Đáng quan tâm, nhiều người nghi ngờ bức ảnh được trao giải Nhất của cuộc thi có yếu tố chắp ghép, trái với thể lệ.
Lùm xùm ngay sau khi công bố
Đầu tháng 9 vừa qua, Hội Nhiếp ảnh Nghệ thuật Hà Nội công bố kết quả giải thưởng cuộc thi Ảnh nghệ thuật Hà Nội lần thứ 51 với chủ đề “Hà Nội tôi yêu - Niềm tin chiến thắng”.
Báo cáo của BTC cho biết, cuộc thi được phát động từ tháng 7/2021. Đến hết ngày 28/8, BTC đã nhận được 1.825 tác phẩm của 300 tác giả đang sinh sống và làm việc tại Hà Nội.
Các tác phẩm thể hiện phong phú, đa dạng cuộc sống Hà Nội trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, khoa học… đồng thời phản ánh những vấn đề an sinh xã hội, nét đẹp trong đời sống văn hóa của người dân Thủ đô, việc giữ gìn bản sắc, xây dựng con người văn minh, thanh lịch...
Nhiều tác phẩm tham dự thể hiện các mặt của công tác phòng, chống dịch Covid-19 trên địa bàn Thủ đô, phản ánh được việc thực hiện mục tiêu kép: Vừa đẩy mạnh sản xuất, phát triển kinh tế, vừa phòng, chống dịch hiệu quả. Các bức ảnh đoạt giải đều mang tính khoảnh khắc, có nội dung sâu sắc với góc nhìn sáng tạo.
BTC đã trao 1 giải Nhất, 2 giải Nhì, 3 giải Ba và 10 giải Khuyến khích cho các tác phẩm xuất sắc. Trong số đó, giải Nhất là tác phẩm “Chúc mừng sinh nhật mẹ” của tác giả Vũ Thị Thúy Hà.
Giải Nhì thuộc về các tác phẩm “Đẩy nhanh tiến độ công trình vành đai 2” (Nguyễn Đức Toàn) và “Mẹ tròn con vuông” (Nguyễn Tiến Dũng). Giải Ba là các tác phẩm “Cầu thăng bằng” (Phạm Quốc Dũng), “Tình yêu Tổ quốc” (Lê Thị An Thu), “Giọt mồ hôi nơi tuyến đầu” (Vũ Thị Thúy Hà)...
Ngay sau khi kết quả được công bố và các tác phẩm đoạt giải cũng được đăng tải trên website http://www. anhnghethuathanoi.com rất nhiều ý kiến của các nhiếp ảnh gia chuyên và không chuyên đã chỉ ra những bất cập của một số tác phẩm được trao giải. Cụ thể, tác phẩm “Chúc mừng sinh nhật mẹ” của Vũ Thị Thúy Hà bị tố chỉnh sửa, can thiệp vì sự không đồng nhất về mặt hình ảnh.
Tác phẩm chụp một nữ cán bộ y tế tay cầm chiếc máy tính bảng để nói chuyện với gia đình mình nhân sinh nhật, còn chị đang ở trong thời gian làm việc, có thể là khu cách ly. Nếu như hình ảnh trong iPad là hình chính diện, thì nhân vật ở ngoài lại nghiêng; hơn nữa, màu khẩu trang, màu kính, màu trán cũng hoàn toàn đối nghịch…
Bên cạnh đó, tác phẩm giải Ba có tên “Tình yêu Tổ quốc” của Lê Thị An Thu chụp một nữ công dân ngồi xe lăn tới bỏ phiếu bầu cử cũng bị chỉ ra nhiều điểm chưa hoàn chỉnh cho một tác phẩm nhiếp ảnh.
Ai cũng có cái lý của mình?
Tác phẩm “Tình yêu Tổ quốc” đoạt giải Ba của Lê Thị An Thu.
Ngay sau khi dư luận phản ứng, thậm chí có ý kiến còn yêu cầu truất quyền của tác giả đoạt giải Nhất, ông Đào Quang Minh - Chủ tịch Ban giám khảo cuộc thi - vẫn khẳng định: “Đây là một bức ảnh có nội dung rất tốt trong thời điểm hiện nay.
Người phụ nữ dám hy sinh thân mình, có thể là bác sĩ, y tá, hộ lý hoặc là làm gì nữa, không nhất thiết bên giường bệnh, nhưng người ta chống dịch xa nhà như thế, chồng, con gọi để chúc mừng sinh nhật là tình cảm gia đình thiêng liêng. Mình vẫn trân trọng những người như thế!”.
Còn tác giả Vũ Thị Thúy Hà cho biết, mấy ngày qua, trước sự chỉ trích của các tay máy chuyên nghiệp rằng đã chắp ghép ảnh, phạm luật mà vẫn giành giải cao khiến chị vô cùng bức xúc, khủng hoảng tinh thần.
Giải thích cụ thể hơn về bức ảnh, tác giả Vũ Thị Thúy Hà cho biết, tiêu đề của tác phẩm chỉ đơn giản là “Chúc mừng sinh nhật mẹ”, không hề đề cập tới người mẹ là bác sĩ, y tá cũng không hề nói rằng bức ảnh được chụp ở trong bệnh viện, khu y tế hay khu cách ly.
Việc chúc mừng sinh nhật mẹ từ xa ở thời đại 4.0 này là hoàn toàn dễ hiểu. Hơn nữa, bất cứ người mẹ nào cũng đều có quyền được đón nhận sinh nhật theo cách đó chứ không chỉ bác sĩ hay y tá.
“Bức ảnh này tôi chụp đơn giản là chúc mừng sinh nhật của một người mẹ. Tôi chỉ muốn ghi nhận lại một hình ảnh đẹp, đầy tính nhân văn của một người mẹ trong ngày sinh nhật nhưng không được bên chồng con mà phải làm nhiệm vụ cùng toàn xã hội, phòng chống dịch Covid-19”, chị Vũ Thị Thúy Hà chia sẻ, đồng thời khẳng định không hề có bất kỳ sự chỉnh sửa hay can thiệp nào.
Chị chỉ tăng giảm sáng tối và cân bằng màu sắc theo đúng thể lệ cuộc thi. Tác giả cũng đã gửi file raw cho BTC, trên đó ghi lại toàn bộ thông tin của bức ảnh như: Thời gian, địa điểm chụp, thông số kỹ thuật của bức ảnh. “Tôi cam kết đây là file raw nguyên bản của bức ảnh. File gốc hiện vẫn còn được lưu trên thẻ nhớ của tôi, nếu cần tôi sẽ chuyển cho BTC”, Vũ Thị Thúy Hà nói.
Ông Đào Quang Minh cũng cho biết, BTC và Hội đồng giám khảo đã đối chiếu giữa ảnh chụp và file gốc của bức ảnh đoạt giải Nhất và thấy rằng không có sự khác biệt. Vì thế có thể khẳng định, tác giả đã không phạm luật. Tác phẩm không chắp ghép như những lời chỉ trích. Việc truất quyền của tác giả là không có căn cứ.
Còn tác phẩm đoạt giải Ba của tác giả Lê Thị An Thu - chụp một nữ công dân đi xe lăn đến điểm bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp – được cho là phạm lỗi rất sơ đẳng khi nhiều chữ trên phông của một sự kiện chính trị quan trọng bị cắt cụt. Nhiều ý kiến cho rằng, đây là lỗi tối kỵ khi chụp các sự kiện chính trị.
Về bức ảnh này, ban đầu ông Đào Quang Minh còn có ý bảo vệ: “Đây là triển lãm của Hội Nhiếp ảnh Nghệ thuật Hà Nội chứ không phải ảnh báo chí. Trong đó có lồng tình cảm, suy nghĩ, thời sự và báo chí vào đấy, phục vụ Đảng, thành phố”.
Tuy nhiên, sau đó, ông lại đăng đàn “hạ tông”: Bộ ảnh đoạt giải mới chỉ được công bố, chưa có quyết định trao giải thưởng.
Do vậy, khi nhận được ý kiến phản hồi của giới trong nghề, Ban giám khảo đã cầu thị và nhận thấy những sai sót trong quá trình chấm giải. BTC sẽ tiến hành thu hồi giải thưởng đối với bức ảnh đoạt giải Ba.
Sự bất nhất của ông Chủ tịch Ban giám khảo cuộc thi khiến người ta càng cảm thấy băn khoăn về chất lượng thẩm định của những người “cầm cân nảy mực” ở cuộc thi ảnh này.
Kết quả bị rút xuống
Những ý kiến gay gắt của nhiều người trong nghề đã khiến chiều 8/9, toàn bộ kết quả của cuộc thi Ảnh nghệ thuật lần thứ 51 của Hội Nhiếp ảnh Nghệ thuật Hà Nội đã bị rút khỏi trang web tại địa chỉ http://www. anhnghethuat hanoi.com.
Trao đổi với báo chí, ông Trần Quốc Chiêm, Chủ tịch Hội Liên hiệp các Hội văn học nghệ thuật Hà Nội cho biết, BTC đã rút kết quả này xuống. “Chúng tôi đang yêu cầu báo cáo. Chắc phải xem xét lại qua dư luận báo chí và hội viên, xem lại cách chấm”, theo ông Chiêm.
Xung quanh các ý kiến liên quan các tác phẩm được trao giải lần này, ông Chiêm cho biết: “Giải Ba thì sẽ bị rút nhưng giải Nhất thì đang tranh luận. Người thì bảo được, người thì bảo không. Người bảo giải đó không phạm gì, không phải ghép”.
Rất tiếc, đây không phải là lần đầu cuộc thi ảnh nghệ thuật do Hội Nhiếp ảnh Nghệ thuật Hà Nội tổ chức vướng lùm xùm tranh luận. Thậm chí, nhiều ý kiến cho rằng, chất lượng của hầu hết các giải thưởng nhiếp ảnh gần đây của Hội này tổ chức đều “có vấn đề”. Trước đó, Hội này thường xuyên có những cuộc thi và giải thưởng bị chê, và bị đánh giá uy tín nghề nghiệp thấp.
Theo nhiếp ảnh gia Lê Việt Khánh, nhiều năm nay, chất lượng các tác phẩm dự các cuộc thi ảnh do Hội Nhiếp ảnh Hà Nội đi xuống, một phần vì Ban giám khảo đã chấm ảnh dựa trên nội dung, ý nghĩa văn học của bức ảnh nhiều quá. Điều đó khiến cho phần nội dung lấn át hết yếu tố thẩm mỹ.
Đến mức bức ảnh đoạt giải thuần túy chỉ còn những nội dung phải diễn đạt ra bằng chữ, còn về phần nghệ thuật thẩm mỹ thì gần như bằng 0. Ban giám khảo dường như quên mất một điều rằng, ảnh nghệ thuật là nghệ thuật thị giác, là cái đẹp thẩm mỹ về bố cục, ánh sáng, màu sắc, chứ không phải một bài văn.
Có lẽ, cũng bởi những nguyên nhân này, nên các cuộc thi do Hội Nhiếp ảnh Hà Nội được tổ chức gần đây hầu như vắng bóng các nhà nhiếp ảnh chuyên nghiệp, mà chỉ là sân chơi của những tay máy nghiệp dư.
Do đó, muốn nâng cao chất lượng nhiếp ảnh của Hà Nội, cần thay đổi tư duy, xóa ngay những nhóm lợi ích để hướng tới cái chung, cho Hà Nội, vì Hà Nội.
