Xác định rừng là tài nguyên vô giá
Rừng đặc dụng Xuân Nha có 18.195ha, thuộc các xã: Tân Xuân, Xuân Nha, Chiềng Xuân thuộc huyện Vân Hồ (cũ) và xã Chiềng Sơn thuộc thị xã Mộc Châu (cũ).
Đây là khu rừng già ở vùng Tây Bắc, có giá trị bảo tồn cao với nhiều loài động, thực vật quý hiếm, đa dạng về các hệ sinh thái, sinh cảnh với nhiều kiểu rừng có giá trị về bảo tồn nguồn gene và nghiên cứu khoa học.
Rừng đặc dụng Xuân Nha còn cung cấp dịch vụ môi trường rừng, điều tiết nguồn nước trong khu vực phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội của địa phương...
Xác định rừng là tài nguyên vô giá được thiên nhiên ban tặng có ý nghĩa đặc biệt đối với đời sống, những năm qua, Hạt Kiểm lâm rừng đặc dụng Xuân Nha (Sơn La) luôn nỗ lực vượt mọi khó khăn, làm tốt nhiệm vụ quản lý bảo vệ rừng, tiếp sức làm cho những vạt rừng khu vực biên giới luôn xanh mướt vẫn còn nguyên vẹn, trải dài ngút tầm mắt.
Tuy nhiên, với đặc thù địa hình phức tạp, diện tích quản lý rừng lớn, lực lượng mỏng nên nhiệm vụ đặt lên vai lực lượng Hạt Kiểm lâm rừng đặc dụng Xuân Nha cũng gặp không ít khó khăn. Do dân cư sống xen kẽ với rừng, hoạt động sản xuất và đời sống của người dân các dân tộc tác động trực tiếp đến rừng.
Ông Phạm Quang Cảnh, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm rừng đặc dụng Xuân Nha cho biết, hiện trong rừng đặc dụng có 11 bản, với khoảng 1.235 hộ. Do tỷ lệ hộ nghèo cao, hoạt động sản xuất và nhu cầu đời sống của người dân còn phụ thuộc khá nhiều vào đất rừng và rừng.
Thêm nữa, rừng có ranh giới tiếp giáp tỉnh Thanh Hóa 15,6km và tiếp giáp với đường biên giới với nước Lào 10,7km, nên khi triển khai các nhiệm vụ quản lý bảo vệ rừng trên địa bàn gặp khó khăn về việc trao đổi thông tin, triển khai công tác phối hợp trong hoạt động tuần tra bảo vệ rừng.
Cũng theo ông Phạm Quang Cảnh, tuy địa bàn rộng, khó khăn trong công tác tuần tra, bảo vệ rừng nhưng với tinh thần trách nhiệm và quyết tâm cao, đơn vị Hạt Kiểm lâm rừng Xuân Nha luôn chủ động triển khai các giải pháp bảo vệ rừng hiệu quả; luôn tăng cường bám sát cơ sở, phối hợp với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các xã có rừng đặc dụng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về bảo vệ rừng cho người dân giáp ranh giữa các tỉnh và vùng biên giới.
“Chúng tôi thường xuyên tuần tra, kiểm tra hoạt động khai thác, mua bán, vận chuyển lâm sản. Từ đó, kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong lĩnh vực lâm nghiệp theo đúng quy định của pháp luật”, ông Cảnh nói.
Từ đầu năm 2025, Hạt Kiểm lâm rừng đặc dụng Xuân Nha đã chủ động triển khai phương hướng, nhiệm vụ bảo vệ thật tốt diện tích rừng đặc dụng được giao. Tổ chức các trạm tuần tra, kiểm soát rừng, phối hợp với các cơ quan chức năng và lực lượng Kiểm lâm khu vực cùng chính quyền địa phương vận động Nhân dân nâng cao ý thức bảo vệ rừng.
Hạt cũng thường xuyên chỉ đạo, xây dựng kế hoạch, đôn đốc lực lượng quản lý bảo vệ rừng thực hiện tốt nhiệm vụ theo từng địa bàn được giao phụ trách…
Thành lập tổ trạm quản lý bảo vệ rừng đặc dụng
Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Hạt Kiểm lâm rừng đặc dụng Xuân Nha đã thành lập 3 tổ trạm địa bàn tại các xã có rừng đặc dụng.
Hàng tháng, Hạt phối với UBND các xã đến các bản tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật về quản lý bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy rừng cho các hộ dân, nhằm nâng cao nhận thức cho người dân về tầm quan trọng của việc bảo vệ rừng.
Hạt cũng thường xuyên phối hợp với Đồn biên phòng Chiềng Sơn, lực lượng Công an các xã tổ chức các cuộc tuần tra, truy quét các điểm nóng phá rừng, khai thác, mua bán, vận chuyển lâm sản trái pháp luật.
Nhờ cách triển khai nhiệm vụ linh hoạt, hiệu quả, hiện nay rừng đặc dụng Xuân Nha đã và đang được bảo vệ tốt, ít xảy ra tình trạng chặt phá rừng. Đặc biệt, từ khi gắn bó giữa quyền lợi và trách nhiệm của người dân trong việc giao khoán quản lý bảo vệ rừng, nhất là chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, ý thức của người dân sinh sống tại đây được nâng lên đáng kể, không còn xảy ra tình trạng mất rừng.
Điển hình trong hơn 3 năm trở lại đây, rừng đặc dụng Xuân Nha chưa có vụ cháy rừng nào xảy ra.
Việc vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng phát triển sản xuất đã giúp người dân giảm phụ thuộc vào rừng, nên tình trạng khai thác, mua bán vận chuyển, chế biến, kinh doanh lâm sản giảm đáng kể.
Ông Nguyễn Huy Tuấn, Chi Cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Sơn La cho biết, để nâng cao hiệu quả công tác quản lý bảo vệ rừng hơn nữa, thời gian tới Hạt kiểm lâm rừng đặc dụng Xuân Nha cần tiếp tục bảo vệ tốt diện tích rừng đặc dụng được giao; triển khai hiệu quả các chương trình, dự án hỗ trợ đầu tư cho bảo vệ và phát triển rừng; hạn chế thấp nhất số vụ cháy rừng và thiệt hại do cháy rừng gây ra đối với diện tích rừng đặc dụng.
“Tôi tin rằng, với những giải pháp, cách làm hiệu quả như thời gian vừa qua, Hạt Kiểm lâm rừng đặc dụng Xuân Nha sẽ được gìn giữ nguyên vẹn và xanh mãi ở khu vực biên giới”, ông Nguyễn Huy Tuấn nhận định.
Theo ông Nguyễn Huy Tuấn, để bảo vệ tốt khu rừng biên giới Sơn La, các đơn vị cần tập trung vào việc tăng cường phối hợp với nước bạn Lào; đẩy mạnh tuyên truyền, vận động cộng đồng, áp dụng công nghệ số, nhân rộng các mô hình hiệu quả như: Giao khoán bảo vệ rừng gắn với chi trả dịch vụ môi trường rừng. Việc này giúp nâng cao nhận thức, trách nhiệm, đồng thời tạo sinh kế bền vững cho người dân địa phương.
Vận động người dân tích cực trồng rừng mới, phục hồi rừng và tham gia các phong trào bảo vệ môi trường; đồng thời mở rộng mô hình giao khoán bảo vệ rừng gắn với chi trả dịch vụ môi trường rừng, tạo nguồn thu nhập và sinh kế cho người dân; xây dựng hương ước tại các bản về bảo vệ rừng, trong đó quy định rõ trách nhiệm và chế tài xử phạt vi phạm;
Tiếp tục nâng cao năng lực và cơ chế chính sách như: Tăng cường biên chế cho lực lượng Kiểm lâm, các cơ quan quản lý; hoàn thiện cơ chế, chính sách liên quan đến giao khoán bảo vệ rừng để mô hình tiếp tục phát huy hiệu quả; đảm bảo nguồn lực hỗ trợ, ví dụ như hỗ trợ gạo cho người dân vùng cao để họ yên tâm tham gia bảo vệ rừng.
