Văn hóa là sợi dây gắn kết
Ở ngôi trường nơi biên giới xứ Lạng, giữa những lớp học đa sắc màu văn hóa, Tôn Bảo Yến, cô nữ sinh lớp 10A4, dân tộc Nùng, luôn nổi bật bởi sự tự tin và tinh thần trách nhiệm. Không chỉ là lớp trưởng được thầy cô và bạn bè tin tưởng, em còn là thành viên năng nổ của Câu lạc bộ Truyền thông, mang trong mình khát khao gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống mà gia đình và cộng đồng đã trao truyền.
Niềm tự hào dân tộc trong cô học trò nhỏ được bồi đắp từ những giá trị gần gũi, thân quen. Em luôn trân trọng bộ trang phục truyền thống Nùng với sắc chàm đậm được nhuộm từ cây chàm, giản dị nhưng thấm đẫm tinh thần núi rừng. Trong tâm trí em, lễ hội Lồng Tồng vào dịp đầu xuân, nghi lễ Then linh thiêng hay tiếng đàn Tính réo rắt, đều là biểu tượng của sự phong phú và độc đáo trong đời sống văn hóa Nùng.
Với Yến, tiếng Nùng là sợi dây vô hình gắn kết gia đình và cộng đồng, là chất keo kết dính bao thế hệ lại với nhau. Bởi thế, dù ở lớp học, trong sinh hoạt hàng ngày hay ở những hoạt động văn hóa của trường, Yến luôn tự nhủ phải giữ cho tiếng nói, trang phục và phong tục của dân tộc mình được sống mãi.
“Việc khoác lên bộ váy áo truyền thống hay cất lời nói tiếng mẹ đẻ không chỉ là một hành động đơn giản, mà còn là lời tri ân thầm lặng dành cho ông bà, tổ tiên cũng như truyền tải đến các bạn bè gần xa những nét đẹp riêng của dân tộc mình”, Bảo Yến chia sẻ.
Trường THPT Đồng Đăng nơi Yến đang học tập giống như một “ngôi nhà chung” của học sinh nhiều dân tộc, trong đó có Tày, Nùng. Tại đây, mỗi ngày đến lớp với Yến không chỉ đơn thuần là tiếp thu kiến thức phổ thông, mà còn là cơ hội được hòa mình trong môi trường đa văn hóa, nơi những nét đẹp truyền thống luôn được giữ lửa và lan tỏa.
Những trải nghiệm ấy thắp lên trong Yến tình yêu quê hương, đồng thời khơi dậy trách nhiệm phải kế thừa và giới thiệu bản sắc dân tộc mình đến với bạn bè và thế giới. Tham gia vào CLB Truyền thông của trường, nữ sinh chủ động truyền tải nét đẹp văn hóa bằng cách chủ động sưu tầm tư liệu để tổng hợp thành video chiếu trong lớp học.
“Nhờ cách làm này mà em vừa có cơ hội rèn kỹ năng chụp ảnh và thuyết trình, để tương lai có cơ hội giới thiệu với nhiều người hơn về văn hóa vùng núi Đông Bắc”, nữ sinh bày tỏ.
Cần chủ động truyền tải
Tại Trường THPT Đồng Đăng (Lạng Sơn), học sinh không chỉ là đối tượng được giảng dạy về văn hóa truyền thống mà còn dần đóng vai trò người truyền tải giá trị. Em Tôn Nguyễn Bảo Ngọc, bí thư lớp 10A4, đồng thời là thành viên tích cực của Câu lạc bộ Truyền thông của trường, chia sẻ về những thách thức mà thế hệ trẻ đang phải đối diện.
“Sự bùng nổ của Internet và mạng xã hội đã mở ra cánh cửa giúp học sinh tiếp cận nhanh chóng với các trào lưu văn hóa toàn cầu, từ âm nhạc, phim ảnh đến thời trang. Song, chính sự du nhập ồ ạt ấy lại khiến một bộ phận bạn trẻ e ngại khi mặc trang phục truyền thống hay sử dụng tiếng dân tộc trong giao tiếp hàng ngày”, Bảo Ngọc chia sẻ.
Để thay đổi nhận thức người trẻ, nữ sinh hy vọng học sinh không chỉ tham gia vào hoạt động phong trào mà hãy trở thành những người kể chuyện văn hóa về chính dân tộc của mình. Điều này đơn giản bắt đầu từ việc tìm hiểu những làn điệu dân ca, các món ăn truyền thống, phong tục tập quán hay ý nghĩa của từng họa tiết trên trang phục dân tộc. Bởi chỉ khi thấu hiểu và gắn bó với cội nguồn, mỗi học sinh mới thực sự yêu quý, trân trọng và có thể giới thiệu văn hóa của mình đến bạn bè, thậm chí ra thế giới.
Từ nhiều năm nay, Trường THPT Đồng Đăng đã chú trọng tạo môi trường cho học sinh trải nghiệm văn hóa truyền thống. Nhiều chương trình phong phú được triển khai tạo sân chơi cho học sinh như các buổi biểu diễn nghệ thuật dân gian hát Then, đàn Tính; hội thi nấu món ăn truyền thống; trình diễn trang phục dân tộc; hay các trò chơi dân gian quen thuộc như kéo co.
Từng tham gia vào một trong những hoạt động kể trên, nữ sinh Hà Thanh Trúc bày tỏ thích thú khi được tham gia trình diễn trang phục dân tộc trong một chương trình của trường. Nữ sinh chia sẻ: “Cảm giác tự hào và xúc động dâng trào khi khoác lên mình bộ trang phục truyền thống đã tiếp thêm động lực để em quảng bá và giới thiệu văn hóa Tày đến bạn bè. Đặc biệt, trong một lần nhà trường mời nghệ nhân hát Then về giao lưu, em đã mạnh dạn cất giọng hát thử một đoạn. Sự tự tin ấy không chỉ mang về cho em lời khen từ nghệ nhân, mà còn là trải nghiệm khó quên, giúp em gắn bó hơn với vốn quý văn hóa dân gian của dân tộc”.
Có thể thấy, việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trong trường học không còn là điều gì xa vời mà đã trở thành câu chuyện rất gần gũi với các em học sinh. Nếu thế hệ trẻ thật sự đồng lòng và trân trọng, các em không chỉ học mà còn tự hào lan tỏa giá trị văn hóa của dân tộc mình.
