Tiến sĩ tâm lý Phạm Thị Thúy hướng dẫn học sinh học tập theo phương pháp tích cực - Ảnh: NVCC
Cần bao dung với người khác
Với những hình thức phạt học sinh gây tranh cãi gần đây, là một nhà giáo đồng thời cũng là một chuyên gia tâm lý, quan điểm của bà về vấn đề này như thế nào?
Tôi phản đối chuyện thầy cô giáo phạt học sinh (HS) bằng các hình thức bạo lực. Giáo viên (GV) cần có sự bình tĩnh để xử lý vấn đề sáng suốt, còn nếu chúng ta dùng những hành động tiêu cực để phạt HS sẽ xúc phạm đến cơ thể, danh dự, nhân phẩm của các em; đặc biệt ảnh hưởng đến tâm lý của HS bị phạt và cả những HS khác. Như vậy, yếu tố giáo dục không còn nữa.
HS chỉ học tốt nhất khi vui vẻ, lúc ấy HS sẽ hợp tác với GV tốt hơn. Không tạo được bầu không khí tích cực cho lớp học là GV đang thất bại trong việc giáo dục.
Cách chúng ta phạt học trò quỳ hay là đánh, mắng... chỉ có tác dụng ngược mà thôi, chỉ làm cho đứa trẻ ngày càng chống đối chúng ta, làm cho chúng ta thất bại hơn trong giáo dục.
GV cần được tôn trọng và giúp đỡ. Nếu muốn GV không bạo lực với HS, xã hội chúng ta cần đối xử không bạo lực với họ. Muốn HS không bạo lực với nhau thì thầy cô cần cư xử không bạo lực với HS
Tiến sĩ tâm lý Phạm Thị Thúy
Tuy nhiên, hành động phụ huynh gửi đơn kiện cô giáo ở Hà Nội bắt HS quỳ khiến nhiều người không đồng tình. Bà nghĩ sao về luồng ý kiến này?
Như đã nói, những hành động phạt bạo lực là đang đi ngược lại nguyên tắc đạo đức nghề giáo, quy luật tâm lý của con người. Nếu chúng ta ủng hộ hình phạt của GV vì nghĩ rằng ngày xưa GV đánh, chúng ta mới nên người thì chúng ta đang đi ngược lại sự phát triển của xã hội. Chúng ta không thể so sánh bây giờ với ngày xưa, vì điều kiện xã hội khác nhau, yếu tố tâm lý xã hội của HS cũng khác.
Nhưng tôi cũng phản đối hành động phụ huynh viết đơn kiện trong trường hợp này. Chúng ta nên nhớ người xưa dạy “tôn sư trọng đạo”, “muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy”. Chúng ta còn có lúc đánh con, thì thầy cô có những lúc nóng quá cũng sẽ có hành động như vậy với con mình. Chúng ta cần bao dung cho người khác.
Nếu GV làm sai, phụ huynh nên trao đổi, tâm tình với thầy cô với thái độ tôn trọng, lắng nghe, tìm hiểu rõ nguyên nhân để xác định vì sao thầy cô hành động như vậy. Sau đó, đề nghị rõ mình muốn thầy cô thay đổi như thế nào, con mình là đứa trẻ như thế nào để thầy cô hiểu và có cách giáo dục phù hợp hơn.
Lỗ hổng lớn trong quan hệ phụ huynh - giáo viên
Cũng từ những vụ việc như thế này, nhiều người e ngại GV sẽ e dè với HS, chỉ dạy cho xong mà mất đi nhiệt huyết với nghề?
Đây là một lỗ hổng rất lớn trong mối quan hệ giữa phụ huynh và GV. Một đứa trẻ chỉ được giáo dục tốt khi có được sự phối hợp của gia đình và nhà trường. Nhưng thời buổi hiện nay, phụ huynh quá bận rộn công việc, ít thời gian quan tâm đến con và có những hành động la mắng, đánh chửi con, dẫn đến đứa trẻ vốn có những uất ức tâm lý, khi đến lớp, nếu thầy cô không có những ứng xử phù hợp thì học trò sẽ như con nhím xù lông ra, phản ứng rất tiêu cực với thầy cô. Vì thế, chúng ta cần xem lại cả hai khía cạnh giáo dục gia đình và nhà trường.
Bên cạnh một số phụ huynh không có thời gian, dùng bạo lực trong việc dạy dỗ con thì có một số phụ huynh lại nuông chiều con quá mức và xem con mình là nhất. Vì vậy, nhiều GV tâm sự nghề giáo bây giờ là nghề nguy hiểm nhất. Đây là thực trạng xã hội và đây cũng là cái khó cho GV.
Thầy cô cần được giúp đỡ
Vậy theo bà, để gỡ được những lo lắng và trăn trở xung quanh việc xử phạt học sinh, cần phải làm gì?
Mấu chốt để giải quyết vấn đề theo quan điểm của tôi là các GV cần được giúp đỡ. Bản thân ai cũng có lúc nóng, nên GV cần được hướng dẫn cách để kiểm soát cảm xúc, hợp tác giữa GV và phụ huynh trong việc dạy học trò và đặc biệt là cách để hiểu được tâm lý của HS.
GV nên sử dụng phương pháp sư phạm tích cực, khuyến khích HS tham gia tích cực vào bài giảng như làm việc nhóm, đóng vai, hỏi đáp... Kinh nghiệm áp dụng phương pháp sư phạm tích cực hơn 10 năm nay với học trò nhiều lứa tuổi, tôi nhận thấy thầy cô nào áp dụng sẽ tạo nên lớp học vui, sinh động, hữu ích, học trò không có thời gian và nhu cầu làm việc riêng, chọc ghẹo nhau hay chống đối GV… Thay vào đó, các em sẽ phát huy sự chủ động, sáng tạo cùng nhau và cùng GV tạo nên giờ học hạnh phúc, cùng nhau khám phá tri thức và chia sẻ cảm xúc tích cực. Thầy và trò, trò và trò sẽ gần gũi, gắn bó, yêu thương nhau hơn qua quá trình tương tác tích cực trên lớp.
GV cần được tôn trọng và giúp đỡ. Nếu muốn GV không bạo lực với HS, xã hội chúng ta cần đối xử không bạo lực với họ. Muốn HS không bạo lực với nhau thì thầy cô cần cư xử không bạo lực với HS.
