(GD&TĐ) - Những ngày cuối tháng 9, ai có dịp lên Tây Bắc, dừng chân ở Mù Cang Chải (Yên Bái) sẽ được hòa mình vào không khí tấp nập thu hoạch quả sơn tra trên núi cao của người Mông. Sắc vàng của táo hòa vào màu vàng của nắng đầu thu cộng với mùi hương nồng nàn của sơn tra làm cho vùng cao thêm ngây ngất.
 |
| Sơn tra ngập tràn. Ảnh: Đinh Tuấn/laodong.vn |
Cây sơn tra hay còn gọi là cây táo mèo vốn là loại cây thường hay mọc ở sườn núi cao các tỉnh Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu. Trong những năm gần đây, người dân tộc Mông ở Mù Cang Chải đã đầu tư phát triển giống cây này và cho hiệu quả kinh tế cao.
Trước đây, cây sơn tra mọc tự nhiên trên núi cao ở Mù Cang Chải, người Mông thường lên núi cao hái quả về ăn và làm thuốc. Khi sơn tra ra trái nhiều, đồng bào mang ra chợ bán cho người Kinh và khách du lịch.
Với lợi thế địa hình chủ yếu là núi cao, quanh năm khí hậu mát lạnh, thuận lợi cho cây sơn tra sinh trưởng và phát triển. Táo mèo ra hoa vào mùa xuân và cho thu hái quả vào mùa thu. Tháng 9, tháng 10 là tháng quả táo mèo chín rộ. Trước đây, cây sơn tra mọc tự nhiên trên triền núi cao ở Mù Cang Chải. Khi ấy đồng bào Mông thường hái quả vào thời gian tháng 6, tháng 7 trong năm. Nhưng hiện nay, căn cứ vào lợi ích kinh tế cũng như thị trường tiêu thụ, được sự định hướng của trạm khuyến nông huyện, nông dân dân tộc Mông đẩy mạnh việc khoanh vùng, trồng và chăm sóc cây sơn tra.
Hiện nay, ở Mù Cang Chải, có gần 1.000 ha diện tích cây sơn tra vừa là tự nhiên, vừa được nông dân trồng tại khu vực đồi núi thấp. Hằng năm, diện tích sơn tra cho thu hoạch tới hơn 2.000 tấn quả tươi. Với đặc điểm sinh trưởng và phát triển của cây sơn tra đây là loại cây ưa lạnh, có thể phát triển tốt trên đất khô cằn, không cần bón phân và chăm sóc nhiều. Người dân chỉ cần phát quang tạo thế và không gian cho cây phát triển, thời gian cho thu hái ngắn nên dễ dàng cho việc trồng và thâm canh cây ở các xã vùng cao trong huyện. Hiện nay, các xã Nặm Khắt, Púng Luông, Zế Xu Phình và La Pán Tẩn là các xã có diện tích cây sơn tra lớn nhất của huyện Mù Cang Chải.
Vào dịp này, ở Mù Cang Chải, bà con nông dân người Mông tấp nập thu hái và bán quả sơn tra ngay tại chân núi và chợ. Tùy vào kích cỡ của quả, người dân phân loại sơn tra thành nhiều loại khác nhau. Loại to, quả đẹp bán với giá 50 - 60 ngàn đồng/kg, loại trung bình từ 20 - 30 ngàn đồng/kg. Như thế, một gia đình người Mông có thể có thu nhập tới vài chục triệu đồng từ thu hái sơn tra. Thời gian thu hái thường duy trì từ tháng 7 đến tháng 10.
Hiện nay, quả sơn tra được thị trường rất ưa chuộng. Các lái buôn từ thành phố Yên Bái lên tận huyện Mù Cang Chải để thu mua quả. Ở Ngã Ba Kim và km 9 thành phố Yên Bái vào thời gian này quả sơn tra được bày bán la liệt bên ven đường. Ngoài ra, quả sơn tra còn được đưa về xuôi trở thành một đặc sản vùng cao.
Không chỉ phát triển cây sơn tra gắn với mô hình kinh tế hộ gia đình, hiện nay, cây sơn tra còn được Mù Cang Chải phát triển gắn với du lịch. Đây là một trong những lợi thế quan trọng để huyện thu hút khách du lịch ở mọi nơi, mang lại nguồn thu đáng kể cho người dân khu vực này.
Mùa này, từ Mù Cang Chải xuôi theo đường đèo núi uốn lượn, qua “tấm thảm vàng” lúa nếp Tú Lệ, dọc đường đi, hương táo mèo và không khí thu hoạch sơn tra như níu chân du khách. Quả sơn tra theo người dân về thành phố Yên Bái. Cả thành phố tràn ngập sắc vàng sơn tra và hương vị hấp dẫn hòa vào cái bảng lảng của chiều thu.
Thế Lượng
