Trong ấn bản đặc biệt vào năm 1999, tạp chí Time danh tiếng đã bình chọn “100 người quan trọng nhất thế kỷ 20” ở nhiều lĩnh vực. Ở lĩnh vực làm phim, đạo diễn Steven Spielberg được vinh dự chọn làm đại diện, vượt qua nhiều tên tuổi vĩ đại khác như Orson Welles hay Alfred Hitchcock... Điều này đủ nói lên tầm vóc của người khổng lồ này, khi làng giải trí gần bốn thập niên qua mang nhiều dấu ấn cá nhân của Spielberg.
Ông tạo ra khái niệm “bom tấn hè” với Jaws. Ông chinh phục khán giả với những cuộc phiêu lưu kỳ thú của người hùng Indiana Jones, lấy đi nước mắt người xem với Schindler"s List hay Saving Private Ryan. Ông biến những giấc mơ về người ngoài hành tinh hay khủng long cổ đại thành hiện thực qua những Close Encounters of the Third Kind, E.T và Jurassic Park... Không có Steven Spielberg, điện ảnh ngày nay đã có thể mang một bộ mặt rất khác.
 |
| Nhà làm phim huyền thoại Steven Spielberg. |
“Đạo diễn vĩ đại nhất thế giới”
Steven Spielberg chào đời ngày 18/12/1946 tại Ohio, Mỹ trong một gia đình gốc Do Thái. Chính vì mang trong mình dòng máu này mà khi còn đi học, Spielberg từng bị các học sinh có thái độ kỳ thị Do Thái trong trường hành hung. Đứa trẻ bị bắt nạt ấy sau này trở thành người lay động hàng triệu con tim với bộ phim Schindler"s List nói về nạn diệt chủng.
Không có thành tích tốt tại trường và bị bạn bè trêu chọc, Spielberg dành thời gian bên những chiếc máy quay ở nhà. Ông từng chia sẻ về bước đầu của sự nghiệp làm phim trong một cuộc phỏng vấn: “Khi tham gia khóa học để trở thành một hướng đạo sinh, tôi đã hỏi người hướng dẫn rằng liệu tôi có thể kể một câu chuyện bằng máy quay của cha mình được không. Ông ấy đã gật đầu và đó là sự khởi đầu cho tất cả”.
Ở tuổi 13, Spielberg đã đạt một giải thưởng địa phương với bộ phim chiến tranh dài 40 phút có tên Escape to Nowhere với dàn diễn viên là các bạn học. Cậu nhóc Spielberg say mê với những bộ phim bằng máy quay 8 mm, để rồi ở tuổi 16, cậu đã hoàn thành bộ phim độc lập đầu tay mang tên Fireflight. Tác phẩm khoa học viễn tưởng dài 140 phút được làm với 500 USD của cha Spielberg và đã thu hồi được khoản tiền này sau khi chiếu tại một rạp địa phương. Fireflight sau này trở thành cảm hứng cho Spielberg phát triển bộ phim kinh điển Close Encouters of the Third Kind.
 |
| Steven Spielberg là người tiên phong cho kỷ nguyên của "bom tấn hè" bằng tác phẩm "Jaws" (Hàm cá mập). |
Spielberg từng gửi đơn xin học tại Đại học Nam California song bị từ chối do thành tích học tập không đủ tốt. Cuối cùng ông đành theo học ngành Anh văn tại Đại học bang California. Song song với quá trình học, Spielberg còn đi làm thực tập không công tại xưởng phim Universal. Sau một thời gian làm việc, ông được trao cơ hội làm phim ngắn và Spielberg gây ấn tượng mạnh với tác phẩm Amblin do ông tự viết và đạo diễn.
Phó chủ tịch của hãng Universal khi đó là Sidney Sheinberg quyết định ký hợp đồng bảy năm với Spielberg, giúp tài năng trẻ này trở thành đạo diễn trẻ nhất trong lịch sử được ký hợp đồng với một xưởng phim lớn của Hollywood. Spielberg quyết định bỏ học vào năm 1968 để theo đuổi sự nghiệp làm phim, trước khi quay trở lại để hoàn thành chương trình học vào đầu những năm 2000. Dù đã là một tượng đài sống của điện ảnh thế giới, Spielberg vẫn muốn lấy bằng đại học. Vào năm 2002, vị đạo diễn này xuất hiện trong chiếc mũ và áo chùng tốt nghiệp như bao sinh viên khác.
Vào năm 1969, khi được các phóng viên quây quanh, nữ diễn viên Joan Crawford đã chỉ vào chàng trai trẻ Spielberg và nói: “Hãy phỏng vấn anh chàng này đi, bởi cậu ấy sẽ trở thành đạo diễn vĩ đại nhất mọi thời đại”. Crawford qua đời năm 1977, song câu nói ấy của bà đã trở thành một lời tiên tri chuẩn xác.
Người thay đổi lịch sử Hollywood
Các bộ phim do Spielberg đạo diễn tới nay đã mang về tới 8,5 tỷ USD trên toàn cầu (chưa tính các phim do ông làm sản xuất), còn bản thân Spielberg đã đoạt ba giải Oscar.
Vào năm 1975, bộ phim Jaws về cuộc truy tìm và tiêu diệt con cá mập trắng tấn công người tắm biển đã trở thành một hiện tượng. Có kinh phí chỉ bảy triệu USD, bộ phim Hàm cá mập, khoản doanh thu 470 triệu USD ngày trước tương đương với hơn hai tỷ USD nếu tính theo tỷ giá hiện đại. Song điều nổi bật hơn nữa là chính nhờ Jaws, các hãng phim mới có thói quen phát hành những phim giải trí được đầu tư vào mùa hè với chiến dịch quảng bá rầm rộ, ra mắt đồng loạt ở hàng nghìn rạp trong tuần đầu tiên. Khái niệm “bom tấn hè” được ra đời kể từ Jaws và gắn liền với cái tên Steven Spielberg.
Xuyên suốt sự nghiệp, Spielberg còn làm đạo diễn nhiều phim giải trí kinh điển khác như E.T: The Extra Terrestrial, Jurassic Park hay loạt phim Indiana Jones... Những tác phẩm kể trên không chỉ ăn khách và gắn với nhiều thế hệ khán giả mà còn đánh dấu những cột mốc quan trọng của Hollywood về doanh thu và kỹ xảo.
Cảnh cậu bé cưỡi xe đạp cùng E.T. bay ngang mặt trăng trên bầu trời đêm hay khi loài người lần đầu đặt chân vào công viên kỷ Jura và nhìn thấy bầy khủng long bằng xương bằng thịt trong thế giới hiện đại... đều được liệt vào hàng kinh điển. Spielberg được biết tới như một người thường nảy ra những ý tưởng sáng tạo trên trường quay và nhanh chóng khắc phục những khó khăn gặp phải, như khi quay Jaws hay Saving Private Ryan.
 |
| Steven Spielberg từng được vinh danh với tượng vàng Oscar. |
Sau khi tạo dựng được danh tiếng như một đạo diễn hàng đầu Hollywood, Spielberg chuyển sang khai thác nhiều chủ đề phim mang tính xã hội và nhân văn hơn. Với Schindler"s List kể về nạn diệt chủng hay Saving Private Ryan với trận hùng chiến trên bãi biển Omaha, đạo diễn này đã khắc họa sự tàn khốc của chiến tranh. Những năm gần đây, các sự kiện hay nhân vật lịch sử như cuộc thảm sát tại Olympic 1972 (phim Munich) hay Tổng thống Abraham Lincoln (phim Lincoln) cũng được Spielberg đưa lên màn ảnh rộng.
Không chỉ là một đạo diễn tài ba, Spielberg còn nổi tiếng với tư cách một nhà sản xuất hàng đầu. Các dự án mà ông tham gia đầu tư như loạt phim Men in Black, Transformers... đều hốt bạc, bên cạnh một số loạt phim truyền hình chất lượng khác như Band of Brothers hay The Pacific. Trong năm 2015, hai bộ phim được chú ý của mùa hè là phim kinh dị Poltergeist hay bom tấn Jurassic World đều mang dấu ấn của Spielberg. Poltergeist được dựa trên nguyên tác kịch bản mà Spielberg từng viết trong thập niên 1980, trong khi Jurassic World là sự tiếp nối của Jurassic Park và do chính Spielberg làm nhà sản xuất.
Đã bốn thập niên từ khi bước ra ánh sáng với Jaws, cái tên Steven Spielberg giờ đây đã là một “thương hiệu” đảm bảo thành công cho mọi dự án mà ông trực tiếp tham gia. Các tờ báo uy tín như Time, Forbes hay Life đều luôn xếp Steven Spielberg ở vị trí hàng đầu trong danh sách những người giàu ảnh hưởng nhất thế giới giải trí.
Theo một cuộc khảo sát được thực hiện năm 2014, có đến 47% người dân Mỹ tin rằng Spielberg là người quyền lực nhất trong showbiz: “Nếu bạn muốn xem Steven Spielberg ảnh hưởng tới người khác thế nào, hãy thử nghĩ xem đã có bao nhiêu người đã, đang và sẽ sợ đặt chân xuống nước vào mùa hè bởi bộ phim Jaws của ông ấy?”.
Bí quyết thành công của Spielberg rất đơn giản: “Khi làm một bộ phim, tôi luôn nghĩ về khán giả bởi bản thân tôi chính là một khán giả yêu điện ảnh”.
