Tuy nhiên cuối tháng 5, hàng trăm học sinh như Mohammad đã được dự kì thi quan trọng để có thể bước lên nấc thang tri thức mới…
Kỳ thi được mong mỏi
Sau một thời gian dài mòn mỏi đợi chờ, nam sinh 17 tuổi Mohammad cùng với 650 học sinh khác đã được xe buýt đón tới thành phố Hasakeh, phía Bắc Syria, dự kì thi tú tài. Những học sinh này di chuyển khoảng 200 km từ một vài thị trấn phía Bắc tỉnh Raqa - nơi quân chính phủ mới giành lại quyền kiểm soát từ tay Tổ chức Hồi giáo cực đoan IS.
“Chiến binh IS biến trường học của chúng cháu thành nhà tù” - Mohammad kể - “Trái tim cháu trĩu nặng khi cháu đi qua ngôi trường mà không được phép bước vào trong đó. Cháu nhớ quãng thời gian đẹp đẽ cùng các bạn”.
“Quay lại trường đưa cháu trở lại cuộc sống… Đã có lúc cháu cảm thấy tương lai trở nên đen tối nhưng hôm nay đã thay đổi” - Mohammad hân hoan trò chuyện trước cổng trường thi.
Khoảng 2 triệu học sinh không được tới trường tại Syria, theo Liên Hiệp Quốc, cuộc chiến nồi da nấu thịt 5 năm qua đã làm hơn 270.000 người thiệt mạng và hàng triệu người li tán.
Tại những khu vực mà IS kiểm soát, tổ chức này áp đặt chương trình dạy tôn giáo riêng của chúng, kết hợp với huấn luyện quân sự.
Học sinh tại khu vực IS kiểm soát hằn sâu kí ức đau buồn. “Cha cháu là một giáo viên và ông ấy đã bí mật dạy cháu và vài bạn học sau khi trường học bị đóng cửa” - một học sinh đến từ thị trấn Suluk, tỉnh Raqa kể.
Ý đồ thâm độc của IS
Tahami Abdullah, một cán bộ quản lí GD tại Tal Abyad, kể rằng: Ban đầu khi những tay súng kiểm soát thị trấn, “chúng yêu cầu giảm số giờ dạy và bỏ một số môn học khỏi chương trình”. Sau đó chúng xóa bỏ hoàn toàn giáo dục và chuyển trường học thành nhà tù, các đồn cảnh sát tôn giáo.
Abdullah cho biết IS buộc giáo viên kí cam kết hứa không dạy chương trình giáo dục Syria và chỉ được dạy chương trình của IS. Thực tế là chẳng có giáo viên nào tiếp tục dạy học. Giáo viên Ibrahim Khalil, tại Tal Abyad, đã không cầm đến phấn vài năm qua vì sợ “IS sẽ chặt mất tay”.
Giáo viên không dạy, trẻ em không học - đó cũng là ý đồ của IS. Nhiều học giả phân tích, ngu muội hóa người dân là chủ trương của IS nhằm áp đặt ý thức hệ khủng bố cực đoan.
Ittihad al-Hassan, nữ sinh 18 tuổi đến từ Tal Abyad, lẽ ra đã thi tú tài từ 2 năm trước, tuy nhiên khi IS giành quyền kiểm soát quê hương thì chúng “bắt phải che kín khăn trùm đầu và thậm chí không được hở tay”. Al-Hassan cũng dự kì thi tú tài năm nay và cảm thấy cuối cùng “an toàn đã trở lại”.
Nirouda Mohammed, một học sinh từ thành phố Raqa đến Tal Abyad, chia sẻ “giấc mơ đã trở thành sự thực” khi được dự kì thi tú tài. “Tôi tin rằng ngày mai, mặt trời mới sẽ mọc trên đất nước chúng tôi” - Nirouda Mohammed nói.
Khu vực lãnh thổ mà IS kiểm soát là những khoảng đen giáo dục tại Syria. Nhưng tại những khu vực phe đối lập kiểm soát, việc dạy học cũng bị gián đoạn thường xuyên.
Tại thành phố giao tranh ác liệt thứ hai giữa quân chính phủ và quân nổi dậy được phương Tây hậu thuẫn - thành phố Aleppo - các đợt ném bom kéo dài của quân chính phủ khiến trường học phải đóng cửa nhiều tuần.
