Chính phủ vào cuộc
Theo hợp đồng với Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), hôm 7/9, phòng thí nghiệm tư nhân AMA ở bang Maryland đã công bố tìm thấy sợi amiăng trong mẫu phấn rôm trẻ em của J&J từ một chai phấn rôm mua qua mạng.
Theo báo cáo của FDA được đưa lên mạng sau đó, trong các mẫu xét nghiệm nặng không đầy 1gr, AMA tìm thấy 6 sợi amiăng trắng. Reuters dẫn lời các chuyên gia xét nghiệm nói rằng, vì các mẫu rất nhỏ nên amiăng có thể lên tới hàng triệu sợi mỗi gram.
Trong khi hầu hết những người tiếp xúc với amiăng không bị ung thư, thì với một số người, dù chỉ một lượng nhỏ cũng đủ dể gây bệnh vài năm sau đó, song lượng nhỏ đến thế nào thì vẫn chưa được xác định. Tổ chức Y tế Thế giới và nhiều cơ quan y tế khác công nhận không có ngưỡng an toàn cho việc tiếp xúc với amiăng.
“Vì không có ngưỡng an toàn nên FDA đã đề nghị các nhà sản xuất tự nguyện thu hồi sản phẩm của họ khi các sợi amiăng được tìm thấy” - FDA viết.
FDA trước đây chưa từng tuyên bố rằng xét nghiệm của chính phủ tìm thấy amiăng trong phấn rôm của J&J.
J&J được thông báo về kết quả này vào ngày 16/10, khiến họ phải thu hồi 33.000 chai phấn rôm mà không được cảnh báo đầy đủ. Lệnh thu hồi khiến các siêu thị bán lẻ như CVS, Rite Aid và Walmart đã ngừng bán các chai phấn rôm này. Mặc dù thu hồi song J&J vẫn tỏ ý nghi ngờ về kết quả xét nghiệm của FDA và mở cuộc điều tra riêng.
Đến hôm 29/10, J&J cho biết, 15 xét nghiệm mới từ cùng một chai phấn rôm trẻ em mà trước đó FDA xét nghiệm, cuối cùng đã không tìm thấy chút amiăng nào. Công ty thông báo thêm rằng, 48 xét nghiệm mới khác từ các sản phẩm phấn rôm bị thu hồi đầu tháng 10 cũng khẳng định sản phẩm không chứa amiăng.
Cổ phiếu của J&J đã tăng 2,7% trong các phiên giao dịch sau công bố nói trên. Trong 6 tháng qua, cổ phiếu J&J đã mất giá 8% giữa những lo ngại liệu phấn rôm trẻ em J&J có chứa khoáng chất gây ung thư hay không.
Công ty còn nhắc lại những tuyên bố trước đây rằng, không có bằng chứng khoa học để hậu thuẫn cho các cáo buộc liên quan giữa phấn rôm của họ với bệnh ung thư. “Các xét nghiệm này được tiến hành bởi 2 phòng thí nghiệm trung gian trong cuộc điều tra và xét nghiệm đang diễn ra của công ty” - thông cáo báo chí của họ viết.
Nhưng thực sự rất khó để thuyết phục người tiêu dùng vào lúc này và J&J đang bị chỉ trích bởi chính những xét nghiệm của họ.
J&J bất lợi
J&J cho biết, họ đã thuê các phòng thí nghiệm của bên thứ ba để xét nghiệm lô phấn rôm bị thu hồi. Một trong các phòng thí nghiệm này thay đổi giao thức thông thường của họ bằng cách xét nghiệm trong phòng phụ trợ, và ở đó một số mẫu được tìm thấy dương tính với amiăng, nhưng J&J cho biết họ phát hiện ra một máy điều hòa cầm tay trong phòng phụ trợ bị nhiễm amiăng. Còn các mẫu xét nghiệm trong phòng tiêu chuẩn không cho thấy dương tính với amiăng.
Chưa hết, J&J đang bị bất lợi sau khi Reuters tìm hiểu được rằng, một trong những chuyên gia của họ đang làm việc với chính phòng thí nghiệm do FDA chỉ định. Bản tin ngày 30/10 của Reuters cho biết, Andreas Saldivar, Giám đốc Công ty dịch vụ phân tích AMA ở bang
Maryland, cũng từng là chuyên gia tranh tụng trong một số vụ việc cho chính J&J kể từ năm 2017 để bảo vệ J&J trước các cáo buộc của nguyên đơn nói rằng, chất amiăng trong phấn rôm gây ra bệnh ung thư của họ. Các luật sư của J&J đã giữ Saldivar là chuyên gia của công ty trong 20 - 30 vụ, với công làm việc từ 200 - 350 USD mỗi giờ.
Tháng 5/2018, Saldivar khai rằng một xét nghiệm ông làm năm 2010 cho FDA không tìm thấy bằng chứng amiăng trong phấn rôm trẻ em Johnson’s, giúp củng cố biện luận của công ty rằng sản phẩm phấn rôm tiêu biểu của họ là an toàn.
Phòng thí nghiệm của Saldivar bắt đầu xét nghiệm phấn rôm cho FDA trở lại vào năm nay, và tháng 9/2019 họ tìm thấy amiăng trong một mẫu không được đánh dấu mà sau đó FDA xác nhận rằng đó là phấn rôm trẻ em Johnson’s.
“Tôi chưa từng nghe điều gì như vậy” - Richard Ausness, Giáo sư Luật Đại học Kentucky nói về vai trò kép của Saldivar. “Đó là một tin xấu cho J&J. Các bị đơn sẽ nói rằng, ông giám đốc phòng thí nghiệm từng làm việc cho J&J trong nhiều năm, và ông ấy tìm thấy amiăng nên chất đó chắc chắn là có”.
J&J sẽ phải tìm cách làm mất đi sự tin cậy vào kết quả nói trên của phòng thí nghiệm AMA mà không làm suy giảm uy tín và hồ sơ tiểu sử của nhân chứng chuyên gia của họ - Ausness nói.
Một nỗ lực nhằm vãn hồi uy tín là các xét nghiệm J&J công bố hôm 29/10 nói rằng không tìm thấy amiăng trong cùng chai phấn rôm mà Saldivar tìm thấy khi xét nghiệm cho FDA cũng như trong lô phấn rôm bị thu hồi.
Song trong cuộc phỏng vấn với Reuters ngày 29/10, các quan chức FDA nói rằng họ vẫn tin phòng thí nghiệm AMA và kết quả của phòng thí nghiệm này. FDA còn cho rằng họ không ngạc nhiên với kết quả mà J&J công bố, bởi các chất ô nhiễm không phân bố đồng đều trong phấn rôm, và các phương pháp xét nghiệm khác nhau cho kết quả khác nhau.
Luật sư của các nguyên đơn cho biết, kết quả xét nghiệm của Saldivar cho FDA có thể có hại cho việc bào chữa cho J&J ở tòa. Công ty đang đối mặt với các vụ kiện của hơn 16.000 người cho rằng amiăng trong phấn rôm gây ung thư.
Trong 2 năm qua, một số thẩm phán đã kết luận rằng, phấn rôm trẻ em J&J gây ung thư và đã buộc công ty đền cho 22 phụ nữ và gia đình họ hơn 5 tỷ USD. Nhưng cũng có những thẩm phán khác đứng về phía J&J và công ty thắng trong một số vụ kiện khác.
