Trong khuôn khổ Đại hội đồng Liên nghị viện ASEAN lần thứ 41 (AIPA 41) với chủ đề “Ngoại giao nghị viện vì Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng” diễn ra với hình thức trực tuyến, sáng 10/9, Phiên họp toàn thể thứ hai đã diễn ra tại điểm cầu Hà Nội và các điểm cầu nghị viện của các nước thành viên ASEAN, các nước quan sát viên…
Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Đại hội đồng AIPA 41 điều hành Phiên họp.
Các đại biểu đã nghe, cho ý kiến và thông qua các báo cáo kết quả Hội nghị nữ Nghị sỹ AIPA; Phiên họp Ủy ban Chính trị, Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Xã hội, Ủy ban Tổ chức, Hội nghị không chính thức Nghị sỹ trẻ AIPA.
Thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ ASEAN
Báo cáo kết quả Hội nghị nữ Nghị sỹ AIPA, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thúy Anh, Phó Chủ tịch Thường trực Nhóm nữ đại biểu Quốc hội Việt Nam cho biết tại Hội nghị, Nghị viện thành viên đã chia sẻ bài học tốt, kinh nghiệm hay cũng như thách thức, khó khăn của các quốc gia; qua đó, tăng cường hợp tác, cùng tìm giải pháp vì một Cộng đồng ASEAN gắn kết và thích ứng.
Các Nghị viện thành viên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thúc đẩy bình đẳng giới, trao quyền cho phụ nữ đã được nêu trong các văn kiện quốc tế và cam kết khu vực. Đồng thời, việc Hội nghị nữ Nghị sỹ AIPA tham gia vào Tuyên bố chung hằng năm của Ủy ban về Địa vị của Phụ nữ nhằm tái khẳng định vai trò của các Nghị viện, nghị sỹ trong việc xây dựng Cộng đồng ASEAN nhạy cảm về vấn đề bình đẳng giới.
Bên cạnh đó, Hội nghị kêu gọi các Nghị viện thành viên AIPA và các quốc gia thành viên ASEAN rà soát khung pháp lý quốc gia về việc làm, thu nhập; bảo đảm khả năng thích ứng với vấn đề giới; đề xuất thông qua quan điểm chung của ASEAN với mục tiêu phát triển bền vững về bình đẳng giới; nâng cao năng lực, sự tham gia, các khung khổ giám sát liên quan đến việc làm bền vững và thu nhập của lao động nữ.
Các đại biểu đề nghị Nghị viện thành viên AIPA quan tâm hơn đến việc phân bổ nguồn lực cho chính sách, chương trình để giải quyết vấn đề mới nổi nhằm thúc đẩy việc làm, tăng thu nhập như: phát triển kỹ năng kinh doanh, lãnh đạo số cho phụ nữ, kiện toàn các dịch vụ hỗ trợ cho phụ nữ, trẻ em gái trong và sau khủng hoảng đại dịch COVID-19; bảo đảm bình đẳng giới là vấn đề cốt lõi và cần thiết trong mọi nỗ lực tái tạo việc làm sau đại dịch.
Các đại biểu cũng nhấn mạnh vai trò của Hội nghị nữ Nghị sỹ AIPA trong việc trao quyền cho phụ nữ; thừa nhận trách nhiệm quan trọng, cộng đồng của các Nghị viện thành viên AIPA.
Các đại biểu kêu gọi nữ nghị sỹ ASEAN tiếp tục phát huy vai trò trong hoạt động lập pháp để đảm bảo quyền phụ nữ tiếp cận công bằng đối với việc làm bền vững và thu nhập.
Hội nghị kêu gọi các Nghị viện thành viên AIPA phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan của ASEAN để tăng cường hợp tác trong việc thúc đẩy việc làm bền vững, tăng thu nhập cho lao động nữ; tăng cường an sinh xã hội, bao gồm cả tiếp cận giáo dục và đào tạo nghề, dành cho phụ nữ, trẻ em gái. Hội nghị đạt được sự nhất trí cao và đã thông qua Nghị quyết về “Vai trò của nữ nghị sỹ trong việc đảm bảo việc làm và thu nhập cho lao động nữ."
Ngoại giao Nghị viện trong thúc đẩy hợp tác khu vực
Trình bày báo cáo của Ủy ban Chính trị lên Đại Hội đồng AIPA 41, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao, Ủy viên Ủy Ban Đối ngoại Quốc hội Việt Nam Bùi Thanh Sơn cho biết cuộc họp đã xem xét và thông qua 6 báo cáo gồm: Báo cáo của cuộc họp lần thứ 9, lần thứ 10, lần thứ 11 Nhóm Tư vấn AIPA (AIPA Caucus); Nghị quyết về thông qua Báo cáo Đối thoại Lãnh đạo ASEAN-AIPA tại các Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 30, lần thứ 34 và lần thứ 36.
Cuộc họp đã trao đổi sâu rộng về chủ đề “Ngoại giao Nghị viện vì hòa bình, an ninh bền vững và thịnh vượng của Cộng đồng ASEAN."
Các Nghị viện thành viên AIPA nhất trí nhấn mạnh vai trò quan trọng của ngoại giao Nghị viện trong thúc đẩy hợp tác khu vực, thúc đẩy phát triển bền vững, nâng cao năng lực khu vực ứng phó với các thách thức về chính trị, an ninh trong bối cảnh khu vực và thế giới có nhiều biến động khó lường, với nhiều thách thức, cơ hội đan xen.
Các đại biểu khẳng định cam kết mạnh mẽ của kênh lập pháp ủng hộ những nỗ lực chung của kênh hành pháp ASEAN thúc đẩy một “ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng," xây dựng một Cộng đồng hòa bình, ổn định, vì người dân, hướng tới người dân, tự cường và dựa trên luật lệ.
Các Nghị viện thành viên AIPA nhấn mạnh tầm quan trọng của xây dựng lòng tin, thúc đẩy đối thoại và hợp tác trong quan hệ giữa quốc gia, thúc đẩy hợp tác đa phương, xây dựng một trật tự khu vực và thế giới dựa trên luật lệ, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong một cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch, dựa trên luật lệ.
Cuộc họp tái khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông; nguyên tắc thượng tôn pháp luật, thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) năm 2002 và sớm hoàn thiện bộ Quy tắc Ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước về Luật Biển của Liên hợp quốc (UNCLOS) 1982.
Các đại biểu nhất trí đẩy mạnh nỗ lực hợp tác chặt chẽ, toàn diện, hiệu quả trong ứng phó với các thách thức đang nổi lên đe dọa an ninh và ổn định ở khu vực, trong đó có nỗ lực khắc phục tác động nghiêm trọng của dịch COVID-19 đối với đời sống xã hội của các quốc gia, thúc đẩy phục hồi bền vững, toàn diện ở khu vực.
Tại cuộc họp, Ủy ban Chính trị đã thảo luận về dự thảo Nghị quyết với chủ đề “Ngoại giao Nghị viện vì hòa bình, an ninh bền vững của ASEAN." Đây là Nghị quyết tổng hợp nội dung của các Nghị quyết đề xuất của Indonesia, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam cũng như các gợi ý, đóng góp của tất cả các Nghị viện thành viên AIPA. Mặc dù đạt được thống nhất về hầu hết các nội dung trong dự thảo Nghị quyết, nhưng do còn quan điểm khác biệt giữa hai Nghị viện thành viên về 2 đoạn số 9 và 10, cuộc họp đã không đạt được đồng thuận về toàn bộ dự thảo Nghị quyết.
Gắn kết và phục hồi kinh tế sau đại dịch
Trình bày Báo cáo kết quả Phiên họp của Ủy ban Kinh tế, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Việt Nam Vũ Hồng Thanh nêu rõ Phiên họp đã thông qua Nghị quyết về Vai trò của Nghị viện trong thúc đẩy gắn kết và phục hồi kinh tế ASEAN sau đại dịch COVID-19.
Ủy ban bày tỏ quan ngại sâu sắc về những tổn thất to lớn do đại dịch COVID-19 gây ra cho nền kinh tế các nước ASEAN. Ủy ban khẳng định tầm quan trọng của liên kết kinh tế trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phục hồi toàn diện của các nước thành viên ASEAN và nhấn mạnh vai trò quan trọng của Nghị viện trong giảm thiểu tác động tiêu cực của đại dịch COVID-19.
Vì thế, Ủy ban quyết nghị ủng hộ việc triển khai các sáng kiến của ASEAN nhằm chủ động và kịp thời ứng phó, đồng thời phối hợp khu vực để kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, bảo đảm sự ổn định tài chính, kinh tế vĩ mô và từng bước khôi phục hoạt động kinh tế trong trạng thái bình thường mới.
Ủy ban kêu gọi các nước thành viên ASEAN duy trì các biện pháp phòng ngừa ứng phó với đại dịch COVID-19, ban hành những chính sách về giáo dục, việc làm và cải thiện hệ thống y tế công, đồng thời, thực hiện các biện pháp chính sách phù hợp nhằm giảm tác động về mặt kinh tế của đại dịch COVID-19 đến các ngành, nghề chịu tác động mạnh nhất trong ASEAN, bao gồm ngành vận chuyển, du lịch, bán lẻ, sản xuất và ngành dịch vụ khác. Ủy ban hoan nghênh việc thành lập Quỹ ASEAN ứng phó đại dịch COVID-19 như một công cụ để đáp ứng các nhu cầu cấp bách và mục tiêu dài hạn của các nước thành viên ASEAN phát sinh từ đại dịch.
Ghi nhận công nghệ số đóng vai trò quan trọng trong tăng cường liên kết kinh tế ASEAN cũng như sự sẵn sàng của ASEAN để ứng phó với các thách thức từ đại dịch COVID-19, Ủy ban quyết nghị thúc đẩy phát triển cơ sở hạ tầng số, kết nối số, an ninh, bảo mật số, kiến thức, kỹ năng số giữa các nước thành viên ASEAN để phát triển kinh tế số; tận dụng các cơ hội của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư nhằm khắc phục bất lợi từ việc đóng cửa nền kinh tế và giãn cách xã hội trong đại dịch COVID-19.
Ủy ban khuyến nghị các Nghị viện thành viên AIPA tiếp tục rà soát, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm thúc đẩy thuận lợi hóa thương mại, các chuỗi cung ứng không gián đoạn; xây dựng chính sách đầu tư thông thoáng, bền vững, có trách nhiệm; bảo đảm an ninh lương thực, chuỗi giá trị nông nghiệp; nghiên cứu các khuôn khổ lập pháp mới, thiết yếu để thể chế hóa các cơ chế chuẩn bị, ứng phó với đại dịch COVID-19 và các đại dịch trong tương lai; tăng cường việc triển khai kinh tế tuần hoàn, sử dụng năng lượng tái tạo vì sự phát triển bền vững.
Ủy ban hoan nghênh, khuyến khích những nỗ lực từ phía các khuôn khổ hợp tác vùng, bao gồm khu vực Mê Công, thúc đẩy phát triển bao trùm, bền vững trong Cộng đồng ASEAN bằng cách gắn tăng trưởng tiểu vùng với sự phát triển toàn diện của ASEAN; khuyến khích sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa các cơ quan theo từng ngành trong ASEAN và các khuôn khổ hợp tác tiểu vùng nhằm đạt được mục tiêu chung là thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước thành viên ASEAN.
Đẩy mạnh hợp tác giáo dục và văn hóa vì sự phát triển bền vững
Báo cáo kết quả Phiên họp Ủy ban Xã hội, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Việt Nam Phan Thanh Bình cho biết, trên tinh thần hữu nghị, đoàn kết, hợp tác, cuộc họp thảo luận và thông qua Báo cáo Hội nghị Hội đồng AIPA về hiểm họa ma túy lần thứ ba (AIPA CODD 3) kèm theo Nghị quyết về Biến lời nói thành hành động hướng tới một Cộng đồng ASEAN không có ma túy.
Bên cạnh đó, cuộc họp thông qua báo cáo kèm theo Nghị quyết Hội nghị về Đối tác nghị viện về hợp tác giáo dục và văn hóa vì sự phát triển bền vững. Báo cáo và nghị quyết hội nghị nhấn mạnh vai trò quan trọng của giáo dục, văn hóa đối với sự phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc nói riêng, Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững của Liên hợp quốc nói chung. Trên cơ sở chia sẻ kinh nghiệm về phát triển văn hóa, giáo dục cũng như giải pháp khắc phục, thích ứng với bối cảnh đại dịch COVID-19, các đoàn tham dự thống nhất thông qua Nghị quyết hội nghị, trong đó tán thành việc thiết lập cơ chế thảo luận thường niên về thúc đẩy hợp tác nghị viện trong thực hiện mục tiêu phát triển bền vững nói chung và hợp tác văn hóa, giáo dục nói riêng trong Cộng đồng ASEAN.
Bên cạnh đó, cuộc họp thông qua Nghị quyết về nâng cao vai trò của AIPA trong việc hỗ trợ Cộng đồng Văn hóa-Xã hội ASEAN ứng phó với đại dịch COVID-19. Trước những tác động của dịch bệnh, Ủy ban khẳng định vai trò quan trọng của các Nghị viện thành viên ASEAN trong hỗ trợ Cộng đồng Văn hóa-Xã hội ASEAN ứng phó với đại dịch COVID-19 nhằm đạt được các mục tiêu phát triển bền vững về văn hóa, xã hội và mục tiêu Tầm nhìn 2025 về xây dựng Cộng đồng ASEAN hướng về người dân, lấy người dân làm trung tâm.
Ủy ban kêu gọi các nước thành viên ASEAN tiếp tục hành động, tăng cường hợp tác giảm thiểu các tác động của thiên tai và đại dịch đối với người dân các nước ASEAN.
Ủy ban Tổ chức thông qua 15 Nghị quyết
Trình bày báo cáo trước Đại hội đồng AIPA 41, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối Ngoại của Quốc hội Việt Nam Vũ Hải Hà cho biết, cuộc họp Ủy ban Tổ chức đã diễn ra trên tinh thần đoàn kết, hữu nghị và hợp tác.
Có 15 nghị quyết đã được thông qua gồm: Nghị quyết về Báo cáo tài chính của Ban Thư ký AIPA năm tài chính 2019-2020; Nghị quyết về dự toán ngân sách cho Ban Thư ký AIPA, quỹ đặc biệt và dự toán ngân sách bổ sung 2020-2021; Nghị quyết về Báo cáo hoạt động của Ban Thư ký năm tài chính 2019-2020; Nghị quyết về công nhận Nghị viện Norway là Quan sát viên của AIPA; Nghị quyết về công nhận Hạ viện Morocco là Quan sát viên của AIPA; Nghị quyết về sự tham gia của nghị sỹ trẻ AIPA vào xây dựng cộng đồng ASEAN; Nghị quyết về di dời trụ sở Ban Thư ký AIPA; Nghị quyết về gia hạn hợp tác giữa Freeland và Ban Thư ký AIPA; Nghị quyết về gia hạn hợp tác giữa AIPA và ERIA; Nghị quyết về thiết lập chương trình hợp tác chung giữa AIPA và ICCF; Nghị quyết về Trao tặng Giải thưởng cống hiến xuất sắc AIPA cho bà Pany Yathotou, Chủ tịch Quốc hội Lào; Nghị quyết về Trao tặng Giải thưởng cống hiến xuất sắc AIPA cho bà Tòng Thị Phóng, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Việt Nam; Nghị quyết về cảm ơn sự hỗ trợ của Hạ viện Indonesia đối với Ban Thư ký AIPA; Nghị quyết về Đánh giá cao sự đóng góp của bà Nguyễn Thị Kim Ngân với vai trò là Chủ tịch AIPA 2020; Nghị quyết về thời gian và địa điểm của Đại hội đồng AIPA lần thứ 42.
Thúc đẩy mạnh mẽ vai trò của các nghị sỹ trẻ AIPA
Tại Phiên họp toàn thể thứ hai, báo cáo kết quả Hội nghị không chính thức nghị sỹ trẻ AIPA, Chủ tịch Nhóm Đại biểu quốc hội trẻ Việt Nam Lê Quốc Phong cho biết, Hội nghị được tổ chức trên tinh thần hữu nghị, thống nhất và hợp tác của ASEAN.
Đánh giá cao sáng kiến của Quốc hội Việt Nam về tổ chức Hội nghị nghị sỹ trẻ AIPA, các đại biểu tham dự cho rằng, Hội nghị là dấu ấn lịch sử quan trọng trong việc hình thành cơ chế gặp gỡ, thảo luận dành cho các nghị sỹ trẻ AIPA. Hội nghị khẳng định mạnh mẽ vai trò, sự đóng góp quan trọng của thanh niên nói chung, nghị sỹ trẻ nói riêng trong việc tham gia vào quá trình hoạch định chính sách phát triển quốc gia thông qua tư duy táo bạo và đổi mới.
Hội nghị thống nhất tăng cường hợp tác giữa nghị sỹ trẻ AIPA và Diễn đàn Thanh niên ASEAN trong thực hiện Chương trình hành động thanh niên ASEAN giai đoạn 2016-2020 và các năm tiếp theo.
Các đại biểu dự Hội nghị biểu thị sự đồng thuận cao về nội dung Dự thảo Nghị quyết về “Sự tham gia của nghị sỹ trẻ AIPA vào tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN."
Hội nghị ủng hộ và hoan nghênh sáng kiến của Quốc hội Việt Nam về việc thành lập Hội nghị nghị sỹ trẻ AIPA được tổ chức trong khuôn khổ các kỳ Đại hội đồng AIPA. Đồng thời, các đại biểu nhất trí việc thành lập một Ủy ban đặc biệt gồm Ban Thư ký quốc gia các nghị viện thành viên AIPA phối hợp với Ban Thư ký AIPA soạn thảo Quy trình thủ tục của Hội nghị để xem xét thông qua trong kỳ Đại hội đồng AIPA tiếp theo.
Các Nghị viện thành viên đã nhất trí các nội dung trong báo cáo kết quả Hội nghị nữ Nghị sỹ AIPA; Phiên họp Ủy ban Chính trị, Ủy ban Kinh tế, Ủy ban Xã hội, Ủy ban Tổ chức, Hội nghị không chính thức Nghị sỹ trẻ AIPA.
Phát biểu tại Phiên toàn thể thứ hai, các Nghị viện thành viên bày tỏ, trong bối cảnh đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, việc Quốc hội Việt Nam chủ động chuyển đổi hình thức họp trực tuyến thể hiện sự linh hoạt và tinh thần trách nhiệm của nước chủ nhà Việt Nam trong công tác chuẩn bị chu đáo, chuyên nghiệp cho Đại hội đồng AIPA lần thứ 41. Trong tinh thần hữu nghị, đoàn kết và hợp tác, các Nghị viện thành viên AIPA đã thống nhất cao các nội dung trong Thông cáo chung.
Kết thúc Phiên toàn thể thứ hai, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Chủ tịch Đại hội đồng AIPA 41 đã tuyên bố thông qua Thông cáo chung Đại hội đồng AIPA 41.
Các trưởng đoàn Nghị viện thành viên AIPA đã ký Thông cáo chung bằng hình thức ký điện tử.
