Trong năm 2015, có 76 người mang quốc tịch Trung Quốc đăng ký tạm trú trên địa bàn huyện Châu Thành, tăng gần gấp 2 lần so với năm 2014.
 Nhiều diện tích thanh long ở huyện Châu Thành đang cho trái. Ảnh: Bùi Như Trường Giang - TTXVN |
Qua kiểm tra hành chính của các cơ quan chức năng, đa số đều có đăng ký tạm trú đầy đủ và chủ yếu mang visa du lịch. 8 trường hợp có hành vi “người nước ngoài có hoạt động khác tại Việt Nam mà không được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam cho phép” như thu mua hoa, trái thanh long, khảo sát thị trường thanh long đã bị cơ quan chức năng phát hiện, lập biên bản và buộc rời khỏi địa bàn huyện.
Phóng viên đã đến các vùng trồng thanh long ở các xã An Lục Long, Thanh Phú Long, Hiệp Thạnh của huyện Châu Thành để tìm hiểu thực trạng thương lái Trung Quốc thu mua thanh long.
Tiếp xúc với một số hộ nông dân trồng thanh long ở đây thì được biết, thực tế có một số người nước ngoài đến xem xét, tham quan vườn thanh long. Tuy nhiên không có ai đặt vấn đề mua bán thanh long. Nhiều người dân cũng đề cao cảnh giác để tránh rủi ro nên hầu như không bán cho các thương lái từ nơi khác đến.
Anh Nguyễn Văn Út, người trồng thanh long ở xã Thanh Phú Long cho biết, tại địa phương, người dân không bán trực tiếp với người Trung Quốc mà bán cho thương lái Việt Nam, hầu hết là người quen. Họ mua về thường nhập cho các kho để xuất hàng đi nước ngoài, một số bán lại cho khách anh cũng không biết.
Nhiều nông dân cho biết, trước đây, một số thương lái xuống mua hoa thanh long với giá khoảng 2.000 -3.000 đồng/kg. Hiện kho thanh long ở Thị trấn Tầm Vu (huyện Châu Thành) vẫn đặt bảng thu mua hoa thanh long. Các thương lái chỉ mua hoa trước khi nở vài ngày nên hiện nhà vườn không dám bán vì sợ ảnh hưởng đến năng suất trái.
Chị Võ Thị Kim Liên, ấp Thanh Phú, xã Thanh Phú Long cho biết, trước kia, một số hộ bẻ hoa thanh long vụ mùa để bán, nhưng nay không còn tình trạng trên, trừ khi ngắt những bông dư, còn chủ yếu để ra trái bán.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Văn Thình, Chủ tịch UBND huyện Châu Thành cho biết, ngoài những trường hợp đã bị cơ quan chức năng xử lý, qua kiểm tra thực tế không phát hiện người Trung Quốc mua trực tiếp thanh long với bà con nông dân.
Việc khách đi thăm, xem thì không có cơ sở để xử lý. Bởi trên địa bàn huyện cũng có một số nhà vườn thanh long tổ chức đón khách tham quan. Cũng có thể một số đối tượng thương lượng, thỏa thuận mua bán với các kho, vựa thanh long trên địa bàn nhưng cơ quan chức năng chưa phát hiện được.
Dư luận cho rằng thương lái Trung Quốc ép giá, thao túng thị trường không hẳn đúng vì thời điểm hiện nay, giá thanh long, nhất là loại ruột đỏ đang cao và ổn định nhiều tháng nay, nông dân hưởng lợi lớn.
Đối với việc thu mua hoa thanh long, ông Thình cho biết có tình trạng thương lái Trung Quốc đến mua hoa thanh long trên địa bàn. Đầu năm 2015, phát hiện 2 trường hợp xuống ruộng mua hoa thanh long, huyện đã xử lý về hành vi hoạt động không đúng mục đích trong visa.
Một số thương lái trên địa bàn cũng tiến hành mua hoa thanh long. Thời gian đầu người dân có bán nhưng sau thấy không hiệu quả, việc bán hoa ảnh hưởng đến năng suất cho trái nên người dân không bán nữa.
Vừa qua, UBND huyện Châu Thành đã ban hành công văn yêu cầu các ban, ngành, xã, thị trấn phối hợp với lực lượng Công an huyện nắm tình hình về việc người nước ngoài đang tạm trú trên địa bàn có hoạt động thu mua trái, hoa thanh long hoặc trực tiếp đến vườn của người dân để xem xét.
Các hoạt động khác của thương lái Trung Quốc núp bóng doanh nghiệp để thao túng thị trường thanh long cũng được cơ quan chức năng nắm bắt. Đồng thời, tuyên truyền cho nhân dân biết việc người nước ngoài mang visa du lịch đến thu mua thanh long trên địa bàn là sai quy định. Vì vậy, phát hiện trường hợp như vậy báo ngay cơ quan Công an để có biện pháp xử lý.
Theo ông Nguyễn Văn Thình, sở dĩ có văn bản đó lý do là để các cơ quan, đơn vị và người dân nêu cao cảnh giác, nếu phát hiện trường hợp người nước ngoài trực tiếp mua bán thanh long với người dân thì báo cáo cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý. Tuy nhiên từ khi ban hành văn bản đến nay vẫn chưa nhận được thông tin nào.
Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Châu Thành, trên địa bàn huyện hiện có hơn 6.400 ha trồng thanh long, bao gồm loại ruột trắng và ruột đỏ. Việc trồng cây thanh long mang lại hiệu quả kinh tế rất cao cho người dân. Tuy nhiên, mặt hàng này chủ yếu xuất khẩu qua Trung Quốc qua đường tiểu ngạch, chỉ có khoảng 10 – 15% theo đường chính ngạch nên vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, thiếu tính ổn định, bền vững.
