Giao “đất vàng” không qua đấu giá
Dự án cao ốc Madison số 15, Thi Sách (Quận 1) do Công ty Cổ phần Xây dựng Bắc Nam 79 (Công ty Bắc Nam 79) làm chủ đầu tư có tổng diện tích là 2.336,9m2.
Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, vào ngày 22/3/1994, UBND TP đã có Quyết định xác lập sở hữu Nhà nước đối với khu đất này. Công ty TNHH MTV Quản lý kinh doanh nhà TP được tạm giao quản lý cho thuê theo quy hoạch và đã ký hợp đồng cho Công ty TNHH MTV Phim Giải phóng thuê lại.
Đến tháng 12/2014, Công ty Bắc Nam 79 được ký hợp đồng thuê lại khu đất trên. Ngày 11/6/2015, UBND TP căn cứ Tờ trình của Sở TNMT TP đã ra quyết định chấp thuận cho Công ty Bắc Nam 79 thuê khu đất trên với mục đích sử dụng làm văn phòng, thời hạn 50 năm, hình thức thuê đất trả tiền hàng năm.
Kết luận Thanh tra Chính phủ nêu việc Bộ VH-TT&DL đồng ý cho Công ty TNHH MTV Phim Giải phóng thỏa thuận chuyển quyền thuê nhà sang Công ty Bắc Nam 79 là không đúng quy định của pháp luật, vi phạm Điều 175 Luật Đất đai 2013.
UBND TP quyết định công nhận cho Công ty Bắc Nam 79 thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất và làm chủ đầu tư dự án không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất là vi phạm Luật Đất đai năm 2013 và Quyết định 140/2008 của Thủ tướng Chính phủ (về việc sửa đổi, bổ sung Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg,ngày 19/1/2007 của Thủ tướng Chính phủ về việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước).
Bên cạnh đó, Thanh tra Chính phủ cho biết, việc UBND TP cho phép khấu trừ giá trị tài sản trên đất (nhà thuộc sở hữu Nhà nước) vào tiền sử dụng đất thay vì phải bán tài sản trên đất cũng vi phạm Quyết định 140/2008 của Thủ tướng Chính phủ và Luật Quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước năm 2008.
Dự án cao ốc văn phòng và Trung tâm tài chính ngân hàng tại số 117-119-121 Nguyễn Huệ và số 16 Tôn Thất Thiệp (diện tích 2.735m2) là dự án chủ đầu tư được giao đất đã hơn 10 năm nhưng đến nay cũng chưa triển khai xây dựng. Theo kết luận Thanh tra, nguồn gốc khu đất trên thuộc sở hữu Nhà nước và tư nhân xen kẽ, được hợp khối bởi 5 khu đất liền kề có tổng diện tích 2.735m2.
Cụ thể khu đất này gồm nhà đất số 117 diện tích 273,5m2 nguyên là trụ sở Sở Giao dịch II - Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam, do Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh TPHCM quản lý. Nhà đất 119 diện tích 1.638,8m2 do Trường ĐH Ngân hàng quản lý sử dụng. Nhà đất số 16 Tôn Thất Thiệp diện tích 822,7m2 do Công ty Cổ phần Bách hóa miền Nam quản lý sử dụng, có ký hợp đồng thuê nhà với Công ty Quản lý và Kinh doanh nhà TP.
Kết quả Thanh tra cho thấy, từ năm 2007 đến 2009, UBND TP đã ban hành các văn bản duyệt giá trị quyền sử dụng đất tại các mặt bằng hợp khối này. Ngày 31/12/2009, UBND TP có Quyết định giao đất cho chủ đầu tư là một ngân hàng TMCP sử dụng khu đất để đầu tư xây dựng cao ốc văn phòng và trung tâm tài chính ngân hàng, theo hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất.
Thanh tra Chính phủ kết luận việc UBND TP duyệt giá trị quyền sử dụng đất trước khi ban hành quyết định giao đất cho chủ đầu tư như nói trên là không đúng với quy đinh. Ngày 14/4/2017, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có văn bản yêu cầu ngân hàng TMCP nói trên tạm dừng thực hiện thủ tục bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo Quyết định số 09/2007 (Quyết định về việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước) của Thủ tướng Chính phủ.
Từ khi được giao đất đến nay, chủ đầu tư chưa đưa đất vào sử dụng, chưa triển khai thực hiện dự án nhưng UBND TP không có biện pháp xử lý, thu hồi theo quy định nêu tại Khoản 12, Điều 38 Luật Đất đai 2003, Điểm I, Khoản 1, Điều 64 Luật Đất đai 2013. Do đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước để xem xét, xử lý theo quy định.
Chuyển mục đích nhưng không thu tiền sử dụng đất
Dự án cao ốc văn phòng số 9-11 Tôn Đức Thắng do Công ty Hải Thành làm chủ đầu tư với diện tích 1.661m2. Đất ở đây có nguồn gốc đất quốc phòng do Bộ Tư lệnh Hải quân – Công ty Hải Thành quản lý sử dụng theo Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do UBND TP cấp ngày 17/10/2003 với mục đích để hoạt động kinh tế quốc phòng.
Kết quả Thanh tra cho thấy UBND TP chấp thuận để lại cho Bộ Tư lệnh Hải quân toàn bộ số tiền thu được từ chuyển mục đích sử dụng đất tại khu đất 9-11 đường Tôn Đức Thắng với tổng trị giá hơn 248 tỉ đồng là chưa đúng thẩm quyền về quyết định ngân sách TP theo quy định Luật Ngân sách năm 2002.
Tương tự, dự án cao ốc văn phòng cho thuê tại số 7-9 Tôn Đức Thắng (Q.1) với diện tích 3.531m2 được Thanh tra Chính phủ xác định là đất quốc phòng, do Bộ Tư lệnh Hải quân quản lý, sử dụng.
Ngày 14/3/2006, Bộ Tư lệnh Hải quân có tờ trình xin chủ trương khai thác đất tại số 9 đường Tôn Đức Thắng với hình thức hợp tác kinh doanh “nội dung hợp đồng xây dựng cao ốc văn phòng cho thuê, Công ty Hải Thành (Công ty TNHH MTV Dịch vị và Du lịch biển đảo Hải Thành) tham gia bằng quyền sử dụng đất 4.000m2 và tài sản trên mặt đất, Công ty hợp tác Công ty TNHH-SX-DV Yên Khánh đầu tư toàn bộ chi phí xây dựng cao ốc văn phòng”.
Ngày 20/3/2009, Sở TNMT TPHCM có văn bản đề nghị và UBND TP có Quyết định giao 4.044m2 đất tại địa chỉ 7-9 Tôn Đức Thắng cho Công ty Hải Thành để chuyển mục đích sử dụng đất và thực hiện dự án.
Ngày 29/6/2009, Sở Tài chính TP có tờ trình đề nghị và ngày 3/7/2009, UBND TP có Quyết định phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất tại số 7-9 Tôn Đức Thắng theo giá thị trường là hơn 503 tỉ đồng. Giá trị quyền sử dụng đất được xác định trên cơ sở chỉ tiêu quy hoạch do Sở QHKT TP cung cấp.
Đến ngày 14/9/2009, UBND TP có văn bản “Chấp thuận để lại toàn bộ số tiền thu được từ chuyển mục đích sử dụng đất đối với khu đất 7-9 Tôn Đức Thắng là hơn 503 tỉ đồng để chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng (nếu có) và đầu tư xây dựng doanh trại hoặc cơ sở phúc lợi cho các đơn vị quân đội của Hải quân”.
Kết quả Thanh tra cho thấy, UBND TP chấp thuận để lại cho Bộ Tư lệnh Hải quân toàn bộ số tiền thu được từ chuyển nhượng mục đích sử dụng đất tại khu đất nói trên là chưa đúng thẩm quyền về ngân sách.
Tại thời điểm thanh tra, dự án chậm tiến độ so với giấy chứng nhận đầu tư là 8 năm (cấp ngày 25/11/2009). Tuy nhiên, UBND TP chưa xem xét, làm rõ nguyên nhân để xử lý theo các quy định của Luật Đất đai năm 2003 và Luật Đất đai 2013 và theo Nghị định 135/2016 của Chính phủ.
Từ các thiếu sót đã chỉ ra, Thanh tra Chính phủ đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Quốc phòng và Bộ Công an phối hợp với UBND TPHCM rà soát, xử lý phù hợp theo thẩm quyền đối với vi phạm tại các dự án có sử dụng đất an ninh, quốc phòng nói trên.
