Lầu Năm Góc đã yêu cầu thay thế khẩn cấp những khoáng sản từ Trung Quốc. Các đơn đặt hàng đã bị trì hoãn và giá cả đã tăng vọt. Hãng RIA Novosti đưa tin về hậu quả đối với "quân đội đầu tiên trên thế giới".
Hạn chế nghiêm ngặt
Vào tháng 6, sau khi Tổng thống Donald Trump đồng ý nhượng bộ thương mại, Trung Quốc đã nối lại xuất khẩu kim loại đất hiếm. Tuy nhiên, các hạn chế đối với neodymium, dysprosi, terbi, gali, germani, antimon và một số nam châm có tầm quan trọng chiến lược vẫn được duy trì.
Bắc Kinh kiểm soát hơn 90% thị trường toàn cầu về các nguyên tố đất hiếm, được sử dụng trong vô số công nghệ quân sự, bao gồm cảm biến hồng ngoại, động cơ máy bay không người lái và đạn dược dẫn đường chính xác.
Theo báo cáo của tờ The Wall Street Journal (WSJ), chính phủ Trung Quốc hiện đang tạm giữ các lô hàng khoáng sản được sử dụng trong ngành công nghiệp quốc phòng.
Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đã được thắt chặt, yêu cầu phải có ảnh chụp sản phẩm hoặc dây chuyền sản xuất để chứng minh mục đích dân sự của chúng.
Không có lựa chọn thay thế
Lầu Năm Góc đã yêu cầu tìm nguồn thay thế từ các thị trường khác, nhưng đây không phải là nhiệm vụ dễ dàng. Trung Quốc không kiểm soát quá trình khai thác mà kiểm soát giai đoạn chế biến phức tạp về mặt công nghệ và "bẩn" về mặt sinh thái.
Ở phương Tây, hoạt động sản xuất như vậy đã bị dừng lại từ nhiều năm trước. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), Trung Quốc dẫn đầu về chế biến 19 trong số 20 loại khoáng sản quan trọng nhất, chiếm trung bình khoảng 70% thị trường.
"Để từ bỏ nhập khẩu, Mỹ và các đồng minh cần phải xây dựng lại toàn bộ ngành công nghiệp từ con số 0: từ thăm dò, sản xuất đến nhà máy chế biến. Điều này đòi hỏi đầu tư lớn, nhiều thời gian và giải quyết các vấn đề môi trường nghiêm trọng.
Các công ty Mỹ không thể dễ dàng chuyển sang một nhà cung cấp khác có quy mô tương đương - hiện tại vẫn chưa có nhà cung cấp nào như vậy", Nikita Zlobin, Giám đốc Điều hành của A2 Forwarding, cho biết.
Phương Tây đang hy vọng vào Úc và Ấn Độ, nhưng rõ ràng là không thể bù đắp hoàn toàn được những mất mát.
"Úc chỉ có khả năng bồi lấp không quá 15-20%, phần còn lại - 30-40%, và với chi phí gấp năm đến mười lần, cộng thêm chi phí hậu cần. Việc tái cấu trúc như vậy sẽ khiến tổ hợp công nghiệp-quân sự Mỹ thiệt hại hàng tỷ đô la", Dmitry Semenov, chuyên gia kinh tế, chủ tịch hội đồng quản trị Transinvest, giải thích.
Trong tình huống khó khăn
Các nhà thầu quốc phòng Mỹ đang trong tình cảnh khốn khó. Vật liệu khan hiếm. Chúng cũng trở nên đắt đỏ hơn nhiều – ít nhất là gấp năm lần. Và samarium, một nguyên tố đất hiếm được sử dụng trong nam châm nhiệt độ cao cho động cơ máy bay phản lực, đã tăng giá gấp 60 lần.
Và các chuyên gia lưu ý rằng đây chỉ là khởi đầu. Giám đốc Zlobin dự đoán giá neodymium và dysprosium (cần thiết cho ô tô điện, tua bin gió và thiết bị điện tử phức tạp), các kim loại công nghiệp chủ chốt - lithium (cho pin), kẽm, thiếc, mangan và crom - sẽ tăng vọt.
Dmitry Semenov cho biết: "Các sản phẩm phức hợp công nghiệp-quân sự sẽ trở nên đắt hơn 10-20%, hóa dầu và lọc dầu sẽ tăng 8-10%".
Các công ty quốc phòng cũng báo cáo tình trạng cạn kiệt kho dự trữ germani, gali và antimon, một số chỉ còn đủ dùng trong vài tháng. Do đó, tất cả các công ty quốc phòng lớn đều có nguy cơ gián đoạn nguồn cung.
Tiếp theo là sự suy giảm sản lượng không thể tránh khỏi. Chuyên gia này cho biết thêm, sản lượng đã bị cắt giảm và các hợp đồng hiện tại đang bị chậm thanh toán.
Sự phụ thuộc quan trọng
Việc kiểm soát các khoáng sản chiến lược không chỉ là một lợi thế kinh tế, mà còn là một công cụ địa chính trị toàn diện. Và Bắc Kinh đã sử dụng nó trong chiến tranh thương mại.
Lầu Năm Góc đã yêu cầu các nhà thầu quốc phòng ngừng mua nam châm đất hiếm của Trung Quốc vào năm 2027. Có vẻ như họ sẽ bỏ lỡ thời hạn này.
Phần lớn các thành phần trong hệ thống vũ khí của Bộ Quốc phòng Mỹ được làm từ các khoáng chất quan trọng chịu sự kiểm soát xuất khẩu của Trung Quốc.
Hơn nữa, có ít nhất một công ty Trung Quốc trong hầu hết mọi chuỗi cung ứng. Nghĩa là, bất kỳ hạn chế nào từ Bắc Kinh đều ảnh hưởng đến toàn bộ tổ hợp công nghiệp-quân sự của Mỹ.
