Anh Đỗ Văn K, 34 tuổi ở Quảng Yên, Quảng Ninh chia sẻ, cách đây 3 tháng, anh thấy trên bụng, lưng, cẳng tay, chân xuất hiện các nốt đặc có nhân vàng, viền đỏ bên ngoài, kích thước 1-3 mm, không đau, không ngứa, không gây cảm giác khó chịu gì.
Ban đầu anh K. chỉ nghĩ đơn thuần đó là những nốt mụn ngoài da nên tự ý nặn. Tuy nhiên anh chỉ nặn được các nốt nhỏ, trong có nhân vàng còn các nốt to rất khó nặn. Càng nặn, anh K. càng thấy các nốt to dày lên và lan rộng.
Sau đó, anh K. quyết định đi khám chuyên khoa liễu ở tỉnh nhưng không ra bệnh. Bác sĩ kê đơn thuốc uống và bôi 1 tháng nhưng không đỡ, trái lại, các nốt đặc nhân vàng viền đỏ tiếp tục nhiều lên khiến anh vô cùng lo lắng. Anh cũng đã tìm đến các loại thuốc đông y để chữa trị nhưng không tiến triển.
|
| Các nốt sùi chứa nhân vàng mọc chi chít trên người nam thanh niên |
Trong giai đoạn này, anh K. thường xuyên thấy mệt mỏi, khát nước, tiểu nhiều, sụt 5 kg trong vòng 4 tháng. Nghe theo lời khuyên của một số bạn bè, mới đây anh đến BV Nội tiết TƯ thăm khám, được chẩn đoán mắc u vàng phát ban, rối loạn lipid máu hỗn hợp và bị tiểu đường type 2.
Ths.BS Nguyễn Thị Thu Hương, Phó trưởng khoa Thận – Tiết niệu, BV Nội tiết TƯ cho biết, u vàng phát ban (erruptive xanthomas) là một tổn thương da lành tính gây ra bởi sự lắng đọng cục bộ của lipid đặc biệt là triglycerid trong lớp hạ bì, thường gặp ở bệnh nhân bị tiểu đường không điều trị hoặc kiểm soát bệnh kém.
Có khoảng 10% bệnh nhân tăng triglycerid máu nặng có biểu hiện u vàng phát ban trên da.
Biểu hiện của u vàng phát ban là các nốt đặc, sẩn màu vàng hồng có kích thước khác nhau từ 1-4 mm, thường xuất hiện ở vị trí mặt duỗi các chi và mông và lưng.
Để chẩn đoán u vàng phát ban thường dựa vào biểu hiện da trên lâm sàng, nhưng để chẩn đoán chính xác, bác sĩ phải sinh thiết nốt sẩn tìm tế bào bọt (đại thực bào ăn lipid).
Nếu nồng độ triglycerid tăng cao sẽ làm tăng nguy cơ viêm tụy cấp và bệnh lí mạch vành (cơn đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim), từ đó có thể dẫn đến giảm chất lượng cuộc sống, làm nặng lên tình trạng bệnh tật hoặc tử vong.
Cũng theo BS Hương, để điều trị cần kiểm soát tốt tình trạng tăng triglycerid máu kèm kiểm soát đường máu chặt chẽ bằng cách dùng thuốc phù hợp, thay đổi lối sống, chế độ ăn, chế độ tập luyện để giảm các biến chứng nặng nề do tăng triglycerid gây ra.
Với những bệnh nhân béo phì, cần phải giảm cân, giảm lượng carbonhydrat ăn vào, tập thể dục, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu, bia, giảm muối, tăng chất xơ, hạn chế chất bẽo bão hoà như mỡ động vật, bơ, phô mai... Đồng thời duy trì tập thể dục ít nhất 30 phút/ ngày và ít nhất 150 phút/ tuần.
Hiện tại, sau 2 tuần điều trị, các nốt sẩn trên người anh K. đã nhạt màu dần, xẹp đi, một số nốt đã biến mất, đồng thời đường máu của bệnh nhân đã về ngưỡng mục tiêu.
Với những trường hợp mắc u vàng phát ban, các nốt sần sẽ biến mất sau khoảng 8 tuần điều trị. Sau đó bệnh nhân cần đi khám định kỳ 1 lần/tháng để theo dõi, điều chỉnh liều thuốc. Đồng thời khuyên những người trong gia đình nên đi tầm soát rối loạn chuyển hoá lipid và đường máu để sớm phát hiện bệnh.
