"Bắt mạch" nguyên nhân thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế

Tại buổi họp báo chính phủ thường kỳ - chiều 3/3, phóng viên đặt vấn đề, việc thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế đang diễn ra tương đối nghiêm trọng tại một số bệnh viện.

Viện dẫn Bệnh viện Việt Đức phải tạm dừng một số hoạt động mang tính chất chưa thực sự cấp thiết; Phóng viên đặt câu hỏi: Bộ Y tế có giải pháp gì để tháo gỡ thực trạng đã kéo dài thời qua? Dự kiến bao giờ tình trạng này sẽ chấm dứt?

Vừa qua, có tình trạng chảy máu chất xám trong ngành y tế. Quốc hội đã ban hành Luật Khám chữa bệnh. Vậy, với việc ban hành Luật Khám chữa bệnh sẽ khơi thông được gì để ngăn chặn chảy máu chất xám?

Trao đổi về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Y tế Lê Đức Luận – cho hay: Về tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế vừa qua diễn ra ở một số bệnh viện, cơ sở y tế, có một số nguyên nhân cơ bản.

Thứ nhất, sau dịch bệnh nguồn cung về hàng hóa, đặc biệt là trang thiết bị, thuốc có dấu hiện khan hiếm; giá cả biến động, có loại biến động cao.

Thứ hai, nhu cầu khám bệnh của nhân dân sau dịch bệnh cũng tăng rất nhiều.

Thứ ba, một số hợp đồng cung ứng trước đây đã kí, nhiều hợp đồng liên quan đến hóa chất, vật tư thời hạn chỉ 1 năm, đăng ký tháng 7 năm ngoái thì đến tháng 7 năm nay là hết hạn. Theo Nghị quyết 144 của Chính phủ, các hợp đồng đó không được tiếp tục, hiện chúng ta đang tháo gỡ.

Thứ tư, tình trạng gia hạn cấp giấy phép bị quá tải.

Thứ năm, nhiều gói thầu không tìm được nhà thầu mua sắm. Có gói thầu phải đấu thầu 2, 3 lần mới có người cung ứng.

Thứ sáu, nhân lực thực hiện công tác đấu thầu không đáp ứng yêu cầu.

Thứ bảy, có tâm lý e ngại trong việc mua sắm các loại hàng hóa, đặc biệt là trang thiết bị, thuốc, vật tư y tế…

Thời gian qua, Bộ Y tế tích cực phối hợp với các bộ, ngành tham mưu cho Chính phủ giải pháp tháo gỡ, đặc biệt là trong lĩnh vực mua sắm trang thiết bị, vật tư, thuốc.

Cụ thể, đã tham mưu Chính phủ để báo cáo Quốc hội ban hành Nghị quyết số 80, cho phép tiếp tục sử dụng giấy đăng ký lưu hành thuốc đã hết hạn. Đến ngày 2/3, Bộ Y tế đã gia hạn hơn 9.000 giấy phép.

“Có thể nói các giấy phép về lưu hành thuốc đến nay đã gia hạn hết. Như vậy, tất cả các loại thuốc trên thị trường đã đăng ký trước đây sẽ được tiếp tục lưu hành” - Thứ trưởng Bộ Y tế Lê Đức Luận thông tin.

Ngày 2/3, Bộ Y tế cũng trình Chính phủ sửa đổi Nghị định số 98, chắc rất sớm sẽ ký. Sau đó một ngày, Chính phủ họp để sửa và tiếp tục kéo dài thời gian hiệu lực của Nghị quyết 144 ngày 5/11/2022 về đảm bảo trang thiết bị y tế, thanh toán chi phí khám chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế.

“Các bất cập liên quan đến mua sắm trang thiết bị y tế, thuốc và thanh toán bảo hiểm y tế sẽ được giải quyết. Trong đó tập trung giải quyết vướng mắc về giá. Trước đây, yêu cầu phải có 3 báo giá nhưng có mặt hàng không thể lấy đủ 3 báo giá, đó là những mặt hàng độc quyền” - Thứ trưởng Lê Đức Luận cho hay.

Theo lãnh đạo Bộ Y tế, nội dung này phải sửa theo hướng chấp nhận có những trường hợp chỉ có 1, 2 báo giá. Bên cạnh đó, trang thiết bị y tế cùng cấu hình, cùng tính năng nhưng nguồn gốc, xuất xứ, nhà sản xuất khác nhau thì giá khác nhau. Nếu cứ lấy giá thấp nhất thì có thể sẽ không đảm bảo chất lượng.

“Chúng tôi cũng đang trình theo hướng Hội đồng khoa học của cơ sở y tế sẽ quyết định lựa chọn loại nào phù hợp với yêu cầu sử dụng; không phải là cứ lấy giá thấp nhất. Nếu giải quyết được vấn đề đó thì sẽ tháo gỡ được khó khăn vướng mắc hiện nay cho các cơ sở y tế” Thứ trưởng Lê Đức Luận trao đổi.

Theo Thứ trưởng, ngay sau khi các văn bản được ban hành thì các đơn vị có thể tiến hành đấu thầu mua sắm các loại vật tư, hóa chất, trang thiết bị, thuốc để thực hiện mua sắm, đảm bảo được nhu cầu.

Khắc phục chảy máu chất xám trong ngành y

Liên quan đến về vấn đề chảy máu chất xám trong ngành y, Thứ trưởng Lê Đức Luận trao đổi, Nghị quyết số 20 ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XII khẳng định, nghề y là nghề đặc biệt, nhân lực y tế phải đáp ứng yêu cầu về chuyên môn, y đức, cần được tuyển chọn đào tạo, cần có đãi ngộ đặc biệt.

Trước hết, hiện nay các cơ sở y tế công lập, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn đã được áp dụng phụ cấp ưu đãi nghề với mức từ 20-70%.

Các nhân viên y tế thôn bản cũng đã được hưởng phụ cấp hằng tháng từ 0,3-0,5 so với mức lương tối thiểu. Bộ Y tế cũng đã trình Chính phủ để sửa đổi Nghị định số 56 năm 2011, theo hướng tăng phụ cấp đặc thù đặc biệt cho y tế cơ sở vùng xa vùng sâu.

Hiện Bộ Y tế đang soạn thảo thông tư xây dựng giá dịch vụ khám chữa bệnh theo yêu cầu. Trước đây, khám chữa bệnh chúng ta khám bảo hiểm y tế có 1 loại giá, sau này khám theo yêu cầu có loại giá khác.

Đồng thời, Bộ cũng sẽ xây dựng Thông tư về cơ chế xã hội hóa trong cơ sở y tế công lập. Các cơ sở y tế công lập này khi thực hiện được cơ chế xã hội hóa, cơ chế tự chủ sẽ có điều kiện để nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho nhân viên.

Ngoài ra, theo Thứ trưởng, để nâng cao chất lượng về nhân lực, ngành Y tế sẽ xây dựng nghị định quy định về đào tạo chuyên sâu và đào tạo đặc thù để đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh.

Mặt khác, sẽ kiện toàn, sắp xếp lại các đơn vị sự nghiệp y tế trong Bộ và ngành y tế đang quản lý, đảm bảo tinh gọn, hiệu quả và nâng cao hiệu quả hoạt động và chăm sóc sức khỏe cho nhân dân. Qua đó, góp phần cải thiện đời sống của công chức, viên chức ngành y tế.