Những điểm mới trong Thông tư 22 không chỉ giảm gánh nặng cho giáo viên, mà còn giúp cho các bậc phụ huynh nhận biết năng lực của con em mình một cách rõ ràng hơn. Sau một năm học thực hiện, Thông tư 22 đã nhận được sự phản hồi tích cực từ cán bộ quản lý, giáo viên và phụ huynh học sinh tại các địa phương. Để giúp bạn đọc hiểu rõ hơn vấn đề này, Báo GD&TĐ đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Đức Hữu, Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Giáo dục Tiểu học Bộ GD&ĐT.
Những điểm ưu việt
*Xin ông chia sẻ về việc triển khai cách đánh giá học sinh tiểu học theo thông tư 22 sau gần một thực hiện tại các địa phương trên cả nước?
Ông Nguyễn Đức Hữu, Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Giáo dục Tiểu học Bộ GD&ĐT.
*Thông tư 22 đã sửa đổi, bổ sung một số quy định của Thông tư 30 về đánh giá học sinh tiểu học. Vì vậy cách đánh giá học sinh tiểu học so với thông tư 30 cũ đã có nhiều điểm tích cực và hoàn thiện hơn. Cho đến nay, qua báo cáo và quá trình theo dõi, hỗ trợ, kiểm tra thực tế tại các địa phương chúng tôi thấy hầu hết giáo viên đã được tập huấn về đánh giá học sinh tiểu học theo Thông tư 22 và đã có những phản hồi tích cực đó là: Thông tư 22 đã khắc phục được những bất cập trong quá trình giáo viên thực hiện đánh giá học sinh, đồng thời cũng phát huy được những ưu điểm trong quá trình đổi mới đánh giá HS tiểu học. Giáo viên đã quen với việc đánh giá học sinh theo tinh thần đổi mới và việc thực hiện đánh giá học sinh đã dần dần đi vào nền nếp;
Thông qua đổi mới cách đánh giá học sinh, giáo viên đã giúp cho HS tự tin hơn, có động lực hơn qua những lời hướng dẫn, động viên khích lệ của giáo viên. Việc đánh giá đã không còn để xếp thứ, xếp hạng học sinh. Chính vì vậy các em không còn bị áp lực về điểm số và thứ hạng nên có hứng thú hơn trong học tập. Bên cạnh đó GV cũng không còn bị áp lực về sổ sách nữa, việc ghi sổ (Học bạ và Bảng tổng hợp) cũng đã được hướng dẫn rõ ràng, cụ thể. Giáo viên đã quan tâm hơn đến việc phối hợp với phụ huynh để cùng giáo dục học sinh.
*Vậy cách đánh giá theo thông tư 22 đã có những điểm ưu việt nào để khắc phục được những mặt hạn chế so với cách đánh giá theo thông tư 30 thưa ông?
*Nhằm khắc phục những điểm bất cập xuất hiện trong quá trình tổ chức triển khai đánh giá học sinh tiểu học, Bộ GD&ĐT đã ban hành Thông tư 22 sửa đổi, bổ sung một số điều trong Thông tư 30, trong đó tập trung vào 3 điểm chính, cơ bản sau:
Về đánh giá định kì: Tại thời điểm giữa và cuối mỗi học kì, căn cứ vào kết quả đánh giá thường xuyên, giáo viên tổng hợp “lượng hóa” thành các mức: "Hoàn thành tốt", "Hoàn thành", "Chưa hoàn thành" đối với từng môn học và hoạt động giáo dục và "Tốt", "Đạt", "Cần cố gắng" đối với từng năng lực, phẩm chất. Việc tổng hợp đánh giá thành 03 mức như thế nhằm giúp giáo viên, cán bộ quản lý, cha mẹ học sinh xác định được mức độ hoàn thành nhiệm vụ học tập của học sinh. Nhận xét về năng lực, phẩm chất học sinh cũng cụ thể hơn sau một giai đoạn học tập, rèn luyện. Từ đó giáo viên sẽ có những biện pháp giúp học sinh khắc phục khó khăn trong học tập, rèn luyện để vươn lên và ngày một tiến bộ hơn;
Đề bài kiểm tra định kì gồm các câu hỏi, bài tập được điều chỉnh, thiết kế theo 4 mức thay vì 3 mức như trước đây để đo chính xác và tường minh mức độ nhận thức của học sinh. (Mức 1: nhận biết, nhắc lại được kiến thức, kĩ năng đã học; Mức 2: hiểu kiến thức, kĩ năng đã học, trình bày, giải thích được kiến thức theo cách hiểu của cá nhân; Mức 3: biết vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết những vấn đề quen thuộc, tương tự trong học tập, cuộc sống; Mức 4: vận dụng các kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề mới hoặc đưa ra những phản hồi hợp lý trong học tập, cuộc sống một cách linh hoạt).
Về hồ sơ đánh giá: Thông tư 22 quy định hồ sơ đánh giá học sinh chỉ còn 2 loại: Bảng tổng hợp kết quả đánh giá giáo dục của lớp và Học bạ, thay vì có 5 loại như trước đây. Đồng thời không quy định cứng nhắc bất kì loại sổ nào sử dụng trong quá trình đánh giá học sinh. Thay vào đó, Bộ GD&ĐT giao quyền tự chủ cho giáo viên theo dõi sự tiến bộ của học sinh, ghi những lưu ý với học sinh có nội dung chưa hoàn thành hoặc có khả năng vượt trội để nắm bắt thông tin và sử dụng khi cần.
Khen thưởng để khích lệ HS
*Trước dư luận có ý kiến về việc mỗi HS lại có những hình thức khen thưởng khác nhau vậy ông có thể chia sẻ kỹ hơn về điều này?
*Thông tư 22 có những điều chỉnh trong nội dung khen thưởng cuối năm học. Cụ thể như sau: Khen Học sinh hoàn thành xuất sắc các nội dung học tập và rèn luyện bao gồm: kết quả đánh giá các môn học đạt Hoàn thành tốt, các năng lực, phẩm chất đạt Tốt; bài kiểm tra định kì cuối năm học các môn học đạt 9 điểm trở lên; Khen Học sinh có thành tích vượt trội hay tiến bộ vượt bậc về ít nhất một môn học hoặc ít nhất một năng lực, phẩm chất được giáo viên giới thiệu và tập thể lớp công nhận.
Như vậy, tinh thần đổi mới, nhân văn của Thông tư 30 vẫn được tiếp tục kế thừa trong các quy định về khen thưởng trong Thông tư 22 (khen thưởng các học sinh tiến bộ vượt bậc về từng nội dung đánh giá) và quy định rõ ràng hơn về tiêu chí để khen thưởng học sinh hoàn thành xuất sắc các nội dung học tập và rèn luyện. Quy định về khen thưởng học sinh đã cụ thể hơn, giúp cho giáo viên và nhà trường thuận lợi trong việc thực hiện, đồng thời vẫn đảm bảo yêu cầu không gây áp lực cho học sinh, cha mẹ học sinh và khắc phục được bệnh thành tích trong giáo dục.
Mục đích của việc khen thưởng học sinh ở cấp tiểu học là để động viên, khích lệ sự tiến bộ của học sinh, để các em tự tin, hứng thú hơn trong học tập và rèn luyện, không phải nhằm so sánh, xếp hạng giữa các học sinh. Mỗi học sinh có các năng lực, sở trường khác nhau, do vậy việc khen thưởng, khích lệ ở một hoặc một số môn học, hoạt động giáo dục hoặc năng lực, phẩm chất sẽ giúp học sinh phát huy hơn nữa khả năng của mình. Ở cuối năm học, việc khen thưởng học sinh có thành tích vượt trội hay tiến bộ vượt bậc ở một hoặc một số môn học, hoạt động giáo dục hay năng lực, phẩm chất so với giai đoạn trước của chính học sinh đó cũng sẽ được khen thưởng nhưng phải đảm bảo thực chất và các em ấy thật sự xứng đáng.
*Trên thực tế vẫn có một số GV gặp khó khăn trong việc áp dụng triển khai cách đánh giá mới này, vậy Bộ GD&ĐT có cách “tháo gỡ”như nào để hỗ trợ các GV?
* Thông tư 22 đã điều chỉnh, bổ sung một số điểm mới đối với Thông tư 30. Có thể một số giáo viên có tâm lý e ngại đổi mới nên bước đầu còn bỡ ngỡ, khó khăn. Tuy nhiên, sau khi được tập huấn và trong quá trình thực hiện nhận được sự hỗ trợ, tương tác, trao đổi của đồng nghiệp nên việc đánh giá học sinh đã dần ổn định và đi vào nền nếp. Để nâng cao năng lực cho giáo viên trong việc đánh giá học sinh tiểu học trong thời gian tới, Bộ GD&ĐT chủ trương sẽ tiếp tục tập huấn cho giáo viên về kĩ thuật đánh giá theo các chuyên đề.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
