Thầy Phan Trung Hải (sinh năm 1998), hiện là giáo viên Phân hiệu THPT Lê Thị Hồng Gấm (phường Xuân Hòa, TPHCM), vẫn miệt mài đứng lớp dạy học miễn phí cho những đứa trẻ có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Với tình yêu nghề và tấm lòng nhân hậu, thầy Hải đã dành trọn tuổi trẻ của mình để gieo những con chữ, ươm mầm tri thức cho các em giữa lòng thành phố nhộn nhịp.
Từ thủy thủ đến người gieo chữ
Ít ai biết rằng con đường đến với nghề giáo của thầy Hải bắt đầu từ chính người mẹ, người giáo viên hơn 25 năm dạy chữ cho trẻ em nghèo tại các lớp học tình thương ở Quận 7 (cũ).
Ngược lại những năm học cấp 3, Hải từng là cậu học trò ham chơi, khiến mẹ nhiều lần buồn lòng. Để con hiểu giá trị của tri thức và lòng nhân ái, mẹ thường đưa Hải theo đến lớp học tình thương mỗi tối.
Tại đó, hình ảnh những đứa trẻ áo quần xộc xệch, tay chân lấm lem nhưng ánh mắt sáng rỡ khi được học chữ đã khiến nam sinh day dứt. “Thấy mẹ miệt mài dạy miễn phí cho các em, tôi chợt thấy xấu hổ vì sự vô tâm của mình. Chính mẹ là người dạy tôi bài học đầu tiên về lòng nhân ái và trách nhiệm”, thầy Hải xúc động nhớ lại.
Những buổi tối theo mẹ đến lớp đã gieo trong lòng Hải hạt giống yêu thương và khát vọng sẻ chia. Khoảng 9 năm trước, khi đang là sinh viên năm nhất Trường Cao đẳng Giao thông Vận tải Đường thủy II, anh ngỏ lời xin được cùng mẹ dạy học. Từ những giờ phụ giúp chấm bài, kèm học sinh yếu, dần dần Hải trở thành người thầy thực thụ của lớp học tình thương.
Năm 2019, tốt nghiệp cao đẳng, Hải chọn công việc thủy thủ trên tàu du lịch, với mức lương khởi điểm 10-15 triệu đồng/tháng, con số đáng mơ ước với một sinh viên mới ra trường thời điểm đó. Nhưng sau những chuyến hải trình dài ngày, khi trở về đất liền, Hải lại thấy trống trải.
Thế nhưng, công việc ở lớp học tình thương trước đây đã giúp Hải nhận ra niềm đam mê thực sự của mình là sư phạm. Tháng 8/2020, anh đã quyết tâm thi và thi đậu vào Đại học Sư phạm TPHCM, ngành Giáo dục Chính trị. Đến tháng 10/2025, thầy Hải chính thức trúng tuyển viên chức, trở thành giáo viên của Phân hiệu THPT Lê Thị Hồng Gấm.
Dù công việc ở trường bận rộn, tối đến thầy Hải vẫn đều đặn trở lại “Lớp học ươm mầm trí tuệ”, lớp học đặc biệt được đặt một dưới một mái chùa tại TPHCM. Ở đó, khoảng hơn 30 học trò của thầy là con em công nhân, người lao động nghèo, nhiều em từ các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long lên thành phố mưu sinh cùng cha mẹ. Có em ban ngày đi nhặt ve chai, có em phụ bán hàng, có em bị bệnh nên học chậm, cũng có em chưa đủ giấy tờ để đến trường.
“Các em đến lớp sau một ngày dài mưu sinh, nhưng khi nhìn thấy tập vở, bảng đen là lại tươi cười, chăm chú học”, thầy kể.
Dạy chữ, dạy nghề và dạy làm người tốt
Hiện “Lớp học ươm mầm trí tuệ” giảng dạy 5 môn: Toán, Tiếng Việt, Đạo đức, Tiếng Anh và Kỹ năng sống. Mỗi bài giảng, mỗi con chữ đều là một cánh cửa nhỏ mở ra hy vọng.
Tập vở, bút viết, sách giáo khoa,… do thầy Hải tự bỏ tiền túi mua hoặc vận động bạn bè, mạnh thường quân hỗ trợ. “Khi nào xin được tập sách thì tôi xin, không thì tự bỏ tiền ra mua. Còn quà bánh, đồ dùng học tập thì được chính quyền địa phương và các đơn vị Biên phòng, Hải quan hỗ trợ”, thầy Hải cho biết.
Đặc biệt, mỗi giờ học, thầy Hải đều lồng ghép những câu chuyện nhỏ về lòng biết ơn, nhân ái và nghị lực sống. “Dù hoàn cảnh khác nhau, nhưng khi bước vào lớp, tất cả đều là học trò. Tôi luôn dạy các em rằng nghèo không đáng xấu hổ, chỉ cần chăm học và sống tử tế, tương lai sẽ khác”, thầy Hải bộc bạch.
Cùng với đó, thầy Hải còn hướng nghiệp cho các em từ 15 tuổi trở lên. Bởi nhiều em không đủ điều kiện học tiếp phổ thông, thầy tìm chỗ cho học nghề, hỗ trợ đến khi các em ra nghề vững vàng. “Có em học sửa xe, đứa học cắt tóc, đứa học điện dân dụng. Tôi lo cho tụi nhỏ tới khi ổn định cuộc sống”, thầy chia sẻ.
Được biết, ngoài thầy Hải, “Lớp học ươm mầm trí tuệ” còn có sự đồng hành của các tình nguyện viên phụ trách dạy kỹ năng sống, tổ chức trò chơi, dạy âm nhạc và mỹ thuật. “Các bạn ấy giúp lớp học vui hơn, các em dạn dĩ hơn và biết thêm nhiều điều mới mẻ. Đặc biệt, suốt bao năm qua, với tôi, hạnh phúc là khi nghe các em đọc trôi chảy một đoạn văn hay viết được dòng chữ đầu tiên”, thầy Hải mỉm cười.
Thầy Hải chia sẻ: “Nhiều năm dạy chữ cho trẻ có hoàn cảnh khó khăn, điều khiến tôi day dứt nhất là sĩ số học sinh thay đổi liên tục. Do đặc thù công việc, cha mẹ các em thường phải di chuyển, nên tụi nhỏ buộc phải nghỉ học giữa chừng. Nhưng dù các em có đi đâu, tôi luôn tin hạt giống tri thức và tình thương gieo trong lòng các em sẽ mãi nảy nở”.
Dù bận rộn với công việc giảng dạy, thầy Hải còn là một đoàn viên thanh niên hết lòng trong hoạt động vì cộng đồng. Tính đến nay thầy đã có 21 lần hiến máu nhân đạo.
Ngoài ra, thầy đều đặn kết nối với các tổ chức Đoàn, Hội và mạnh thường quân để nhiều phần quà như: Nhu yếu phẩm, xe đạp, xe máy, máy vi tính, laptop, học bổng,… chăm lo cho các em tại lớp cũng như các em ở địa phương nơi mình sinh sống.
Lê Thành Đạt (sinh năm 2010), quê ở Đồng Tháp chia sẻ: “Em sống cùng mẹ và em gái trong một căn phòng trọ nhỏ tại khu vực Quận 7 (cũ). Cuộc sống còn nhiều khó khăn, mẹ em đi làm thuê để lo cho hai chị em. Năm 2024, em bắt đầu vào lớp học tình thương do thầy Hải giảng dạy. Sau gần một năm, khi đã biết đọc, biết viết, thầy giới thiệu em sang học nghề tại một tiệm cắt tóc ở TPHCM. Từ đó đến nay, em vừa học vừa làm, có thêm chút thu nhập để trang trải cuộc sống hằng ngày. Em chỉ mong sau này trở thành một người thợ cắt tóc giỏi, có công việc ổn định để phụ giúp mẹ và chăm lo cho em gái. Em biết ơn thầy Hải rất nhiều vì đã giúp đỡ và cho em cơ hội được học tập, thay đổi cuộc sống của mình”.
