Theo lịch xét xử từ ngày 11/1, Tòa án nhân dân TP.HCM mở phiên xét xử sơ thẩm vụ án “vi phạm quy định về quản lý tài sản Nhà nước, gây thất thoát, lãng phí”, liên quan đến sai phạm xảy ra tại 7 trường học ở huyện Củ Chi, TP.HCM.
Gây thất thoát hơn 17 tỷ đồng
Theo cáo trạng, các bị cáo đã lợi dụng việc được giao, quản lý, sử dụng ngân sách để giao việc đầu tư, sửa chữa 7 trường học trên địa bàn huyện Củ Chi không đúng quy định pháp luật, gây thất thoát ngân sách Nhà nước 17,7 tỷ đồng.
Cụ thể, ngày 14/11/2016, Chủ tịch UBND huyện Củ Chi ban hành kết luận thanh tra về việc quản lý, sử dụng nguồn kinh phí sửa chữa thường xuyên tài sản cố định năm 2016 của 7 trường học trên địa bàn huyện Củ Chi, TP.HCM gồm: Trường Mầm non thị trấn Củ Chi 2, Trường Mầm non Thái Mỹ, Trường Mầm non Tân Thông Hội 2, Trường Mầm non Tân Phú Trung 2, Trường Tiểu học Tân Phú Trung, Trường Tiểu học Tân Phú và Trường Tiểu học Lê Thị Pha. Hiệu trưởng 7 trường này đã ký thủ tục giao cho Công ty Tâm Phú Tài thực hiện hợp đồng tư vấn, thiết kế; Công ty Đông Phương thực hiện hợp đồng thi công, sửa chữa.
Đến ngày 30/6/2016, toàn bộ 64 gói thầu của 7 trường học đều đã nghiệm thu, quyết toán. Trong đó, các hợp đồng tư vấn, thiết kế và hợp đồng thi công đều có nghiệm thu, thanh quyết toán cao hơn so với định mức được Bộ Xây dựng quy định.
Các hiệu trưởng đã không lập dự toán, xác định tổng mức đầu tư của từng gói thầu và Phòng GD&ĐT, Phòng Tài chính huyện Củ Chi không yêu cầu lập. Phòng GD&ĐT chỉ dựa trên các khái toán do Phan Văn Duyệt (Phó Giám đốc Công ty Đông Phương) lập sai quy định, đơn giá đưa ra cao hơn nhiều so với định mức, để lập danh mục, kế hoạch sửa chữa.
Theo hồ sơ vụ án, ông Duyệt chỉ đạo toàn bộ hoạt động thi công, nghiệm thu và thanh quyết toán công trình tại 7 trường. Đặc biêt, toàn bộ 64 hạng mục sửa chữa của 7 trường học này đều được nghiệm thu thanh quyết toán trước ngày 30/6/2016, trong khi một số hạng mục phải sang tháng 7/2016 mới thi công xong dù đã được thanh quyết toán.
Cụ thể, tại Trường Tiểu học Tân Phú Trung có tới 5/8 hạng mục sửa chữa được thanh toán trước khi thi công vào tháng 6/2016 gồm: Hạng mục sửa chữa, cải tạo hàng rào, nhà xe giáo viên… Trong đó, do thay đổi vị trí hàng rào dẫn đến phải thay đổi thiết kế 3 hạng mục còn lại, nên không thể tiếp tục thi công.
Ngày 25/7/2016, Công ty Đông Phương và Trường Tiểu học Tân Phú Trung lập biên bản ngưng thi công; sau đó, công ty này đã chuyển trả lại toàn bộ hơn 1,1 tỷ đồng mà trường thanh toán trước đó. Đồng thời, đây cũng là thời điểm mà Thanh tra huyện Củ Chi tiến hành thanh tra vụ việc.
Tại thời điểm năm 2016, bà Nguyễn Thị Loan được bổ nhiệm làm Trưởng phòng GD&ĐT huyện Củ Chi, trực tiếp phụ trách cơ sở vật chất. Ông Duyệt kết nối với bà Loan để được giao khảo sát và thi công.
Đối với các hạng mục sửa chữa năm 2016, ông Duyệt nhờ ông Phan Văn Bình Tâm sử dụng pháp nhân Công ty Tâm Phú Tài để ký hồ sơ tư vấn thiết kế, dự toán. Ông Duyệt mang hồ sơ hợp đồng tư vấn thiết kế, dự toán; hợp đồng thi công và các biên bản nghiệm thu, các quyết định chỉ định thầu đến cho hiệu trưởng các trường ký trước khi thi công.
Khai nhận tại CQĐT, ông Duyệt cho rằng khi gặp 7 hiệu trưởng các trường nêu trên ông có nói, Phòng GD&ĐT giao cho Công ty Đông Phương thi công, nên các hiệu trưởng tin tưởng, đồng ý ký toàn bộ hồ sơ mà không có ý kiến gì và cũng không tiến hành nghiệm thu thực tế.
Đồng thời, lãnh đạo của 7 trường học tại huyện Củ Chi đều khai nhận do trước đây toàn bộ các công trình sửa chữa trường học tại Củ Chi đều do ông Duyệt đảm trách thi công, nên sau khi có dự toán ngân sách do Phòng GD&ĐT ban hành, ông Duyệt đến trường đưa hợp đồng thi công, hợp đồng tư vấn thiết kế và các quyết định chỉ định thầu cho Công ty Đông Phương và Công ty Tâm Phú Tài thì họ ký, chứ không tổ chức đấu thầu.
Ngoài ra, hiệu trưởng 7 trường học nêu trên cũng xác nhận các hạng mục đều không tổ chức nghiệm thu trên thực tế, mà chỉ ký xác nhận trên cơ sở hồ sơ nghiệm thu do Công ty Đông Phương dự thảo sẵn. Trong quá trình thi công, các trường chỉ tiếp xúc, làm việc với ông Phan Văn Duyệt, chứ không hề tiếp xúc làm việc với bà Lê Vũ Hồng Hạnh và ông Phan Văn Bình Tâm.
Trong đó, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Tân Phú Trung ký nghiệm thu trước khi thi công đối với 5/8 hạng mục; Hiệu phó phụ trách Trường Mầm non Tân Phú Trung 2 ký nghiệm thu trước khi thi công đối với 5/5 hạng mục; Hiệu trưởng Trường Mầm non Tân Thông Hội 2 ký nghiệm thu trước khi thi công đối với 6/19 hạng mục.
Kết quả điều tra, CQĐT xác định ông Duyệt trực tiếp chỉ đạo hoạt động thi công, nghiệm thu và thanh quyết toán công trình, nâng khống khối lượng công trình để quyết toán, rút ngân sách Nhà nước với giá trị chênh lệch về khối lượng theo hợp đồng thi công xây dựng và khối lượng theo hồ sơ khảo sát thực tế của đơn vị giám định hơn 17 tỷ đồng.
Nhiều bị can bị khởi tố
Vụ án có 5 bị cáo gồm: Lê Thị Thanh Tuyền (nguyên Chánh Thanh tra Sở Tài chính TPHCM, nguyên Trưởng phòng Tài chính - Kế hoạch thuộc UBND huyện Củ Chi), Phan Văn Duyệt (Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Xây dựng thương mại xuất nhập khẩu Đông Phương - viết tắt là Công ty Đông Phương), Phan Văn Bình Tâm (Giám đốc Công ty TNHH tư vấn xây dựng Tâm Phú Tài - Công ty Tâm Phú Tài, em trai của Duyệt), Nguyễn Thị Loan (nguyên Trưởng phòng GD&ĐT huyện Củ Chi) và Lê Vũ Hồng Hạnh (người đại diện theo pháp luật, Giám đốc Công ty Đông Phương).
Cáo trạng xác định, bị cáo Lê Thị Thanh Tuyền, thời điểm 2016 với vai trò là Trưởng phòng Tài chính Kế hoạch huyện Củ Chi đã trực tiếp đi khảo sát các trường học cùng Nguyễn Thị Loan, Trưởng phòng GD&ĐT huyện Củ Chi để duyệt các hạng mục cần sửa chữa.
Tuyền và Loan đã thẩm định, trình duyệt tổng mức đầu tư, dự toán sửa chữa các hạng mục của 7 trường học mà không yêu cầu các trường thực hiện các thủ tục đúng quy định về đầu tư xây dựng. Trong đó hầu hết hạng mục được duyệt đều chia nhỏ để có dự toán giá trị dưới 500 triệu đồng sai quy định.
Liên quan vụ án, đối với 6 hiệu trưởng và 1 phó hiệu trưởng của 7 trường học ở huyện Củ Chi, cáo trạng xác định, với vai trò là chủ đầu tư, đã có thiếu sót, sai phạm trong lĩnh vực đầu tư xây dựng, rút dự toán ngân sách Nhà nước và có dấu hiệu phạm vào tội “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.
Tuy nhiên, 7 cá nhân này không có trình độ chuyên môn về đầu tư xây dựng, không được cập nhật các quy định pháp luật về xây dựng, đấu thầu. Mục đích ký các hồ sơ sửa chữa, quyết toán là để phục vụ lợi ích chung cho các em học sinh, không hưởng lợi cá nhân.
Quá trình điều tra, phần lớn hậu quả thất thoát đã được khắc phục, thu hồi trước khi khởi tố vụ án. Vì vậy, CQĐT không đề nghị xử lý hình sự mà đề nghị xử lý nghiêm về mặt hành chính.
