Xác định rõ hành vi phạm tội
Bản án sơ thẩm nêu rõ, trong thời gian từ năm 2006 đến năm 2014, bị cáo Trần Văn Minh (Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng giai đoạn từ năm 2006 - 2011) và bị cáo Văn Hữu Chiến (Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng giai đoạn 2011 - 2014) là những người đứng đầu, có trách nhiệm trong chỉ đạo quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước, quản lý đất đai trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
Tuy nhiên, các bị cáo Trần Văn Minh và Văn Hữu Chiến đã có hành vi cố ý làm trái các quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước, các quy định về quản lý đất đai như: Đồng ý chủ trương, ký ban hành nhiều văn bản và chỉ đạo cấp dưới thực hiện việc giao đất, thu hồi, cho thuê, chuyển quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất và chuyển nhượng nhà, đất công sản trên địa bàn Đà Nẵng; giảm giá, giảm hệ số sinh lợi, chuyển đổi tên người nhận quyền sử dụng đất trái quy định của pháp luật đối với nhiều nhà, đất công sản và các Dự án đầu tư xây dựng để tạo điều kiện thuận lợi cho bị cáo Phan Văn Anh Vũ trục lợi cá nhân trong việc mua bán, chuyển nhượng các nhà đất công sản và các dự án này.
Cụ thể, bị cáo Trần Văn Minh đã ký ban hành các văn bản về một số chủ trương khai thác quỹ đất và bán nhà công sản quy định cho phép giảm 10% tiền sử dụng đất, chuyển đổi tên nhận quyền sử dụng đất trái pháp luật, từ những quy định này tạo điều kiện cho bị can Phan Văn Anh Vũ thâu tóm nhiều dự án bất động sản và nhà, đất công sản tại những vị trí thuận lợi, có giá trị sinh lợi cao tại thành phố Đà Nẵng không qua đấu giá quyền sử dụng đất.
Trong vụ án này, tại 6/7 dự án bất động sản, bị cáo Trần Văn Minh đã chỉ đạo các cán bộ cấp dưới thực hiện các hành vi trái pháp luật trong việc hoàn thiện các thủ tục pháp lý, nhanh chóng hoàn thành hồ sơ để giúp Phan Văn Anh Vũ được nhận quyền sử dụng đất các dự án này không qua đấu giá quyền sử dụng đất, áp đơn giá giao quyền sử dụng đất không sát với giá thị trường tại thời điểm đó, cho phép giảm 10% tiền sử dụng đất chuyển mục đích sử dụng đất từ đất sản xuất kinh doanh sang đất ở trái với quy định pháp luật, gây thiệt hại cho Nhà nước tại thời điểm Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an phát hiện khởi tố điều tra với số tiền hơn 19.625 tỷ đồng.
Tại 18 nhà, đất công sản, mặc dù không thuộc diện được mua chỉ định nhưng Phan Văn Anh Vũ đã lợi dụng những văn bản pháp lý của UBND thành phố Đà Nẵng do bị cáo Trần Văn Minh ký ban hành trái pháp luật để bàn bạc, thỏa thuận với Giám đốc một số Công ty (là các đơn vị được mua chỉ định) đứng tên xin mua nhà công sản, xin giảm hệ số sinh lợi.
Tiếp theo, trước khi cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, các Công ty này lại có văn bản đề nghị thay đổi tên người nhận quyền sử dụng đất sang cho bị can Phan Văn Anh Vũ với lý do Vũ là người nộp tiền mua nhà và được Trần Văn Minh cùng các đồng phạm thực hiện hành vi làm trái quy định của Nhà nước về quản lý tài sản tạo điều kiện cho Phan Văn Anh Vũ được mua 15/18 nhà, đất công sản trái pháp luật. Hành vi này của bị cáo Trần Văn Minh và các đồng phạm đã gây thiệt hại cho Nhà nước tại 18 nhà, đất công sản nêu trên tại thời điểm khởi tố điều tra là hơn 2.100 tỷ đồng.
Hội đồng xét xử xác định, trong vụ án này, hai bị cáo Trần Văn Minh và Văn Hữu Chiến giữ vai trò chính, các bị cáo khác là đồng phạm. Trong đó, bị cáo Minh là người ra chủ trương trái pháp luật, trực tiếp quyết định chuyển nhượng đất dự án, nhà, đất công sản trái pháp luật, giảm 10% tiền sử dụng đất, giảm hệ số sinh lợi, chuyển đổi tên người nhận quyền sử dụng đất trái quy định của pháp luật… tạo điều kiện cho các công ty của Phan Văn Anh Vũ thâu tóm nhiều dự án bất động sản và nhà, đất công sản.
Quá trình xét xử, bị cáo Trần Văn Minh chưa nhận thức ra sai phạm, nên cần áp dụng mức hình phạt cao. Bị cáo Văn Hữu Chiến đồng phạm với bị cáo Trần Văn Minh trong việc ký, ban hành các quyết định trái pháp luật, bị cáo Minh đã chỉ đạo các bị cáo dưới quyền và bản thân bị cáo cũng trực tiếp thực hiện các quyết định trái pháp luật này.
Đối với bị cáo Phan Văn Anh Vũ, Hội đồng xét xử nhận định: căn cứ vào lời khai của các bị cáo cho thấy, Phan Văn Anh Vũ có quan hệ với lãnh đạo Thành phố Đà Nẵng, trong đó, có cố Bí thư Thành ủy Đà Nẵng kiêm Chủ tịch HĐND, các bị cáo trong phiên tòa khai bị lãnh đạo Ủy ban như bị cáo Trần Văn Minh, Văn Hữu Chiến chỉ đạo…, tại các vụ án khác cũng thể hiện bị cáo Vũ có quan hệ với lãnh đạo cấp cao của Bộ Công an để thâu tóm nhà đất…
HĐXX nhận định, có đủ căn cứ xác định VKS truy tố bị cáo Phan Văn Anh Vũ ở vai trò đồng phạm là đúng. HĐXX nhận định, các bị cáo thuộc UBND TP Đà Nẵng đã làm trái quy định, giao cho Phan Văn Anh Vũ các dự án đất công ở vị trí đắc địa, có giá trị cao. Do đó, việc VKS truy tố bị cáo Vũ là đúng. HĐXX cho rằng, bị cáo Vũ không thuộc đối tượng được mua các nhà đất công sản nhưng đã lợi dụng mối quan hệ yêu cầu các doanh nghiệp Nhà nước để mua dự án, chuyển quyền sử dụng dụng, sang tên mình hoặc người thân.
Hành vi của bị cáo Phan Văn Anh Vũ đã trục lợi tại 4 dự án gây thiệt hại cho Nhà nước tại thời điểm Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an phát hiện khởi tố điều tra là hơn 18.278 tỷ đồng. Đối với nhà, đất công sản, Phan Văn Anh Vũ đã trục lợi trực tiếp tại 15/22 nhà, đất công sản, gây thiệt hại tại cho Nhà nước tại thời điểm khởi tố điều tra là 1.775 tỷ đồng.
Trong vụ án này, bị cáo Vũ giữ vai trò đặc biệt, gây mất đoàn kết trong bộ máy chính quyền thành phố Đà Nẵng, là nguyên nhân đưa các cán bộ thành phố Đà Nẵng vào vòng lao lý. Tại phiên tòa, bị cáo không thành khẩn khai báo, quanh co chối tội, nên cần phải bị xử phạt với mức án cao, nghiêm khắc.
Hình phạt nghiêm khắc
Hội đồng xét xử đã tuyên phạt nguyên Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng Trần Văn Minh 12 năm tù về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí"; 5 năm tù về tội "Vi phạm các quy định về quản lý đất đai”. Tổng hợp hình phạt chung về cả hai tội đối với bị cáo Trần Văn Minh là 17 năm tù.
Hội đồng xét xử tuyên phạt nguyên Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng Văn Hữu Chiến 9 năm tù về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí"; 3 năm tù về tội "Vi phạm các quy định về quản lý đất đai”. Tổng hợp hình phạt chung về hai tội đối với bị cáo Văn Hữu Chiến là 12 năm tù.
Bị cáo Phan Văn Anh Vũ (Vũ nhôm) bị tuyên phạt 17 năm tù về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí"; 8 năm tù về tội "Vi phạm các quy định về quản lý đất đai”. Tổng hợp hình phạt chung đối với bị cáo Vũ là 25 năm tù.
Trước đó, bị cáo Vũ đã phải chịu hình phạt 8 năm tù giam về tội “Cố ý làm lộ bí mật Nhà nước”; 15 năm tù giam về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Tổng hợp hình phạt chung các bản án đối với bị cáo Phan Văn Anh Vũ là 30 năm tù (mức tối đa).
Hai bị cáo bị Hội đồng xét xử tuyên phạt về cả hai tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" và "Vi phạm các quy định về quản lý đất đai” gồm: Nguyễn Ngọc Tuấn (nguyên Phó Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng) 5 năm tù, Phan Xuân Ít (nguyên Phó Chánh Văn phòng UBND TP.Đà Nẵng) 6 năm tù.
Do được HĐXX miễn trách nhiệm hình sự về tội Vi phạm các quy định về quản lý đất đai, ông Nguyễn Văn Cán (cựu chánh văn phòng UBND Đà Nẵng) là bị cáo duy nhất không phải nhận án tù. Cùng được miễn tội danh này, nhưng các ông Nguyễn Quang Thành (cựu giám đốc Công ty Minh Hoàng Phát), Phan Minh Cương (cựu tổng giám đốc Công ty Cổ phần xây dựng 79, Giám đốc Công ty TNHH I.V.C.) mỗi người bị phạt 3 năm tù về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát.
7 bị cáo bị xử phạt về tội danh Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát gồm có bị cáo Nguyễn Thanh Sang (cựu phó giám đốc Sở Tài chính Đà Nẵng), Nguyễn Thị Thu Hà (cựu giám đốc Sở Tài chính Đà Nẵng) mỗi người bị phạt 3 năm tù; Nguyễn Công Lang (cựu giám đốc Công ty Quản lý nhà Đà Nẵng) 4 năm 6 tháng tù; Huỳnh Tấn Lộc (cựu tổng giám đốc Công ty Công nghệ phẩm Đà Nẵng) 18 tháng tù; Phan Ngọc Thạch (cựu tổng giám đốc Công ty Du lịch Đà Nẵng) 18 tháng tù; Trần Phi (cựu tổng giám đốc Công ty XNK Đà Nẵng) hai năm tù; Lê Anh Tuấn (nguyên tổng giám đốc Công ty Cung ứng Tàu biển Đà Nẵng) 18 tháng tù.
Đối với tội Vi phạm các quy định về quản lý đất đai, bị cáo Nguyễn Điểu (cựu giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường Đà Nẵng) nhận bản án 3 năm tù, Trần Văn Toán (cựu phó giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường Đà Nẵng) 30 tháng tù, Lê Cảnh Dương (cựu phó giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư Đà Nẵng) hai năm tù, Đào Tấn Bằng (cựu phó chánh văn phòng UBND Đà Nẵng) 18 tháng tù, Nguyễn Viết Vĩnh (cựu trưởng phòng Quản lý đô thị) hai năm tù, Nguyễn Đình Thống (cựu giám đốc Công ty Quản lý và Khai thác đất Đà Nẵng) hai năm tù.
Về trách nhiệm dân sự, 11/20 nhà đất công sản bị chuyển dịch trái pháp luật nên cần thu hồi sung công quỹ nhà nước. Với 7 nhà đất đã chuyển cho bên thứ ba không thu hồi được gây thiệt hại cho UBND Đà Nẵng, các bị cáo phải liên đới bồi thường. Cụ thể, là người hưởng lợi lớn nhất, bị cáo Vũ phải chịu trách nhiệm chính. Cụ thể, với khu nhà đất 158 Bạch Đằng thiệt hại hơn 27 tỷ đồng, Vũ phải bồi thường hơn 22 tỷ đồng, hai cựu chủ tịch Trần Văn Minh và Văn Hữu Chiến mỗi người hơn một tỷ. Bốn bị cáo Trần Xuân Ít, Nguyễn Thanh Sang, Nguyễn Công Lang và Phan Minh Cương mỗi người hơn 690 triệu đồng....
UBND Đà Nẵng và các bên liên quan thực hiện các thủ tục pháp lý theo quy định pháp luật để đảm bảo quyền lợi cho công dân ở dự án 29 ha tại khu đô thị mới Đa Phước, dự án An Cư 2 và An Cư 3 mở rộng, dự án ở khu nhà ở Phú Gia Compound... Thu hồi và giao cho UBND Đà Nẵng dự án khu du lịch Biển Non nước.
Các bị cáo Vũ, Chiến, Minh, Nguyễn Ngọc Tuấn, Phan Xuân Ít, Nguyễn Thanh Sang, Nguyễn Thị Thu Hà... liên đới bồi thường cho UBND Đà Nẵng để sung quỹ nhà nước 4.100 tỷ đồng.
