Tết đối với người Việt là những ngày sum vầy bên gia đình, cùng nhau gửi những lời chúc tốt đẹp đến người thân. Thế nhưng, 16 năm vượt sóng dữ cứu hàng trăm người, thuyền viên Trần Văn Khôi, nhân viên DaNang MRCC, thì việc việc đón Tết với gia đình chỉ “đếm trên đầu ngón tay”.
“Dân gặp nạn là chúng tôi có mặt”
Chiều cuối năm, chúng tôi có mặt tại vịnh Đà Nẵng, nơi con tàu SAR 412 đang neo đậu ở bến cảng DaNang MRCC sẵn sàng nhận lệnh đi cứu hộ trên biển.
Đúng hẹn, chúng tôi đi bộ ra hướng cầu cảng để gặp anh Trần Văn Khôi (SN 1980 quê Đức Thọ, Hà Tĩnh), thuyền viên tàu SAR 412 của Trung tâm DaNang MRCC, người vừa được tổ chức Tổ chức Hàng hải quốc tế (IMO) trao giải thưởng “Hành động dũng cảm đặc biệt trên biển”.
Sinh ra tại một vùng quê nghèo tại huyện Đức Thọ, tuổi thơ anh Khôi gắn liền với những mùa mưa lũ. Những buổi cùng bạn bơi qua con sông quê giúp anh Khôi rèn giũa kỹ năng bơi lội, đó cũng là cơ duyên để đưa anh tới với nghề cứu người trên biển.
Tốt nghiệp Cao đẳng Hàng Hải tại Hải Phòng với chuyên ngành điều khiển tàu biển. Năm 2005, anh xin vào làm việc tại DaNang MRCC.
Ban đầu, anh Khôi được biên chế vào tàu SAR 274. Đến năm 2012, anh được chuyển sang tàu SAR 412. Từ đó đến nay, anh đã cùng con tàu đi tất cả vùng biển của Tổ quốc, trong đó có vùng biển Hoàng Sa.
Anh Khôi cùng các đồng nghiệp đang kiểm tra, bảo trì, bảo dưỡng các thiết bị trên tàu SAR 412 trước khi kết thúc ca trực. “Dù không đi cứu nạn, nhưng hằng ngày anh em vẫn túc trực ở trung tâm, sẵn sàng nhận lệnh ra khơi làm nhiệm vụ”, anh Khôi chia sẻ.
Dẫn chúng tôi vào trong khoang tàu, anh Khôi vừa đi vừa nói: “16 năm làm nhân viên cứu nạn trên tàu, với hàng trăm chuyến đi biển, tôi không nhớ mình và đồng nghiệp đã cứu được bao nhiêu ngư dân cùng tàu thuyền”.
“Nhưng chuyến cứu nạn đáng nhớ nhất của tôi cùng đồng nghiệp là giải cứu thuyền viên bị nạn trên tàu Vietship 01 ở vùng biển Cửa Việt, tỉnh Quảng Trị”, anh Khôi tiếp lời.
Trên con tàu lắc lư bởi những cơn sóng biển, anh Khôi nhớ lại thời điểm cách đây hơn một năm, anh cùng đồng nghiệp vượt những cơn sóng dữ lao ra cứu những người đang bị mắc kẹt trên tàu Vietship 01.
“Hơn 3 giờ sáng 8/10/2020, trung tâm nhận tin tàu hàng Vietship 01 neo đậu ở cảng Cửa Việt bị nước lũ cuốn trôi ra biển, mắc cạn cách bờ khoảng 400m, đang chìm dần. Nhận tin báo, tôi cùng đồng đội khẩn trương lên đường. Khi lực lượng cứu nạn đến hiện trường, chỉ còn phần cabin, ống khói và giàn sắt phía sau tàu nổi trên mặt nước”, anh Khôi nhớ lại.
Anh Khôi cho biết, lúc này trên tàu, 12 thuyền viên đeo bám ở cabin và giàn sắt chờ cứu. Những cột sóng cao khoảng 5m đập vào mạn tàu, tính mạng các thuyền viên trên tàu lúc bấy giờ vô cùng nguy hiểm.
“Lúc này sóng rất lớn kèm gió mạnh, lực lượng cứu hộ không cách nào tiếp cận được tàu bị nạn. 10 giờ sáng ngày 9/10, tôi phát hiện một thuyền viên nhảy xuống biển. Nhanh chóng tôi mặc áo phao, buộc dây vào người rồi lao ra biển để ứng cứu”, anh Khôi kể.
Trên bờ lúc này, những lực lượng khác đã nối dây để hỗ trợ anh Khôi tiếp cận thuyền viên tàu Vietship. Những con sóng lớn như nuốt chửng 2 người đàn ông nhỏ bé giữa biển khơi. Thế nhưng, bằng tất cả quyết tâm, sự dũng cảm, anh Khôi đã tiếp cận được thuyền viên rồi lực lượng trên bờ hỗ trợ đưa cả 2 vào đất liền an toàn.
Một ngày sau, cũng rơi vào cảnh tương tự, khi một người trên tàu lại nhảy xuống biển tìm cách bơi vào bờ, một lần nữa anh Khôi lại tiếp tục lao ra giữa cơn sóng dữ ứng cứu thành công.
Chỉ trong vòng chưa đầy 48 tiếng đồng hồ, người đàn ông với thân hình nhỏ nhắn, nước da rám nắng đã lao ra cứu 2 mạng người trước “lưỡi hái của tử thần”. Kiệt sức vì sóng biển, thế nhưng anh Khôi vẫn không nghỉ ngơi mà xin lên một tàu cá khác cùng 3 ngư dân ra tiếp cận tàu Vietship.
Thời điểm này, có 2 ngư dân kiệt sức do bu bám trên tàu hàng quá lâu đã nhảy xuống biển khi thấy tàu cá ra tiếp cận. Anh Khôi liền quăng phao, và cùng các ngư dân khác trên tàu ra sức kéo các thuyền viên lên tàu cá.
Sau đó, xuồng máy cũng được anh Khôi và các thành viên trong tổ cứu nạn của MRCC2 sử dụng. Lần tiếp cận này xuồng máy gần tàu Vietship 01 hơn nhưng khi đang điều khiển xuồng áp sát thì một cơn sóng lớn đánh úp từ phía sau. Chiếc xuồng ngập nước, mắc kẹt vào dây cáp của tàu Vietship 01 và chết máy.
Cả nhóm cố hết sức đẩy xuồng thoát khỏi tình thế mắc kẹt tránh để sóng trùm liên tiếp. Đến khi khắc phục được máy thì trời đã tối. Tất cả được yêu cầu quay về bờ vì quá nguy hiểm.
Chiều tối cùng ngày, sóng càng mạnh hơn, một xuồng cứu hộ chuyên dụng được đưa đến hiện trường. Trời tối, sóng to gió lớn nhưng anh không bỏ cuộc và đề nghị với Sở Chỉ huy được lên tàu thêm lần nữa.
Chiếc xuồng nhỏ băng qua ngọn sóng, hướng về phía tàu Vietship 01. Còn cách tàu vài mét, chiếc xuồng bất ngờ vướng vào dây cáp của tàu Vietship 01. Một con sóng cao bất ngờ đổ ập xuống khiến chiếc xuồng nhỏ chết máy.
“Chỉ cách bờ vài trăm mét nhưng lúc đó tôi tưởng chừng như hàng chục hải lý. Mọi tín hiệu kết nối với Sở Chỉ huy gián đoạn. Anh em vừa tránh sóng vừa cố gắng sửa xuồng. 30 phút sau xuồng mới nổ máy trở lại. Sở Chỉ huy yêu cầu quay lại bờ”, anh Khôi kể.
Đến ngày 11/10/2020, trực thăng cứu hộ được triển khai đến hiện trường và những người sống sót còn lại đã được đưa đến nơi an toàn.
“Cuộc đời tôi dường như gắn liền với việc cứu ngư dân thuyền viên gặp nạn trên biển. Thế nên giờ dân gặp nạn trên biển là chúng tôi lập tức có mặt nhanh nhất”, anh Khôi cười nói.
Đón Tết trên tàu nhiều hơn ở nhà
Với đặc thù của nghề cứu nạn, anh Khôi cùng đồng đội chủ yếu dành thời gian ở trên tàu, sẵn sàng nhận lệnh ra khơi cứu nạn. Bởi vậy, cơ hội đón Tết ở nhà cùng gia đình với họ hầu như “chỉ đếm trên đầu ngón tay”.
“Hạnh phúc của một người là được đón Tết cùng gia đình và con cái, thế nhưng Tết với những người cứu nạn như chúng tôi thì chỉ ở trên tàu sẵn sàng đợi lệnh. Từ khi lập gia đình đến nay, tôi đón Tết tại cơ quan nhiều hơn ở nhà.
Nhiều lúc nhớ con, nhớ vợ, nhớ quê nhưng cũng phải kìm nén. Tôi thật may mắn khi có được người vợ hiểu chồng, chia sẻ cho nghề của tôi nên mình mới có động lực hoàn thành tốt nhiệm vụ”, anh Khôi vừa nói vừa lau nước mắt.
Tết Nguyên đán này là lần thứ 5 mà anh Khôi cùng đồng đội đón Tết tại con tàu SAR 412. Trên tàu, bánh mứt, hạt dưa… mọi thứ đều không thiếu. Giống như những người lính trên biển, thuyền viên trên tàu ăn Tết với tinh thần sẵn sàng nhận mọi nhiệm vụ.
Ông Bùi Tân Nguyên – Giám đốc DaNang MRCC cho biết, ngoài các kỹ năng chung về cứu hộ, cứu nạn, anh Khôi còn nổi trội về khả năng bơi lội, điều khiển xuồng, tổ chức điều phối công việc, dũng cảm.
Ông Nguyên cho hay, ở Cửa Việt, lực lượng làm nhiệm vụ cứu người chứ không tính đến chuyện thành tích hay vinh danh nên không có hình ảnh tư liệu khi báo cáo đề xuất giải thưởng. May mắn có người dân, nhiếp ảnh gia ghi lại hình ảnh để cung cấp cho IMO đánh giá.
Chia sẻ về việc các thuyền viên đón Tết Nguyên đán trên tàu, ông Bùi Tân Nguyên cho rằng, ngày Tết cũng như các ngày bình thường, cả 2 tàu cứu nạn SAR 274 và SAR 412 cùng toàn bộ thuyền viên đều ứng trực 24/24 giờ, sẵn sàng ra khơi đi cứu nạn, cứu hộ bất cứ lúc nào, xuyên đêm, xuyên Tết, làm điểm tựa cho ngư dân vươn khơi bám biển.
Rạng sáng 6/12 theo giờ Việt Nam, IMO đã trao giải thưởng “Hành động dũng cảm đặc biệt trên biển” – “IMO Award for Exceptional Bravery at Sea”, cho anh Trần Văn Khôi, thuyền viên tàu SAR 412 – DaNang MRCC.
Đây là lần đầu tiên, một người Việt Nam được trao giải thưởng được coi là một trong những giải thưởng quan trọng nhất trong năm 2021 của IMO.
Khi Tổ chức Hàng Hải quốc tế (IMO) đánh giá về các sự kiện năm 2021, ngành Hàng Hải Việt Nam đã lựa chọn từ gần 10 người và quyết định đề cử anh Khôi. Anh xứng đáng vì đã dũng cảm cứu được bốn người trong cứu nạn vượt quá sức chịu đựng của người bình thường.
