TPHCM dự kiến sắp xếp hệ thống trường đại học, cao đẳng, trung cấp tinh gọn, hiệu quả hơn

Hàng loạt trường đại học, cao đẳng, trung cấp và các trung tâm GDTX dự kiến được hợp nhất, sáp nhập hoặc chuyển đổi mô hình nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động, hướng tới một hệ thống giáo dục hiện đại, linh hoạt và tự chủ hơn.

Tinh gọn, nâng cao chất lượng đào tạo

Mục tiêu cốt lõi của phương án do TPHCM đưa ra là tổ chức lại hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt các cơ sở giáo dục, theo hướng tinh gọn, có cơ cấu hợp lý và hoạt động hiệu quả. Ở bậc đại học, phương án đề xuất giữ nguyên các trường: Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch và Trường Đại học Thủ Dầu Một, tổ chức lại Trường Đại học Sài Gòn trên cơ sở sáp nhập Trường Cao đẳng Sư phạm Bà Rịa - Vũng Tàu do có sự tương đồng về lĩnh vực đào tạo sư phạm.

Thay đổi lớn nhất diễn ra ở hệ thống cao đẳng và trung cấp. Trước khi sắp xếp, thành phố có 19 trường cao đẳng và 20 trường trung cấp công lập. Theo phương án mới, toàn bộ các trường trung cấp công lập sẽ được sáp nhập vào các trường cao đẳng hoặc nâng cấp, với mục tiêu cuối cùng là thành phố không còn trường trung cấp công lập trực thuộc.

Trong lĩnh vực y tế, thành phố dự kiến tổ chức lại Trường Cao đẳng Y tế Bình Dương trên cơ sở sáp nhập Trường Cao đẳng Y tế Bà Rịa - Vũng Tàu, đổi tên thành Trường Cao đẳng Y tế TPHCM. Ở lĩnh vực kinh tế - kỹ thuật, Trường Cao đẳng Kinh tế TPHCM dự kiến sáp nhập Trường Trung cấp Kinh tế Bình Dương. Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ thuật TPHCM sáp nhập Trường Trung cấp Trần Đại Nghĩa và Trường Trung cấp Kinh tế - Kỹ thuật Quận 12, sau đó đổi tên thành Trường Cao đẳng Trần Đại Nghĩa.

Ở lĩnh vực giao thông vận tải, Trường Cao đẳng Giao thông vận tải TPHCM sáp nhập Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Sát hạch lái xe Bình Dương và Trường Trung cấp nghề Giao thông vận tải Bà Rịa - Vũng Tàu. Đồng thời, thành lập mới Trường Cao đẳng Du lịch - Khách sạn Saigontourist trên cơ sở nâng cấp Trường Trung cấp Du lịch - Khách sạn Saigontourist.

Ngoài ra, thành phố dự kiến sáp nhập 3 đơn vị để thành lập Trường Cao đẳng Nông nghiệp Công nghệ cao TPHCM. Một mục tiêu quan trọng khác là đẩy mạnh tự chủ tài chính. Phương án đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% cơ sở giáo dục nghề nghiệp sẽ tự đảm bảo chi thường xuyên.

Một điểm nhấn cải cách khác là việc chuyển đổi mô hình của 41 trung tâm GDTX, GDNN - GDTX hiện có. Các trung tâm này sẽ được hợp nhất, sáp nhập và chuyển đổi thành 37 trường trung học nghề - loại hình trường được xác định tương đương cấp THPT, cung ứng dịch vụ công theo khu vực liên phường, xã.

Các phương án sáp nhập cũng đề ra, như sáp nhập 3 trung tâm tại Quận 5 (cũ) thành Trường Trung học nghề Chu Văn An, hay sáp nhập 2 trung tâm tại Quận 1 (cũ) thành Trường Trung học nghề Lê Quý Đôn (hoặc Tân Định).

Ông Mai Hoàng Lộc - Phó Hiệu trưởng Trường Trung cấp Nguyễn Tất Thành, nhận định: “Việc TPHCM triển khai đề án sắp xếp, sáp nhập các cơ sở giáo dục là chủ trương đúng đắn, thể hiện quyết tâm đổi mới quản trị trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp. Việc tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động và hướng tới tự chủ là xu thế tất yếu.

Tuy nhiên, đây là một quá trình phức tạp, cần được tiến hành với sự thận trọng, có tiêu chí rõ ràng và lộ trình phù hợp, để việc sắp xếp không chỉ đạt mục tiêu tổ chức lại, mà còn bảo đảm sự ổn định, phát triển bền vững của toàn hệ thống”.

Bảo đảm quyền lợi người học

Các chuyên gia giáo dục cho rằng, quá trình thực thi sắp xếp, sáp nhập các trường cần được tính toán kỹ lưỡng để tránh những xáo trộn không đáng có. Ông Trần Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Hội Giáo dục Nghề nghiệp TPHCM, bày tỏ: “Tôi hoan nghênh chủ trương với mục tiêu tinh gọn bộ máy, tránh chồng chéo, nâng cao hiệu quả và tự chủ. Tuy nhiên, tôi băn khoăn rằng việc thực hiện vội vàng có thể gây xáo trộn trong đào tạo, nhân lực và tuyển sinh”.

Theo ông Tuấn, để thành công, việc sáp nhập cần tuân thủ các nguyên tắc cốt lõi: Bảo đảm chất lượng đào tạo liên tục, xây dựng mô hình quản trị mới phù hợp và có phương án tài chính bền vững.

Ông đặc biệt nhấn mạnh các giải pháp trọng tâm: Đối với nhân lực và văn hóa tổ chức, cần đánh giá năng lực toàn bộ cán bộ, giảng viên; xây dựng lộ trình sắp xếp công bằng, có chính sách đào tạo chuyển đổi và gói hỗ trợ hợp lý cho người bị cắt giảm.

Đặc biệt, cần giữ “văn hóa nghề” đặc trưng của từng cơ sở, tránh áp đặt một khuôn mẫu duy nhất. Đồng thời, phải bảo đảm quyền lợi người học bằng cách công bố quy chế chuyển tiếp rõ ràng về công nhận tín chỉ, học phí và lộ trình tốt nghiệp. Công tác truyền thông cần minh bạch với học sinh, phụ huynh và doanh nghiệp.

Đồng quan điểm, ông Mai Hoàng Lộc cho rằng, bộ tiêu chí sáp nhập cần được công khai và không chỉ dựa trên sự tương đồng về ngành nghề. “Cần phải nhìn sâu hơn vào yếu tố văn hóa tổ chức, năng lực đội ngũ, khả năng tài chính, cơ sở vật chất và đặc biệt là vị trí địa lý. Nếu sáp nhập các trường ở nhiều tỉnh, thành khác nhau mà không tính toán kỹ lưỡng, sẽ nảy sinh khó khăn trong quản lý, ảnh hưởng trực tiếp đến người học”, ông Lộc phân tích.

Ông cũng đề xuất lộ trình chuyển tiếp ít nhất 2 - 3 năm, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ gìn tên gọi và thương hiệu. Khi sáp nhập, cần có cách tiếp cận hài hòa, chẳng hạn giữ lại tên cũ dưới dạng phân hiệu hoặc khoa trực thuộc. Điều này vừa thể hiện sự tôn trọng truyền thống, vừa giúp duy trì niềm tin xã hội.

“Đây phải là một cuộc sắp xếp để phát triển, chứ không đơn thuần là gộp lại để tinh gọn. Quá trình này cần sự cẩn trọng, một lộ trình pháp lý rõ ràng và sự đồng thuận cao từ toàn xã hội để thực sự mang lại một tương lai mới cho nguồn nhân lực của thành phố”, ông Lộc nhấn mạnh.