Tranh Đông Dương tỏa sáng trên sàn đấu giá quốc tế

Thầy và trò cùng xuất hiện như huyền thoại

Phiên đấu giá “Những huyền thoại: 100 năm từ Trường Mỹ thuật Đông Dương” do nhà đấu giá quốc tế Millon tổ chức vừa diễn ra đồng thời tại Paris và Hà Nội, đã thu hút đông đảo các nhà sưu tập từ khắp nơi trên thế giới.

Đây là dịp hiếm có để người yêu nghệ thuật cùng nhìn lại dấu ấn vàng son của nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại qua những tác phẩm đỉnh cao, gắn liền với tên tuổi các họa sĩ tiêu biểu của Trường Mỹ thuật Đông Dương.

Được thành lập vào năm 1925 tại Hà Nội, Trường Mỹ thuật Đông Dương là học viện hàng đầu định hình nghệ thuật Việt Nam hiện đại. Lấy cảm hứng từ École des Beaux-Arts ở Paris, trường đã tích hợp và bảo tồn thành công các kỹ thuật nghệ thuật truyền thống của Việt Nam trong khi vẫn đón nhận sự hiện đại.

Dưới sự lãnh đạo của Victor Tardieu, một họa sĩ người Pháp và là người chiến thắng Giải thưởng Đông Dương, ngôi trường này đóng vai trò quan trọng trong sự xuất hiện của phong cách nghệ thuật Việt Nam đương đại kết hợp giữa ảnh hưởng của phương Tây và châu Á.

Tardieu đã dành rất nhiều tâm huyết xây dựng một chương trình đào tạo để phát huy di sản truyền thống kết hợp với hội họa phương Tây, được khích lệ chấn hưng nghệ thuật An Nam. Ông đã thể hiện sự quyết tâm và tham vọng xây dựng một trường phái Hà Nội phát triển mạnh mẽ, không thua kém các trường phái đang nổi tiếng trên thế giới.

Sau 100 năm kể từ ngày thành lập Trường Mỹ thuật Đông Dương, hội họa Việt Nam được kiến tạo trên nền tảng vững chắc để tạo thành hào quang nghệ thuật bản sắc Việt. Sự ra đời của trường đã thúc đẩy nghệ thuật tạo hình Việt Nam bước ra khỏi giai đoạn khuyết danh. Từ đây, một loạt thế hệ họa sĩ quan trọng của mỹ thuật Việt Nam thế kỷ 20 được ghi nhận với những “bộ tứ”: Phổ - Thứ - Lựu - Đàm, Trí - Lân - Vân - Cẩn, Nghiêm - Liên - Sáng - Phái.

Những tác phẩm do các nghệ sĩ bước ra ngôi trường này không chỉ được quốc tế công nhận, săn đón, mà còn trở thành những di sản nghệ thuật được lưu truyền qua nhiều thế hệ, và được coi là những tài liệu tham khảo thiết yếu trong lịch sử nghệ thuật Việt Nam.

Trong số các lô tác phẩm được đấu giá lần này, đáng chú ý có sự “góp mặt” của Victor Tardieu với tác phẩm “Những người bốc vác tại cảng Genoa”, thể hiện phong cách cổ điển hàn lâm mà Victor Tardieu kế thừa từ trường phái châu Âu - nhưng đồng thời cũng cho thấy tình cảm nhân văn sâu sắc của ông đối với người lao động.

Phiên đấu giá còn có tác phẩm của Nam Sơn - người đồng sáng lập Trường Mỹ thuật Đông Dương với bức tranh “Thiếu nữ Hà Thành tóc phi-dê” bằng vật liệu phấn đỏ và than vẽ trên giấy.

Phiên đấu giá trăm tỷ

Là một phiên đấu giá song lập quốc tế, liên thông giữa 2 thủ đô Paris - Hà Nội, “Những huyền thoại: 100 năm từ Trường Mỹ thuật Đông Dương” đã thu hút hàng trăm nhà sưu tập lớn từ khắp thế giới. Tuy nhà đấu giá chưa tiết lộ, nhưng giới nghiên cứu cho rằng nhiều nhà sưu tập Việt Nam đã tham gia và mua về được những tác phẩm giá trị.

Theo công bố từ Vietartview - đơn vị đồng hành cùng Millon, kết quả phiên đấu giá đã chứng tỏ nghệ thuật Việt Nam tiếp tục tỏa sáng, và ngày càng được giới sưu tập quốc tế quan tâm.

Trong đó, tác phẩm “Người phụ nữ mặc áo xanh” của họa sĩ Vũ Cao Đàm có giá gõ búa lên tới 273.000 EUR (tương đương trên 8,1 tỷ đồng đã bao gồm thuế phí). Danh họa Mai Trung Thứ tiếp tục có tác phẩm tham gia “Nude nằm” được bán với giá 266.000 EUR (khoảng 7,9 tỷ đồng), “Những con ngựa hoang” của họa sĩ Nguyễn Khang được bán với giá 195.000 EUR (khoảng 5,8 tỷ đồng).

“Bình phong gồm sáu tấm” được cho là tác phẩm của Lê Quốc Lộc bán với giá 182.000 EUR (tương đương 5,4 tỷ đồng). Tác phẩm trang trí một cảnh quan nhiệt đới, gồm một cây chuối lá rộng màu vàng chiếm ưu thế ở tiền cảnh, với nền là những ngọn đồi, cây cọ và thuyền trôi trên một con sông được cách điệu.

Sự tương phản giữa các lớp sơn mài đỏ đậm, đen sâu và vàng, sự tinh tế của các họa tiết thực vật và phối cảnh uốn lượn là đặc trưng không thể phủ nhận của nghệ thuật sơn mài Việt Nam.

Đặc biệt, tác phẩm “Cảnh chùa Thầy” của họa sĩ Trần Phúc Duyên có giá gõ búa 127.400 EUR (gần 3,8 tỷ đồng). Trần Phúc Duyên là một họa sĩ quan trọng của Việt Nam chuyên về sơn mài từ năm 1942. Ông từng mở xưởng tại Hà Nội và phát triển các đơn đặt hàng, củng cố danh tiếng của mình trong cộng đồng người Pháp tại Việt Nam.

Danh họa Lê Phổ với “Thiếu nữ chải tóc” có giá bán 169.000 EUR (trên 5 tỷ đồng), tác phẩm “Vịnh Hạ Long” của họa sĩ Nguyễn Văn Tỵ được bán với giá 145.600 EUR (trên 4,3 tỷ đồng), “Bên ao làng” của họa sĩ Trần Bình Lộc có giá 136.500 EUR (khoảng 4 tỷ đồng), họa sĩ Tôn Thất Đào với tác phẩm “Cô gái bên cây chuối” được bán với giá 127.400 EUR (gần 3,8 tỷ đồng)…

Có thể thấy trong phiên đấu giá Duplex lần thứ 7, tuy không có tác phẩm nào có giá gõ búa ở mức “triệu đô”, song hầu hết các tác phẩm đều vượt qua mức giá sàn mà nhà đấu giá dự kiến. Điều đó cho thấy, nghệ thuật Việt Nam nói chung và nghệ thuật thời kỳ Đông Dương nói riêng vẫn luôn có sức hút và chưa dứt sức nóng đối với giới sưu tập quốc tế.