Giải pháp hố ga có van thu thập nước thải lấy mẫu xét nghiệm Covid-19 của Công ty Cổ phần Giải pháp công nghệ Thuận Thiên (Thành phố Hồ Chí Minh) đã lọt top 10 của Chương trình “Tìm kiếm và kết nối giải pháp đổi mới sáng tạo ứng phó dịch Covid-19 tại Thành phố Hồ Chí Minh năm 2021”.
Lấy mẫu từ nước thải
Cuộc thi “Tìm kiếm và kết nối giải pháp đổi mới sáng tạo ứng phó dịch Covid-19 tại Thành phố Hồ Chí Minh năm 2021” do Sở KH&CN Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp với Trung tâm Hỗ trợ Thanh niên Khởi nghiệp (BSSC) triển khai.
Hố ga do Công ty Cổ phần Giải pháp công nghệ Thuận Thiên (Thành phố Hồ Chí Minh) thiết kế thuận lợi và an toàn cho việc lấy nước thải ở các khu dân cư để phân tích, tìm dấu vết Covid-19 cũng như các loại bệnh truyền nhiễm khác.
ThS Phan Minh Trí, Phó phòng Kỹ thuật, Công ty Thuận Thiên, cho biết, việc xét nghiệm virus Covid-19 đang đối mặt với nhiều bất cập, tạo áp lực lớn trên lực lượng y tế. Việc tập trung đông người gây nguy cơ lây lan dịch bệnh và tạo sự bất an, xáo trộn trong nhân dân.
Ngoài ra, xét nghiệm kháng nguyên SARS-CoV-2 qua dịch hầu họng bằng phương pháp PCR cần 2 – 3 giờ mới cho kết quả và quá trình này cũng sẽ tạo gánh nặng lên các phòng thí nghiệm.
Trong khi đó, virus gây bệnh Covid-19 lây nhiễm cho nhiều loại tế bào trong cơ thể, bao gồm cả những tế bào trong đường hô hấp và đường ruột. RNA của virus có thể đi vào phân và nước tiểu, thường xuất hiện trong chất thải này vài ngày trước khi các triệu chứng lâm sàng bắt đầu xuất hiện.
Hiện nay, nhiều nước trên thế giới như Úc, Canada, Hà Lan, Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Thụy Sĩ… đã thực hiện việc phân tích nước thải nhằm tìm dấu vết của virus Covid-19 trong cộng đồng.
Tuy nhiên, các hố ga thông thường bằng bê tông dễ nứt vỡ, sinh ra nấm mốc trong thành hố, rò rỉ nước thải vào lòng đất, lẫn mùi hôi vào không khí… vì vậy có thể cho các kết quả âm tính, dương tính giả khi xét nghiệm.
Ngoài ra, hệ thống thoát nước hiện nay thường gom chung tất cả các loại nước thải (sinh hoạt, công nghiệp, nước mưa…) vào chung một hố ga và chảy qua nhiều khu vực, do vậy không thể tập trung để truy vết dịch. Bên cạnh đó, các hố ga này phần lớn là kín, gây khó khăn khi lấy mẫu nước thải, cũng như không đảm bảo an toàn sinh học.
“Từ giữa năm 2019, công ty chúng tôi đã phát triển sản phẩm và giải pháp hố ga lấy mẫu nước thải này từ sáng chế của kỹ sư, Chủ tịch hội đồng quản trị Thân Thế Hào. Sau đó để hỗ trợ việc truy vết Covid-19 công ty xây dựng dự án, tháng 4/2021 dự án hoàn tất và gửi đi tham gia cuộc thi HIS-COVID 2021”, anh Trí nói.
Giải pháp của ông Phan Minh Trí đưa ra gồm hai bộ phận quan trọng: Hố ga thu thập mẫu nước thải và bộ test Covid-19. Trong đó, hố ga là sáng chế đã được Công ty Thuận Thiên đăng ký xác lập quyền tại Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ.
Hố ga được sản xuất bằng nhựa Polypropylene Copolymer, hố ga có tuổi thọ 30 năm, chịu tải trọng 12 tấn, không bị nứt vỡ, không thấm, thoát nước thải vào đất. Khi muốn lấy nước thải lên để xét nghiệm, chỉ cần nhấn vào chốt bên ngoài và bơm nước ra. Với giải pháp này, nhân viên thu thập mẫu không phải chạm tay vào nước thải, không cần mở nắp, bảo đảm an toàn vệ sinh dịch tễ.
Bộ test Covid-19 cầm tay nhập khẩu từ Canada cho phép thực hiện xét nghiệm không cần sự hỗ trợ của cán bộ y tế chuyên môn, trang thiết bị y tế phức tạp hay phòng thí nghiệm quy chuẩn… Chỉ cần cán bộ thực hiện được đào tạo và thực hiện đúng với hướng dẫn sử dụng, sẽ cho kết quả sau 2 giờ.
Test các bệnh truyền nhiễm qua nước thải
Theo nhóm tác giả của giải pháp, hố ga dễ dàng lắp đặt, không ảnh hưởng đến khả năng thoát nước của hệ thống nước thải hiện có. Các hố ga có thể lắp đặt ở khu dân cư hoặc một nhà máy, khu công nghiệp... Tùy theo nhu cầu lắp đặt, thể tích hố ga có thể từ 0,2 - 0,35m³, nhỏ hơn so với các hố ga bê tông thông thường. Ngoài ra, không chỉ xét nghiệm Covid-19, nếu dùng các bộ test khác, đều có thể xét nghiệm các bệnh truyền nhiễm khác qua nước thải.
Đối với hố ga, để kiểm soát dịch Covid-19 có thể lắp đặt tại các chốt kiểm soát vùng xanh, khu vực có nhà máy sản xuất lớn, các khu công nghiệp. khu chung cư… Nước thải trong các vùng xanh sẽ được thu thập để lấy mẫu hàng tuần qua van của hố ga, sau đó mẫu nước thải sẽ được đem xét nghiệm Covid-19 bằng bộ test cầm tay nằm trong gói giải pháp.
Khi phát hiện virus có trong nước thải, tiến hành xét nghiệm, sàng lọc toàn bộ khu vực đó sẽ tìm ra các F0 để tiến hành cách ly, khoanh vùng, truy vết và dập dịch.
Nhà sáng chế Thân Thế Hào cho biết, nếu xét nghiệm Covid-19 qua nước thải có thể kiểm soát chủ động và liên tục trong khoảng thời gian dài với chi phí thấp, ít ảnh hưởng đến các cá nhân trong vùng được giám sát, có thể phát hiện sớm Covid-19 từ 4 - 7 ngày, tạo thời gian vàng để dập dịch. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra, người ta đã thấy nước thải một khu phố có Covid-19 nhưng phải 4 - 7 ngày sau, người dân ở đây mới thấy các biểu hiện dịch tễ của bệnh.
ThS Trí cho biết, giải pháp đã thử nghiệm được một số mẫu nước thải tại quận Gò Vấp, Thành phố Hồ Chí Minh, xung quanh khu vực bệnh viện điều trị Covid-19 và cả vùng không có Covid-19, đều cho kết quả chuẩn xác. Đây là giải pháp đầu tiên xuất hiện tại Việt Nam để giải quyết vấn đề xét nghiệm, truy vết Covid-19 trong cộng đồng.
