Sau các cuộc gặp của Tổng thống Mỹ Donald Trump với lãnh đạo Ukraine, EU, NATO và bảy quốc gia thuộc diện thần thế nhất châu Âu, cả chủ lẫn khách đều tỏ ra rất hài lòng, đánh giá cuộc hội họp có ý nghĩa lịch sử.
Ông Trump mãn nguyện bởi sau cuộc gặp Tổng thống Nga ở Alaska (Mỹ) ngày 15/8, đã khiến các đồng minh ở châu Âu phải cùng nhau vượt đại dương sang diện kiến, lại còn tạo nên được cảm nhận trên thế giới là công cuộc tìm kiếm giải pháp hoà bình giúp chấm dứt cuộc chiến tranh ở Ukraine tiến triển rõ rệt nhờ chính nỗ lực ngoại giao của cá nhân mình, đặc biệt là luôn có thể tác động trực tiếp tới ông Putin.
Phe Ukraine và các đồng minh châu Âu hài lòng vì thấy lại có đồng thuận và thống nhất với Mỹ, không bị ông Trump áp đặt giải pháp chính trị đã dàn xếp với Nga trên đầu họ. Ukraine có được sự đảm bảo an ninh như một thành viên của NATO cho dù không phải là thành viên chính thức.
Phe này không vui mừng sao được, khi ông Trump cho biết ông Putin đồng ý gặp Tổng thống Ukraine Zelensky ngay trong hai tuần tới và thậm chí có thể còn có cả cuộc gặp cấp cao ba bên giữa Nga, Ukraine và Mỹ. Đương nhiên, phe này không hài lòng về việc ông Trump không còn đề cập gì nữa đến dự định gia tăng mức độ trừng phạt Nga và các đối tác kinh tế, thương mại của nước này.
Trong phát biểu công khai, một số quan chức Nga khẳng định nước này vẫn sẵn sàng đàm phán tay đôi với Ukraine và nâng cấp đàm phán, không khẳng định chắc chắn nhưng cũng không phủ nhận hoàn toàn khả năng sẽ có cuộc gặp Putin - Zelensky.
Cách thức thể hiện phản ứng như thế này được Nga nhằm tới hai mục đích. Thứ nhất là giữ thể diện cho ông Trump và tiếp tục tranh thủ ông này đại diện cho quan điểm của Nga trong bàn thảo với Ukraine và các đồng minh ở châu Âu. Nói theo cách khác, Nga tạo cơ hội và điều kiện để cho ông Trump có thể “tả xung, hữu đột” về ngoại giao trung gian hoà giải.
Thứ hai, Nga giữ vững thế chủ động trong tiếp tục chiến sự trên thực địa và trong vận hành tiến trình tìm kiếm giải pháp chính trị hoà bình giúp chấm dứt cuộc chiến tranh ở Ukraine theo hướng có lợi nhất cho mình.
Cho nên, thực chất Nga không bận tâm mấy đến những gì mà Ukraine và các đồng minh ở châu Âu hoan hỉ là thắng lợi từ các cuộc gặp vừa qua với ông Trump. Đối với Nga, sau các cuộc gặp trên giữa ông Trump và Ukraine cùng các đồng minh về cơ bản không khác biệt gì nhiều so với trước đấy.
Bây giờ, ông Trump và phe kia tập trung sắp xếp cuộc gặp giữa ông Putin và ông Zelensky. Nếu những điều kiện tiên quyết đưa ra lâu nay không được Ukraine chấp nhận thì ông Putin chắc sẽ không đồng ý gặp Tổng thống Ukraine theo sự dàn xếp của Mỹ mà sẽ chỉ để cho đàm phán ở cấp thấp hơn.
Hoặc như nếu ông Putin đồng ý gặp ông Zelensky thì cũng chỉ để làm hài lòng ông Trump chứ không phải để đi tới thoả thuận nào đó. Từ giác độ ngoại giao thì như thế là có chuyển động nhưng từ giác độ hiệu quả thiết thực thì đó lại chỉ là danh nghĩa chứ còn trong thực chất thì đâu vẫn đấy.
