Vì tập trung vào sự độc lập nên bố mẹ thường bị sốc khi nhìn thấy con cái của mình tự làm tất cả mọi thứ ở trường. "Con tôi không bao giờ làm điều này ở nhà!" - là phản ứng chung của các cha mẹ khi thấy con làm các việc trong lớp học Montessori.
Theo phương pháp Montessori, có những việc dưới đây bố mẹ nên để trẻ tự làm từ nhỏ và khuyến khích con em mình làm để tự lập và chủ động hơn trong cuộc sống sau này:
1. Mặc quần áo
Từ thời điểm trẻ bước vào lớp học Montessori vào khoảng 18 tháng tuổi, chúng được khuyến khích tự mặc và cởi quần áo. Ban đầu, hành động này của trẻ diễn ra chầm chậm, từ từ và thường bắt đầu với hành động cởi quần áo trước.
Giáo viên Montessori kiên nhẫn chỉ cho trẻ từng bước mặc quần áo và cởi quần áo, dần dần đến cách buộc dây giày.
Để thử điều này ở nhà, hãy chọn thời điểm không vội vã để cùng con tập luyện. Quần áo và giày dép nên chọn những bộ dễ mặc và dễ cởi.
Sau khi bố mẹ đã chỉ cho con một vài lần, hãy cho con thời gian và quan sát con làm, trợ giúp con khi chúng cần để con có thể tự cởi và mặc quần áo thành công. Bố mẹ có thể bắt đầu với hướng dẫn về những gì trẻ cần làm thay vì làm tất cả hộ con. Dần dần, con sẽ cần bố mẹ giúp ít hơn.
2. Tự lau mũi
Trẻ học theophương pháp Montessori có thể tiếp cận với khăn giấy và được khuyến khích thực hành lau mũi của mình trước gương để chúng có thể nhìn thấy khuôn mặt sạch sẽ khi lau xong. Người lớn có thể nhắc nhở con rằng con cần một tờ khăn giấy sạch trước khi học cách tự hoàn thành nhiệm vụ một mình.
Trẻ cũng có thể tự làm các hoạt động chăm sóc bản thân cơ bản khác như rửa mặt, lau khô cơ thể sau khi tắm, rửa tay bằng xà phòng, chải tóc…
Việc trẻ tự làm có thể không diễn ra nhanh chóng hoặc hoàn hảo, nhưng việc bố mẹ trao quyền cho con tự thực hiện những việc này sẽ làm tăng nhận thức về cơ thể của con và giúp chúng tự tin phát triển kỹ năng mới.
3. Sắp xếp bàn ăn
Từ lúc còn bé, trẻ Montessori đã giúp bố mẹ sắp bàn ăn. Bố mẹ có thể bắt đầu dạy con kĩ năng này bằng cách nhờ con làm gì đó đơn giản như mang một chiếc đĩa vào bàn hoặc tự cầm hộp cơm trưa của mình. Khi trẻ lớn lên, tầm 3 đến 6 tuổi, trẻ có thể tự trải khăn ăn, đặt đĩa, thìa và cốc nước.
Để thử điều này ở nhà, bố mẹ hãy đặt giá đựng đồ dùng đựng thức ăn thấp để con có thể tự lấy. Bố mẹ chỉ cho con cách mang từng đồ vật một cách cẩn thận, 2 tay chỉ cầm một đồ vật mỗi lần. Nếu bàn cao, bố mẹ có thể đặt một cái ghế nhỏ lên ghế ăn để con ngồi gần bàn ăn hơn.
4. Lau bàn và sàn
Trẻ Montessori cần biết tự lau bàn và sàn nhà khi chúng lỡ làm bẩn hoặc đổ đồ ăn ra bằng cách quét dọn và lau chùi sạch chỗ bẩn.
Trẻ cũng thường lau bàn ghế hoặc lau sàn ngay cả khi không làm đổ đồ ăn. Trẻ em thích trải nghiệm cảm giác làm việc với xà phòng với nước và cảm nhận được niềm tự hào lớn lao khi nhìn thấy kết quả lao động của mình.
Để thử điều này ở nhà, bố mẹ hãy đưa cho con một cây chổi nhỏ và khuyến khích con giúp bố mẹ quét dọn sau bữa ăn. Bố mẹ cũng có thể đưa cho con một bàn chải và cho con thời gian chà cọ rửa đồ chơi chúng đã chơi trong nhà.
5. Sắp xếp đồ chơi của mình
Trẻ Montessori được dạy tự sắp xếp đồ chơi sau khi chơi xong mà không cần phải ai nhắc nhở. Trong lớp sẽ chia khu, mỗi khu có một vị trí cụ thể để đựng những đồ riêng, như khu đồ chơi, khu sách vở… và trẻ hiểu được dạy tự sắp xếp gọn gàng và dọn sạch các khu vực đó sau khi chơi xong.
Để thử điều này ở nhà, bố mẹ hãy yêu cầu trẻ cất đồ chơi khi bé chơi xong trước khi lấy ra một thứ khác. Trẻ bé hơn có thể cần bố mẹ hỗ trợ dọn dẹp cùng chúng, đặc biệt nếu đồ chơi là những mảnh ghép nhiều chi tiết nhỏ.
6. Tự chuẩn bị thức ăn
Việc chuẩn bị thực phẩm thường được trẻ Montessori rất yêu thích. Điều thú vị là chúng yêu thích các hoạt động như rửa, cắt cà rốt và táo ngay cả khi chúng không ăn đồ ăn vừa chuẩn bị. Trẻ vui vẻ và thích thú là do chúng được trực tiếp trải nghiệm các đồ dùng và chuẩn bị đồ ăn thực chứ không phải chơi đồ hàng.
Để thử điều này ở nhà, bố mẹ hãy tìm những việc con có thể giúp đỡ hoặc chuẩn bị một món salad riêng hay cho con tự làm một món ăn độc lập. Bố mẹ từ từ giới thiệu cho con những công cụ và kỹ năng cần thiết trong nhà bếp. Bố mẹ cần phải luôn theo dõi sự an toàn của trẻ, nhưng cũng cho bé cơ hội tự do làm việc một mình.
7. Giải quyết vấn đề với bạn bè
Lòng tốt và hòa bình luôn được nhấn mạnh trong các trường Montessori, nhưng trẻ không tránh khỏi bất đồng với nhau. Thay vì xử lý tình huống như một trọng tài, giáo viên đóng vai trò hỗ trợ và hướng dẫn, giúp bọn trẻ bình tĩnh nói chuyện với nhau về những gì chúng muốn và cần giải quyết.
Để thử điều này ở nhà, khi bọn trẻ con cãi nhau với một người bạn hoặc anh chị em, bố mẹ hãy lùi lại một bước và xem cách chúng tự xử lý tình huống. Bố mẹ bước vào can thiệp nếu bọn trẻ có dấu hiệu dùng bạo lực hoặc tình huống đã trở nên quá gay gắt, nhưng bố mẹ chỉ nên khuyên giải tối thiểu để giúp trẻ tự mình vượt qua tình huống.
8. Tự chơi một mình
Các bài học Montessori thường được trao cho từng người, chứ không phải là một nhóm, trẻ cần dành nhiều thời gian chơi và học độc lập, thực hành các bài học mà chúng được dạy.
Bố mẹ chơi với con là một điều tuyệt vời, nhưng đừng ngại nói với con rằng nếu bố mẹ bận, con cần biết tự chơi. Điều này sẽ giúp con học cách chơi một mình.
Để thử điều này ở nhà, nếu con luôn đòi chơi với bố mẹ, bố mẹ hãy bắt đầu với những việc kéo dài trong thời gian ngắn. Bố mẹ có thể nói một điều gì đó như "Mẹ sẽ rửa chén bát rồi sẽ chơi với con nhé!". Từ từ kéo dài thời gian đến khi con cảm thấy thoải mái khi chơi một mình.
9. Chăm sóc thú cưng
Thú cưng là một phần quan trọng trong nhiều lớp học Montessori, một phần vì những con vật nuôi cho phép chúng ta quan sát sinh học trong cuộc sống thực, và một phần cũng bởi vì chúng mang đến cơ hội tuyệt vời cho trẻ để có thể tự chăm sóc một con vật.
Trẻ có thể cho thú cưng ăn, uống nước hàng ngày và thậm chí trẻ còn có thể giúp tắm rửa sạch và dọn dẹp sạch môi trường sống của con vật.
Để thử điều này ở nhà, nếu bố mẹ cho con nuôi một con vật ở nhà, hãy cho bé biết cách cho con vật ăn hoặc chỉ cho trẻ cách rửa bát thức ăn của vật nuôi để giữ cho nó sạch sẽ.
10. Suy nghĩ độc lập
Giáo viên Montessori thường trả lời câu hỏi bằng một câu hỏi. "Con có thể tìm kiếm điều đó ở đâu? Con nên làm gì tiếp theo? Con đang thiếu gì?". Điều này khuyến khích trẻ suy nghĩ thông qua một vấn đề chứ không để người lớn trả lời hộ.
Để thử điều này ở nhà, bố mẹ có thể sử dụng các câu hỏi tương tự những câu hỏi ở trên để giúp con suy nghĩ độc lập hơn.
