Triển khai dự án chỉ đạt khoảng 8% tổng khối lượng
Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ về tổng kết, đánh giá tổng thể tình hình thực hiện Nghị quyết và kế hoạch triển khai dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, đối với phân kỳ đầu tư đến năm 2020, Dự án chưa đạt yêu cầu nối thông toàn tuyến từ Pác Bó (Cao Bằng) đến Đất Mũi (Cà Mau) với quy mô 2 làn xe.
Theo Tờ trình của Chính phủ, đến hết năm 2020 còn 6 đoạn với tổng chiều dài khoảng 279 km chưa triển khai. Trong đó mới cân đối bố trí vốn cho 3 đoạn với tổng chiều dài 108 km, dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2021-2025.
Dự án đã triển khai hoàn thành khoảng 2.362 km/2.744 km, đạt 86,1% và khoảng 258 km tuyến nhánh, đang thực hiện 211 km. Bên cạnh đó, chưa bố trí vốn để triển khai thực hiện 171 km còn lại nhằm nối thông toàn tuyến đường Hồ Chí Minh.
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhận thấy, trong 5 năm (2017-2021), việc triển khai Dự án chỉ đạt khoảng 8% tổng khối lượng và đã chậm gần 2 năm so với yêu cầu hoàn thành các dự án thành phần, nối thông toàn tuyến với quy mô 2 làn xe theo quy định tại khoản 4 Điều 2 của Nghị quyết và chưa rõ thời gian kết thúc.
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát, tính toán kỹ lưỡng số liệu. Đảm bảo thống nhất, tính chính xác trong việc cân đối bố trí nguồn vốn và chịu trách nhiệm về các số liệu báo cáo Quốc hội.
Bên cạnh đó, cần làm rõ cơ sở xác định tổng nhu cầu vốn đầu tư để nối thông toàn tuyến, trong khi Nghị quyết của Quốc hội không quy định tổng mức đầu tư của toàn bộ Dự án. Thứ bậc ưu tiên bố trí vốn cho các dự án thành phần trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, đề xuất cụ thể về bố trí vốn cho đoạn Cổ Tiết-Chợ Bến. Đồng thời việc tuân thủ các nguyên tắc theo quy định của Luật Đầu tư công và các Nghị quyết của Quốc hội.
Bố trí nguồn vốn thích hợp
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị cần phân tích rõ hơn một số nguyên nhân. Đó là nhiều dự án quan trọng quốc gia được thực hiện trong cùng một thời điểm nên nguồn lực đầu tư hạn hẹp, khó khăn trong việc phân bổ, cân đối nguồn vốn cho Dự án.
Bên cạnh đó vai trò, ý nghĩa của Dự án quan trọng quốc gia mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh có lúc, có nơi còn chưa được nhận thức thật sự sâu sắc, đầy đủ và toàn diện nên chưa có sự quan tâm đúng mức.
Hơn nữa, công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện còn chưa hết trách nhiệm, thiếu tập trung, quyết liệt và kịp thời. Đồng thời, chưa đề xuất được các giải pháp khả thi, hiệu quả để bố trí vốn ngân sách nhà nước, huy động nguồn vốn ngoài ngân sách nhằm thực hiện các mục tiêu của Nghị quyết.
Đối với mục tiêu, nhiệm vụ giai đoạn 2022 – 2025, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Chính phủ xem xét, cân đối, bố trí nguồn vốn thích hợp và quyết tâm hoàn thành các dự án thành phần, các đoạn còn lại trong giai đoạn 2022-2025.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Chính phủ làm rõ quan điểm, mục tiêu, tiến độ triển khai đoạn Cổ Tiết - Chợ Bến thuộc quy hoạch được đầu tư với quy mô đường cao tốc 6 làn xe và hoàn thành trước năm 2030. Đồng thời nghiên cứu phương án chuẩn bị đầu tư đoạn tuyến này trong giai đoạn 2022 – 2025.
Về việc nâng cấp một số đoạn theo phân kỳ đầu tư, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị Chính phủ làm rõ việc tích hợp Dự án đường Hồ Chí Minh vào Quy hoạch mạng lưới đường bộ đã bảo đảm đầy đủ, toàn diện, hợp lý theo đúng tinh thần Nghị quyết hay chưa.
Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ tiếp tục nghiên cứu đầu tư nâng cấp tuyến đường trong giai đoạn tiếp theo, bảo đảm phù hợp với Quy hoạch, cân nhắc thời hạn hoàn thành các dự án cao tốc phù hợp với Quy hoạch và nguồn lực hiện nay, bảo đảm tính khả thi.
Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhất trí với đề xuất và cơ bản thống nhất với dự thảo nội dung về Dự án đường Hồ Chí Minh đưa vào Nghị quyết chung của kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV theo Tờ trình của Chính phủ.
Đồng thời xác định rõ mục tiêu triển khai hoàn thành dứt điểm việc đầu tư xây dựng các đoạn Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn và Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận trong giai đoạn 2022-2025.
Đối với đoạn Cổ Tiết - Chợ Bến (thuộc dự án thành phần Đoan Hùng - Chợ Bến), làm rõ phương án đầu tư trong thời gian tới, bảo đảm thiết thực, hiệu quả. Trường hợp thay đổi phương thức đầu tư, đề nghị Chính phủ chỉ đạo thực hiện đúng theo quy định của pháp luật, báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định và nội dung này cần được thể hiện trong Nghị quyết của kỳ họp.
