và bảo vệ cả trong gia đình, ở bản làng và tại trường học.
Phòng ngừa từ sớm để bảo vệ bền vững
Theo ông Nguyễn Văn Tâm, Hiệu trưởng Trường PTDTBT THCS Mường Toong, phòng ngừa từ sớm là giải pháp căn cơ trong công tác bảo vệ trẻ em ở vùng cao.
“Nhà trường không chỉ dạy chữ mà còn chú trọng giáo dục kỹ năng sống, giáo dục giới và xây dựng môi trường học đường an toàn. Khi học sinh được trang bị kiến thức, được lắng nghe và hỗ trợ kịp thời, những nguy cơ về bạo lực, xâm hại sẽ được ngăn chặn ngay từ đầu. Điều quan trọng là gia đình, nhà trường và cộng đồng phải cùng đồng hành,” ông Tâm chia sẻ.
Ý kiến từ phía nhà trường cho thấy, bảo vệ trẻ em chỉ thực sự hiệu quả khi có sự kết nối chặt chẽ giữa các môi trường mà trẻ đang sinh sống và học tập.
Thực tiễn ở Mường Toong cho thấy, khi gia đình được trang bị kiến thức, cộng đồng cùng sẻ chia trách nhiệm và nhà trường chủ động phòng ngừa từ sớm, trẻ em sẽ có thêm những “vành đai an toàn” vững chắc. Đó chính là nền tảng để các em được lớn lên trong sự quan tâm, được lắng nghe và phát triển hài hòa cả về thể chất lẫn tinh thần.
