Câu hỏi này đã thúc đẩy các nhà khoa học không ngừng hướng tầm nhìn về những vật thể xa xôi để mong tìm được bằng chứng về người ngoài hành tinh.
Loài người không đơn độc?
Người ngoài hành tinh từ lâu được xem là sản phẩm của khoa học viễn tưởng, nhưng khi nhân loại hiểu biết nhiều hơn về không gian, vũ trụ thì tham vọng tìm kiếm về sự sống ngoài Trái đất dường như ngày càng trở nên thực tế. Ngay cả trong Hệ Mặt trời, nhiều hành tinh và Mặt trăng đang cho thấy các dấu hiệu về điều kiện hỗ trợ sự sống.
Bà Nathalie Cabrol, nhà sinh học vũ trụ, Giám đốc Trung tâm Carl Sagan, thuộc Viện Nghiên cứu SETI (Search for Extraterrestrial Intelligence - Tìm kiếm Sinh vật Thông minh ngoài Trái đất) cho biết: “Ý tưởng cho rằng chúng ta đơn độc trong vũ trụ có phần phi lý. Khám phá Hệ Mặt trời cho thấy, nhiều môi trường có khả năng phát triển sự sống. Tôi nghĩ cơ hội tìm thấy sự sống bên ngoài Trái đất hiện rất cao”.
Các nhà khoa học từng nghĩ rằng, sự sống chỉ tồn tại trong một “khu vực có thể ở được” của Hệ Mặt trời, chẳng hạn hành tinh hay Mặt trăng gần một ngôi sao, có nước trên bề mặt. Nhưng gần đây, họ phát hiện sự sống có thể hiện diện ngay cả bên ngoài khu vực này. “Khi chúng ta nhìn ra ngoài Hệ Mặt trời, nhiều nơi thậm chí có khả năng tồn tại sự sống còn cao hơn, mặc dù các sinh vật ở đó có thể rất khác so với loài người, vì không có cùng nguồn gốc”, bà Cabrol giải thích.
Như vậy, nếu có sự sống ngoài Trái đất, thì sự sống đó phát triển ở đâu trong Hệ Mặt trời? Các nhà khoa học đưa ra 5 địa điểm dưới đây:
Sao Hỏa
Truyền thuyết về người sao Hỏa vẫn còn lan truyền cho đến ngày nay. Thực tế, chúng ta có thể là… người sao Hỏa. Có bằng chứng cho thấy, những điều kiện ban đầu ở sao Hỏa rất tốt, nhưng sau đó chúng biến mất một cách nhanh chóng. Theo các nhà khoa học, một khi sự sống đã hình thành ở một nơi nào đó, thì khó có chuyện bị tuyệt diệt.
Vì vậy, sự sống trên sao Hỏa có thể đã di chuyển xuống bề mặt và hình thành một hệ sinh thái mới dưới lòng đất. Các chất hóa học của cả Trái đất và sao Hỏa ban đầu tương tự nhau và chúng trao đổi nhiều chất liệu từ rất sớm trong lịch sử hình thành hai hành tinh này, do đó rất có khả năng sự sống dưới một số dạng có thể được chuyển từ hành tinh này sang hành tinh khác.
Khí methane thoát ra đã được phát hiện trên sao Hỏa. Đây là chất được vi khuẩn sản xuất rộng rãi trên Trái đất, nhưng chúng cũng có thể đến từ các hoạt động núi lửa. Xe tự hành Mars 2020 sẽ rời Trái đất vào tháng 7/2020, đến hành tinh đỏ 7 tháng sau đó, có thể cho chúng ta biết về nguồn gốc khí methane này. Song song đó, việc phát hiện ALH84001 (một mảnh thiên thạch từ sao Hỏa), có chứa vi khuẩn siêu nhỏ hóa thạch, cho thấy có khả năng một số dạng sự sống đang hiện diện trên sao Hỏa.
Mặt trăng Europa
Europa, Mặt trăng của sao Mộc cũng là một ứng viên nổi bật về sự sống ngoài hành tinh, bởi nó có một đại dương chất lỏng dưới lớp băng dày trên bề mặt. Ngoài ra, nó bị hút vào trò chơi “kéo co” với sao Mộc, tạo ra sự ma sát làm cho lõi nóng lên. Băng đang tan dần do áp lực bên dưới và nó có thể vẫn ở trạng thái lỏng do bị đun nóng. Bên dưới đại dương, có thể hình thành một cái gì đó tương tự với lỗ thoát thủy nhiệt trên Trái đất, dẫn đến các điều kiện hóa học tạo ra sự sống.
Mặt trăng Enceladus
Enceladus là Mặt trăng của sao Thổ. Tương tự như Europa, nó cũng có một đại dương chất lỏng dưới lớp vỏ băng, cũng chịu động lực đẩy - kéo với hành tinh mẹ. Mặt trăng này cho thấy sự hứa hẹn về sự sống hiện diện, bởi vì nó có những mạch phun trào, tung nước từ đại dương vào không gian. Các nhà khoa học có thể phân tích những mẫu nước từ nó để chứng minh có một đại dương nước mặn ở đây.
Mặt trăng Titan
Những tiến bộ về trí thông minh nhân tạo đã giúp các nhà khoa học mô phỏng những gì xảy ra nếu sự sống được hình thành từ những điều kiện khác nhau. Ngoài ra, với sự hiểu biết rộng hơn về những điều kiện tồn tại ngoài Hệ Mặt trời, việc tìm kiếm sự sống ngoài Trái đất đang ngày càng có triển vọng hơn bao giờ hết.
Mặt trăng lớn nhất thuộc sao Thổ này dường như có chứa chất lỏng giữa các hồ methane và ethane, có khả năng hỗ trợ sự sống. Titan có một chất hóa sinh nguồn gốc từ hydrocarbon, rất khác với carbon của Trái đất. Do vậy, nó đã là chủ đề gây tranh luận về hình thức của sự sống tồn tại ngoài Trái đất. “Vệ tinh này tóm tắt những gì chúng ta nghĩ về sự sống ngoài hành tinh. Sự trao đổi chất ở đây không sử dụng cùng dung môi mà các tế bào của chúng ta đang sử dụng”, nhà khoa học Cabrol nói.
Sao Kim
Sao Kim trước đây không nằm trong những địa điểm có khả năng hiện diện sự sống, nhưng hiện nay các nhà khoa học xem thiên thể này cũng đầy triển vọng. Sao Kim cũng giống như Trái đất ở thời điểm bắt đầu. Mặc dù bề mặt của nó dường như không phải là nơi thuận lợi cho sự sống phát triển, nhưng khí quyển khoảng 60km phía trên với nhiệt độ, độ ẩm và áp suất thích hợp có thể giúp sự sống phát triển.
