Nhà máy ì ạch, rác chất thành núi
Dự án Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt tỉnh Trà Vinh được đầu tư xây dựng năm 2017. Công ty TNHH MTV Kỹ thuật công nghệ năng lượng môi trường Việt Nam làm chủ đầu tư. Địa điểm nhà máy đặt tại ấp Sâm Bua, xã Lương Hòa, huyện Châu Thành (Trà Vinh).
Nhà máy này xử lý chất thải rắn sinh hoạt với công suất giai đoạn 1 là 150 tấn/ngày đêm. Vốn đầu tư 79 tỉ đồng do nhà đầu tư tự thực hiện. Nhà đầu tư cam kết đưa vào vận hành chạy thử từ tháng 12/2017. UBND tỉnh Trà Vinh yêu cầu tiến độ hoàn thành dự án và đưa vào hoạt động vào tháng 12/2018.
Cuối tháng 3, Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh ký quyết định lập đoàn kiểm tra. Kết quả cho thấy, tiến độ thực hiện dự án của nhà đầu tư không đúng với quyết định chủ trương đầu tư. Nhà đầu tư chỉ thực hiện đầu tư các hạng mục có nhu cầu cần thiết cho việc vận hành nhà máy. Chưa đầu tư các hạng mục khác theo giấy phép xây dựng.
Quy trình công nghệ xử lý rác, nhà đầu tư lắp đặt chưa hoàn chỉnh theo hồ sơ dự án và báo cáo đánh giá tác động môi trường được duyệt. Việc điều chỉnh công nghệ xử lý rác và điều chỉnh công suất của hệ thuật và nước thải nêu trên của nhà đầu tư chưa được cấp thẩm quyền xem xét chấp thuận và điều chỉnh báo cáo đánh giá tác động môi trường theo quy định...
Tính từ 25/9/2018 - 29/2/2020, nhà máy đã tiếp nhận 46.068 tấn rác, khối lượng đã xử lý 17.722,8 tấn. Công suất lò đốt trung bình khoảng 70 tấn/ngày. Từ đó dẫn đến phần khối lượng rác sau phân loại dự kiến xử lý lên men và sơ chế còn tồn đọng rất nhiều xung quanh nhà máy.
Dự án thứ 2 là xử lý ô nhiễm môi trường bãi rác TP Trà Vinh. Mức đầu tư dự án này là hơn 79,3 tỉ đồng (vốn ngân sách Trung ương 50% và 50% ngân sách tỉnh đối ứng). Chủ đầu tư là Sở TN&MT tỉnh Trà Vinh. Tháng 10/2017, UBND tỉnh Trà Vinh phê duyệt dự án.
Nhà máy xử lý rác bằng phương pháp đốt, công suất 100 tấn/ngày và chôn lấp hợp vệ sinh. Tổng khối lượng rác cần xử lý theo phương pháp đốt là 120.492 tấn; chôn lấp 80.328 tấn. Đơn vị trúng thầu cũng là Công ty TNHH MTV Kỹ thuật công nghệ năng lượng môi trường Việt Nam. Tháng 12/2017, Sở TN&MT Trà Vinh ký hợp đồng với nhà thầu dịch vụ đốt rác. Thời gian thực hiện hợp đồng là 30 tháng (đến 27/6/2020 kết thúc hợp đồng).
Theo kết quả kiểm tra của UBND tỉnh Trà Vinh do ông Phạm Khải Trung, Chánh Thanh tra tỉnh Trà Vinh làm trưởng đoàn ký, tiến độ thực hiện của gói thầu không bảo đảm theo hợp đồng. Các hạng mục bảo vệ môi trường, nhà thầu chưa thực hiện đúng theo Báo cáo đánh giá tác động môi trường được duyệt. Khí thải chưa bảo đảm đạt chuẩn theo quy định.
Từ ngày 2/12/2019 - 31/12/2019, nhà thầu tiến hành xử lý đốt rác, khối lượng đã được xử lý 2.967 tấn (đạt 2,5% khối lượng hợp đồng). Đã bốc dỡ, vận chuyển rác đạt hơn 15.460 tấn (đạt 13% khối lượng hợp đồng). Công suất đốt thực tế đạt 98,9 tấn/ngày. Vì sự chậm trễ và kéo dài nên thời gian dự kiến hoàn thành khối lượng hợp đồng của nhà thầu kéo dài đến tháng 3/2022.
Nhờ “giải cứu” không thành
Sau 3 năm khởi công, chậm tiến độ hơn 2 năm, Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt tỉnh Trà Vinh vẫn không hoạt động đúng như cam kết. Hiện có hơn 46.000 tấn rác đang tập kết tại khu vực nhà máy. Còn Dự án Xử lý ô nhiễm môi trường bãi rác TP Trà Vinh, nhà thầu được giao thực hiện đốt 120.000 tấn rác. Đến nay, việc triển khai dự án chưa bảo đảm theo tiến độ của hợp đồng, vẫn còn tồn hàng chục ngàn tấn rác.
Theo kết luận của đoàn kiểm tra UBND tỉnh Trà Vinh, nguyên nhân chính là do nhà thầu thực hiện cùng lúc 2 dự án dẫn đến tài chính, nhân lực gặp nhiều khó khăn. Việc thay đổi hệ thống xử lý đốt rác không phù hợp khiến hiệu quả kinh tế thấp, dẫn đến điều chỉnh phương án gây kéo dài thời gian…
Rác thải ùn ứ, dự án xử lý rác chậm tiến độ đã buộc tỉnh Trà Vinh gửi văn bản “cầu cứu” đến TP Cần Thơ nhờ hỗ trợ xử lý 30.000 tấn rác. Theo kế hoạch, UBND tỉnh Trà Vinh thống nhất cho Công ty TNHH MTV Kỹ thuật công nghệ năng lượng môi trường Việt Nam bốc dỡ 30.000 tấn rác từ bãi rác TP Trà Vinh vận chuyển đến Nhà máy xử lý rác thải EB (TP Cần Thơ) để đốt.
Rác sẽ được vận chuyển bằng xe đầu kéo, đường vận chuyển sẽ đi qua địa phận tỉnh Vĩnh Long, Hậu Giang và TP Cần Thơ với hành trình 104km. UBND tỉnh Trà Vinh cũng đề nghị các tỉnh, thành phố xe rác đi qua hỗ trợ tuyến đường, phối hợp giám sát quá trình vận chuyển rác thải sinh hoạt đến xử lý tại nhà máy xử lý rác thải EB Cần Thơ.
Tuy nhiên, đầu tháng 11, TP Cần Thơ đã từ chối đề nghị này. Lý do là tập trung vào việc xử lý rác tại địa phương, vốn cũng đang là vấn đề bức xúc. Nguyên nhân là nhà máy đốt rác sinh hoạt phát điện Cần Thơ đã tiếp nhận xử lý rác cho 5 quận, huyện của thành phố, tương đương với công suất của nhà máy đã được phê duyệt…
Theo ông Nguyễn Chí Kiên, Phó Giám đốc Sở TN&MT TP Cần Thơ, thành phố không hỗ trợ tỉnh Trà Vinh trong việc đốt rác là do công suất nhà máy đã hoạt động hết. “Hiện, nhà máy xử lý rác thải Cần Thơ đốt không hết rác của thành phố lấy đâu ra đốt rác cho tỉnh Trà Vinh. Chủ trương của thành phố cũng không tiếp nhận rác từ các địa phương khác chuyển vào…”, ông Kiên cho biết.
Sau khi TP Cần Thơ từ chối đề nghị hỗ trợ xử lý 30.000 tấn rác, ông Nguyễn Trung Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh cho hay, tỉnh đang có đối tác xử lý rác thải không phải đốt. Theo ông Hoàng, đối tác này xử lý rác bằng cách hủy luôn rác bằng công nghệ mới. Tỉnh đã liên hệ với đơn vị này và đang chờ trả lời.
