Khi phụ nữ vùng cao đối diện với “khoảng trống công nghệ”
Trong hành trình xóa bỏ định kiến giới, thay đổi nhận thức là điều kiện cần, nhưng chưa đủ. Thực tiễn ở xã Mường Toong (tỉnh Điện Biên) cho thấy, chỉ khi phụ nữ được trang bị năng lực cụ thể, có công cụ để hành động và tạo ra giá trị, thì sự thay đổi mới thực sự bền vững.
Sau khi phụ nữ mạnh dạn tham gia làm kinh tế, bước ra không gian cộng đồng và được nam giới đồng hành, một yêu cầu mới đặt ra: làm thế nào để phụ nữ không bị tụt lại trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ.
Câu trả lời đang dần hình thành ngay từ cơ sở, trong chính các chi hội phụ nữ ở Mường Toong.
Thực tế tại nhiều bản cho thấy, phụ nữ dân tộc thiểu số vẫn gặp không ít rào cản khi tiếp cận công nghệ thông tin. Việc sử dụng điện thoại thông minh, mạng xã hội hay các nền tảng số còn lúng túng; rào cản ngôn ngữ, trình độ học vấn và hạ tầng mạng chưa đồng bộ càng khiến khoảng cách số trở nên rõ rệt.
Nếu không được trang bị kỹ năng phù hợp, phụ nữ rất dễ bị đứng ngoài những cơ hội mới trong phát triển kinh tế, tiếp cận thông tin và tham gia đời sống xã hội hiện đại.
Nhận diện rõ thách thức đó, tổ chức Hội Phụ nữ ở Mường Toong đã không chờ đợi sự hỗ trợ từ bên ngoài, mà chủ động đề xuất và triển khai các giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế của mình.
Từ sinh hoạt chi hội đến ứng dụng công nghệ thông tin
Không coi công nghệ là điều gì quá xa vời, Hội LHPN xã Mường Toong từng bước đưa ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác chỉ đạo, tuyên truyền và sinh hoạt Hội. Hiện nay, 100% các chi hội đều duy trì việc tuyên truyền, báo cáo hoạt động Hội thông qua các nền tảng như Zalo, Facebook; các nhóm Zalo chi hội được tạo lập để kết nối hội viên, chia sẻ thông tin kịp thời.
Bên cạnh sinh hoạt trực tiếp, sinh hoạt chi hội trực tuyến được triển khai linh hoạt, tạo điều kiện cho nhiều hội viên, nhất là phụ nữ bận rộn làm ăn, chăm sóc gia đình vẫn có thể tham gia hoạt động Hội. Việc cập nhật dữ liệu cán bộ, hội viên cũng từng bước được thực hiện trên phần mềm quản lý, giúp công tác theo dõi, nắm bắt tình hình sát thực tế hơn.
Trong triển khai các nhiệm vụ chuyển đổi số, Hội LHPN xã còn phối hợp với Công an xã và Đoàn Thanh niên tham gia tuyên truyền, hướng dẫn người dân cài đặt, kích hoạt tài khoản định danh điện tử, sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Cách làm trực tiếp, “cầm tay chỉ việc” ngay tại cơ sở giúp nhiều phụ nữ, người cao tuổi lần đầu tiếp cận các tiện ích số mà trước đây còn e ngại.
Từ tham luận chi hội đến giải pháp thực tiễn
Tại Đại hội đại biểu phụ nữ xã, Chi hội Phụ nữ bản Cây Sặt đã trình bày tham luận “Giải pháp nâng cao năng lực ứng dụng công nghệ thông tin cho phụ nữ dân tộc thiểu số gắn với phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững”. Đây không chỉ là một bài phát biểu, mà là kết quả đúc rút từ chính quá trình sinh hoạt, đồng hành cùng hội viên ở cơ sở.
Tham luận chỉ rõ, nhiều phụ nữ đã bước đầu biết sử dụng điện thoại thông minh, mạng xã hội để kết nối, chia sẻ thông tin Hội, quảng bá sản phẩm truyền thống. Tuy nhiên, việc ứng dụng vẫn còn manh mún, thiếu kỹ năng và chưa khai thác hết tiềm năng của môi trường số.
Từ thực tế đó, Chi hội đề xuất các giải pháp rất cụ thể: tổ chức các lớp học chuyển đổi số ngay tại cộng đồng với nội dung đơn giản, dễ hiểu; lựa chọn những hội viên am hiểu công nghệ để kèm cặp theo mô hình “1+1”; khuyến khích phụ nữ quảng bá sản phẩm gắn với văn hóa truyền thống thông qua các nền tảng số.
Điều đáng nói là, những giải pháp này không mang tính khẩu hiệu, mà hoàn toàn xuất phát từ nhu cầu và khả năng thực tế của phụ nữ vùng cao.
Việc tiếp cận và ứng dụng công nghệ thông tin không chỉ giúp phụ nữ Mường Toong nâng cao thu nhập, mà còn mở ra một không gian mới để họ cất tiếng nói của mình. Từ việc chia sẻ thông tin Hội, tuyên truyền chính sách, đến quảng bá sản phẩm, kể câu chuyện của bản làng, phụ nữ dần trở thành chủ thể tích cực trên không gian mạng.
Quan trọng hơn, khi phụ nữ làm chủ được công cụ số, vị thế của họ trong gia đình cũng thay đổi. Những người chồng, người thân bắt đầu nhìn nhận vai trò của phụ nữ không chỉ qua công việc nội trợ, mà qua khả năng tiếp cận thông tin, kết nối thị trường và đóng góp cụ thể cho kinh tế gia đình.
Công nghệ, trong trường hợp này, không phải là mục tiêu cuối cùng, mà là phương tiện để phụ nữ khẳng định năng lực và giá trị của mình.
Từ chi hội đến cộng đồng: một bước đi bền vững
Việc phụ nữ chủ động học hỏi, ứng dụng công nghệ thông tin còn tạo ra tác động lan tỏa đối với thế hệ trẻ. Khi con cái chứng kiến mẹ mình sử dụng điện thoại thông minh để làm việc, học hỏi và kết nối, những khuôn mẫu giới truyền thống dần được phá vỡ.
Đó chính là nền tảng để trẻ em lớn lên với nhận thức bình đẳng hơn, sẵn sàng tiếp cận tri thức mới và không lặp lại những định kiến cũ đã từng kìm hãm thế hệ trước.
Câu chuyện từ Chi hội Phụ nữ bản Cây Sặt cho thấy, xóa bỏ định kiến giới không chỉ là thay đổi suy nghĩ, mà còn là trao cho phụ nữ công cụ để tự thay đổi cuộc sống của mình. Khi phụ nữ được trang bị tri thức, kỹ năng và sự tự tin, họ không chỉ là đối tượng thụ hưởng, mà trở thành người kiến tạo sự phát triển.
Trong tổng thể chuỗi bài về xóa bỏ định kiến giới ở Mường Toong, Bài 16 khẳng định một điều: bình đẳng giới bền vững phải gắn với năng lực, tri thức và khả năng thích ứng của phụ nữ trong bối cảnh mới.
Từ những lớp học công nghệ nhỏ ở bản làng, những tham luận được viết bằng trải nghiệm thực tế, phụ nữ Mường Toong đang từng bước làm chủ không gian số, mở ra con đường phát triển dài hơi cho bản thân, gia đình và cộng đồng.
