Ngày 6/9, Ủy ban Tư pháp họp phiên toàn thể lần thứ hai để tra các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2016; Báo cáo của Viện trưởng Viện KSND Tối cao về công tác của ngành kiểm sát năm 2016; Báo cáo của Chánh án TAND Tối cao về công tác của ngành TA năm 2016; Báo cáo của Chính phủ về công tác thi hành án năm 2016...
Số liệu từ báo cáo của TAND Tối cao và Viện KSND Tối cao cho hay, hiện có 35 trụ ở tòa án cấp huyện phải đi thuê; 28 Viện KSND cấp huyện và các đơn vị trực thuộc cũng trong tình trạng tương tự.
“Vấn đề này rất đáng suy nghĩ, vì như thế, Quốc huy của Nhà nước CHXHCN Việt Nam lại gắn ở nhà dân. Tòa án nhân danh Nhà nước tuyên án nhưng lại tuyên ở nơi mình phải đi thuê” - Ủy viên Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thái Học bày tỏ.
Chúng ta yêu cầu, đòi hỏi các cơ quan bảo vệ pháp luật phải làm tốt nhưng như thế cơ sở vật chất kỹ thuật phải được bảo đảm.
Ông Học nhấn mạnh, trụ sở làm việc là điều kiện vật chất tối thiểu mà chúng ta không giải quyết được, trong khi đó, nhiều cơ quan hành chính nhà nước được đầu tư ở chỗ này, chỗ kia rất hoành tráng.
Từ thực tiễn xét xử, Chánh án TAND tỉnh Đăk Lăk Nguyễn Duy Hữu đề nghị nếu cần thiết, Quốc hội cần giám sát việc phân bổ ngân sách cho các cơ quan tố tụng thế nào?
“Tòa án TP Buôn Mê Thuột một năm giải quyết 3.000 vụ án, mái dột rồi nhưng xin miết không có tiền để thay. Đấy là nói ở thành phố chứ chưa nói tới các huyện còn khó khăn thế nào?”
Vị Chánh án TAND tỉnh Đăk Lăk cho rằng sự đầu tư dành cho các cơ quan tố tụng chưa thỏa đáng. Điệp khúc về cơ sở vật chất của các cơ quan tố tụng từ Quốc hội khóa XII đại biểu đã kêu rồi nhưng kéo dài tới tận bây giờ, cứ nói đi nói lại mãi.
“Có thực mới vực được đạo. Đại biểu Học nói Quốc huy treo ở nhà dân còn đỡ đấy, ngày trước chúng tôi xử trong Đăk Lăk, vào buôn xử chả có gì cả, nhà dân không có nên đành đóng Quốc huy ở gốc mít rồi xử thôi”, ông Hữu bức xúc.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đặt vấn đề, Viện KSND trong báo cáo nói đầu tư xây dựng cơ bản mới đáp ứng 30% yêu cầu. Tôi nhớ trước Quốc hội, chúng ta đã nói rõ chủ trương tăng cường tập trung đầu tư để từng bước giải quyết cơ bản trụ sở của cơ quan xét xử.
“Đây là cơ quan bảo vệ công lý, bảo vệ chế độ nhưng cứ để thế này thì giống như những năm 70, 80 của thế kỷ trước. Thời đó đúng là thế, nhưng đến bây giờ vẫn thế này thì tại sao?” - Phó Chủ tịch Quốc hội hỏi.
Ông Lưu đề nghị các cơ quan liên quan nghiên cứu đề xuất cơ chế khắc phục vấn đề này và gợi ý “chẳng hạn, thu được tiền, tài sản do phạm tội mà có, ngoài phần trả lại cho cá nhân, phần thu nộp ngân sách liệu có thể dành một phần để đầu tư cơ sở vật chất cho các cơ quan tố tụng trong vòng một số năm không?”.
Nhiều đại biểu cũng đề xuất, Ủy ban Tư pháp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần phải giao nhiệm vụ cụ thể, đến thời gian nào sẽ chấm dứt việc các cơ quan TA, Viện KS phải đi thuê trụ sở để làm việc.
Với vấn đề này, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, TAND Tối cao, Viện KSND Tối cao cần thống kê danh sách cụ thể những trụ sở đang còn thiếu đó lý do tại sao, vướng ở đâu- vướng về tiền hay về đất? Thuộc trách nhiệm của cơ quan nào?.
Tại phiên họp, nhiều đại biểu cũng bày tỏ băn khoăn về các số liệu, đánh giá tình hình tội phạm hiện nay. Ủy viên Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thái Học đề nghị xem xét lại, để khi công bố người dân yên lòng.
Đồng ý kiến, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, đánh giá công tác phòng, chống tội phạm, tình hình vi phạm pháp luật phải khách quan, đúng mức, toàn diện, tránh nói quá lên hoặc bớt đi.
“Chúng ta nói ở diễn đàn Quốc hội mà nhân dân không đồng tình, không chia sẻ thì không đạt. Số liệu nào chưa đề cập đến để chứng minh nhận định đánh giá của chúng ta thì phải bổ cập, số liệu chưa thống nhất, còn thiếu thì phải bổ sung”.
Nhất là, những đánh giá phải nhất quán về những vấn đề lớn trong các báo cáo, dự báo được tình hình tội phạm tới đây, không nói chung chung mà phải đưa ra những kiến nghị, giải pháp cụ thể, rõ ràng.
“Cứ nói chung chung một số nơi, một số đồng chí lãnh đạo thiếu quan tâm, thiếu trách nhiệm, không ít cán bộ thế này thế khác thì không được. Nói đúng mức, chỉ rõ địa chỉ thì sẽ có tác động lan tỏa, làm cho kỷ luật, kỷ cương tốt hơn, ý thức pháp quyền tốt hơn. Còn nói chung chung thì sẽ hòa cả làng, vui vẻ cả” - Phó Chủ tịch Quốc hội nói.
