Theo Hội Ung thư Việt Nam, tỷ lệ mắc ung thư đại trực tràng ở nam giới nước ta 13,5 trên 100.000 người, ở nữ là 11. Bệnh có xu hướng tăng ở cả thế giới.
Nghiên cứu tại Mỹ cho thấy, tính cả đời người nguy cơ bị ung thư đại trực tràng là 4,49% ở nam và 4,1% ở nữ. Tiến sĩ Phạm Văn Bình, Trưởng khoa Ngoại Bụng 1, Bệnh viện K trung ương cơ sở Tân Triều (Hà Nội) cho biết, đến nay chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh, tuy nhiên có một số nhóm yếu tố nguy cơ làm gia tăng bệnh.
Yếu tố nguy cơ con người có thể thay đổi
- Béo phì.
Thừa cân hoặc béo phì có liên quan đến tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư, trong đó có ung thư đại tràng.
- Lười vận động.
Ung thư đại trực tràng hay gặp ở nhóm lười vận động. Nguyên nhân được cho là khi không hoạt động, thời gian chất thải ở lại trong ruột già dài hơn.
- Hút thuốc và uống rượu, bia.
Hút thuốc làm tăng nguy cơ u đại tràng và ung thư đại tràng. Người hút thuốc có nguy cơ ung thư đại tràng cao hơn 20% so với người không hút thuốc. Uống quá nhiều rượu bia, làm tăng nguy cơ phát triển u đại tràng. Nếu hút thuốc và uống rượu, nguy cơ tăng nhiều hơn.
Các yếu tố khác không thay đổi được
- Tuổi.
Càng già, càng nhiều tuổi thì nguy cơ mắc bệnh càng cao. Phần lớn người bị ung thư đại tràng là từ 50 tuổi trở lên.
- Polyp, viêm loét đại trực tràng.
Nếu một người bị polyp đại trực tràng thì nguy cơ chuyển thành ung thư cao hơn nhóm không có. Bệnh nhân viêm loét đại trực tràng mạn tính cũng dễ mắc ung thư đại trực tràng hơn.
- Do di truyền.
Khoảng 5% người mắc ung thư đại trực tràng có yếu tố di truyền về gene, đột biến gene. Có 2 nhóm hay nhắc tới.
Thứ nhất là hội chứng Lync- ung thư đại trực tràng di truyền không phải đa polyp, thường gặp nhất trong các nhóm bệnh có di truyền ung thư đại trực tràng. Hội chứng này chiếm 2-4% ca ung thư đại trực tràng, nguyên nhân thường do di truyền sự khiếm khuyết ở một gene MNH1 hoặc MSH2... Có thể có sự đột biến ở những gene khác cũng gây hội chứng này, tiến sĩ Bình cho biết.
Nhóm thứ hai là hội chứng đa polyp có tính chất gia đình, nguyên nhân do đột biến gene trên gene APC, gene này có thể di truyền từ bố mẹ sang con. Nó chiếm khoảng 1% ca bệnh ung thư mang tính chất gia đình.
Để phòng ngừa ung thư đại trực tràng, bác sĩ khuyến cáo:
- Tăng cường vận động thể chất.
- Hạn chế ăn mỡ, thịt động vật; giảm kcal và chất béo từ 40% xuống 20-25%.
- Tăng cường ăn các chất xơ và hoa quả tươi hằng ngày.
- Hạn chế thức ăn muối, lên men, cá khô, nước tương, thịt xông khói.
- Tránh để những chất gây đột biến gene nhiễm trong thức ăn như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc tăng trọng.
- Hạn chế lạm dụng rượu, bia và các chất lên men khác.
