Thời gian qua, các Bộ, ngành, địa phương đã thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động khai thác, kinh doanh tài nguyên cát, sỏi, đã góp phần giảm thiểu việc khai thác trái phép, sử dụng lãng phí nguồn tài nguyên, tác động xấu đến môi trường, ảnh hưởng kinh tế-xã hội và đời sống của người dân địa phương.
Tuy nhiên, do số lượng và trữ lượng các mỏ cát dần cạn kiệt, một số địa phương có nhu cầu sử dụng cát lớn nhưng không có nguồn cát tại chỗ; một số địa phương chưa quan tâm đúng mức đối với công tác quản lý khai thác sử dụng cát và tài nguyên, chưa có biện pháp ngăn chặn đầu cơ, tích trữ cát xây dựng trái phép... dẫn đến giá cát xây dựng biến động lớn ảnh hưởng đến tiến độ các dự án đầu tư xây dựng và các hợp đồng theo đơn giá cố định, hợp đồng trọn gói.
Để bảo đảm triển khai thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động khai thác, kinh doanh tài nguyên cát, sỏi và bảo đảm phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên hiệu quả, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các công trình, Phó Thủ tướng yêu cầu các Bộ, ngành và địa phương tập trung thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 325/TB-VPCP ngày 25/7/2017 về nhiệm vụ, giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động khai thác, kinh doanh tài nguyên cát, sỏi.
Tăng cường quản lý cát sỏi tại các địa phương, nhu cầu sử dụng, khai thác, vận chuyển làm vật liệu xây dựng và vật liệu san lấp; thường xuyên nắm thông tin về giá cả, nguồn cung, chống đầu cơ để tăng giá.
Đối với các thành phố Hà Nội, Hồ Chí Minh và một số địa phương có nhu cầu sử dụng cát lớn, Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương tổng hợp nhu cầu cụ thể, lập quy hoạch và kế hoạch cung ứng sử sử dụng cát, sỏi làm vật liệu xây dựng để chủ động trong việc đáp ứng nhu cầu cát, sỏi cho xây dựng và san lấp.
Các Bộ, ngành, địa phương thực hiện một số giải pháp sử dụng cát nhân tạo thay cát tự nhiên, tiến tới không sử dụng cát tự nhiên vào mục đích san lấp.
Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành trong Quý I/2018 "Chỉ dẫn kỹ thuật sử dụng tro, xỉ nhiệt điện trong san lấp cho công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp". Nghiên cứu sử dụng cát nhiễm mặn làm vật liệu xây dựng và san lấp. Hoàn thiện tiêu chuẩn kỹ thuật, định mức kinh tế kỹ thuật sử dụng cát nhân tạo làm vật liệu xây dựng.
Đối với các hợp đồng theo đơn giá cố định, hợp đồng trọn gói bị ảnh hưởng do giá cát biến động, Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính và các Bộ, ngành liên quan rà soát, đánh giá về khối lượng, giá trị các hợp đồng cần điều chỉnh giá, báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn dự báo tình hình bồi lắng cát tại các con sông, luồng lạch, cửa sông, cửa biển đề xuất giải pháp quản lý và khai thác cát, sỏi không làm sạt lở bờ sông, bờ biển.
Phó Thủ tướng yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát, tính toán cân đối cung cầu cát sỏi xây dựng làm vật liệu san lấp. Tăng cường quản lý hoạt động khai thác và tiêu thụ cát xây dựng tại địa phương.
