Theo thông báo kết luận, trong 5 năm qua, Đảng, Quốc hội, Chính phủ cùng các Bộ, ngành, các cấp ủy, chính quyền và cả hệ thống chính trị, nhân dân đã chung vai, góp sức thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM.
Đến nay đã được triển khai tích cực, có chương trình hành động, kế hoạch triển khai cụ thể, rõ ràng, đúng hướng, Chương trình đã làm thay đổi nhận thức của đa số cán bộ và người dân, từ trông chờ, ỷ lại vào đầu tư của Nhà nước, sang tự chủ thực hiện và đạt được nhiều kết quả quan trọng, được nhân dân đồng tình, ủng hộ và tham gia tích cực...
Đến nay có 1.298 xã đạt 19 tiêu chí (đạt 14,5%), dự kiến cuối năm đạt 1.500 xã (đạt 16%); số tiêu chí đạt chuẩn bình quân cả nước tăng từ 4,7 tiêu chí/xã năm 2010 lên 12,9 tiêu chí/xã năm 2015 (tăng 8,2 tiêu chí); 183 xã có khó khăn đã nỗ lực vươn lên (từ xuất phát điểm dưới 3 tiêu chí, nay đã đạt được 10 tiêu chí trở lên); đã có 11 đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn NTM và có 8 huyện, thị xã đang đề nghị Ban Chỉ đạo Trung ương thẩm định, công nhận đạt chuẩn NTM năm 2015.
Trong quá trình triển khai thực hiện xây dựng NTM, đã xuất hiện nhiều mô hình, cách làm hay, kinh nghiệm tốt. Cụ thể có tới 22.000 mô hình sản xuất nông nghiệp tiên tiến, hiệu quả; thu nhập của người nông dân đạt 24,4 triệu đồng/năm (tăng lên 1,9 lần so với 2010, mục tiêu đề ra là tăng 1,5 lần); tỷ lệ hộ nghèo nông thôn đến hết 2015 là 8,2%, giảm bình quân 2% năm trong thời điểm kinh tế khó khăn.
Bên cạnh những kết quả rất quan trọng đã đạt được, việc thực hiện Chương trình trong thời gian qua vẫn còn một số hạn chế, tiến độ triển khai nhìn chung còn chậm so với mục tiêu; nhận thức của một bộ phận cán bộ đảng viên và người dân về những nội dung thiết yếu của Chương trình chưa đầy đủ, việc quan tâm chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền ở một số nơi chưa thường xuyên, sâu sát; các nội dung về phát triển sản xuất gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, xây dựng đời sống văn hóa, bảo vệ môi trường chưa được quan tâm đúng mức...
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ban Chỉ đạo Trung ương, các Bộ, ngành, địa phương cần tập trung thực hiện đúng Nghị quyết số 100/2015/QH13 của Quốc hội đã đề ra: Đến năm 2020 khoảng 50% số xã trên cả nước đạt chuẩn NTM; không còn xã dưới 5 tiêu chí, phấn đấu mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có ít nhất một huyện đạt chuẩn NTM.
Ban Chỉ đạo Trung ương và địa phương cần rà soát lại tất cả các cơ chế, chính sách để thực hiện Chương trình một cách hiệu quả; rà soát, xây dựng lại tiêu chí NTM ở mức cao hơn cho các xã, huyện ở các địa phương đã được công nhận đạt chuẩn nông mới giai đoạn 2010 - 2015; có các cơ chế, chính sách thích hợp và đủ mạnh để thực sự khuyến khích việc ứng dụng khoa học - công nghệ, huy động nguồn lực, thu hút doanh nghiệp, đào tạo nhân lực đầu tư vào địa bàn nông thôn, phát triển sản xuất kinh doanh trong nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ; chú trọng công nghiệp chế biến nông sản và công nghiệp thu dụng nhiều lao động nhằm chuyển dịch cơ cấu lao động và kinh tế nông thôn.
Xây dựng NTM gắn với đô thị hóa nông thôn
Thủ tướng Chính phủ lưu ý cần đề cao trách nhiệm, nâng cao nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền và cả hệ thống chính trị về xây dựng NTM; phải coi đây là một nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên, bởi xây dựng NTM (với 19 tiêu chí) chính là thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; xây dựng NTM phải gắn với tiến trình đô thị hóa nông thôn, góp phần vào phát triển nông thôn bền vững, đưa đất nước phát triển nhanh chóng, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng và văn minh.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ban Chỉ đạo Trung ương, các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục quan tâm huy động các nguồn lực cho xây dựng NTM, Trung ương sẽ cố gắng huy động nguồn lực để cân đối, bố trí thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM và Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững; đồng thời các địa phương cũng phải tính toán cân đối ngân sách địa phương, lồng ghép thực hiện với nguồn vốn của các chương trình khác...; các ngành, các cấp thực hiện hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động nhân dân đóng góp phù hợp với khả năng; huy động các nguồn lực từ xã hội, các doanh nghiệp đóng góp sức lực, của cải của mình vào sự nghiệp xây dựng NTM.
Đồng thời tiếp tục quan tâm nhiều hơn đến thực hiện một số tiêu chí còn đạt ở mức thấp, trong đó có tiêu chí về huy động nguồn lực cho phát triển hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, thủy lợi; tiêu chí về phát triển lực lượng sản xuất ở địa bàn nông thôn gắn liền với tái cơ cấu nông nghiệp, tăng thu nhập cho người lao động; các tiêu chí về phát triển văn hóa, giáo dục, y tế, bảo vệ môi trường; tiêu chí về đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn...
