Thông tin trên báo VnExpress, Bà Hoàng Thị Xuân Điểm - Chủ tịch Hiệp hội khai thác và chế biến sá sùng Quan Lạn cho biết chính vụ khai thác của địa phương diễn ra từ tháng Giêng đến tháng 10 hằng năm. Lúc này, sản lượng khá ít nhưng vẫn nhiều hộ tranh thủ tìm bắt để về bán cho tiểu thương.
"Để chuẩn bị cho dịp Tết, rất nhiều tiểu thương tìm mua giá cao. Nhưng do lúc này đã hết vụ thu hoạch, sản lượng ít nên khai thác được bao nhiêu hết bấy nhiêu ", bà Điểm cho biết.
|
|
| Sá sùng tươi. |
Theo đó, với một kg sá sùng tươi nếu giao ngay tại bãi có giá 250.000-300.000 đồng mỗi kg. Nhưng nếu đem về sấy khô thì giá bán cao gấp 10 lần, dao động trong khoảng 3,5-4 triệu đồng mỗi kg, thậm chí có thời điểm khan nguồn cung giá bán ra gần 5 triệu đồng mỗi kg.
Lý giải về đắt đỏ của mỗi kg sá sùng, bà Điểm cho biết để được một kg khô cần đến 10-11kg tươi. "Sấy khô cũng qua nhiều công đoạn. Sau khi khai thác phải được rửa sạch cát, đem trần nước sôi rồi đem sấy bằng bếp than, như thế thì sá sùng khô nhanh và cho mẫu mã đẹp nhất, mỗi mẻ sấy khoảng 2 giờ đồng hồ", chị nói.
Theo lãnh đạo Hiệp hội, việc khai thác được nhiều hay ít tùy vào nhân công mỗi hộ gia đình, tuy nhiên một người trong chính vụ có thể bắt được trên dưới 2-3kg mỗi ngày. Trung bình trong tháng, các hộ thành viên khác thác được 200-300kg sá sùng tươi cho thu nhập hàng chục triệu đồng. Thậm chí có gia đình chuyên thu mua để sấy bán hàng khô số lượng lớn có thể có doanh thu cả trăm triệu đồng.
Thực chất, sá sùng là một loài giun biển, thuộc họ Sâu đất, dài khoảng 10cm, nặng từ 10 đến 12g, thân thon tròn như ống, màu hồng nhạt, phần giữa thân có 30 sợi cơ dọc bao quanh. Loại to được gọi là sá sùng chuối, có thể nặng đến 120g, thân mầu nâu nhạt, cơ dọc giữa thân dưới 30 sợi.
|
|
| Sá sùng khô. |
Sá sùng tươi có màu nâu đỏ, trông bề ngoài có hình dạng giống như con giun đất (trùn đất), trên mình có những sợi vân nhỏ li ti, nhưng kích thước lớn hơn giun đất và ruột chứa nhiều cát. Sá sùng sống trong hang sâu dưới cát. Sá sùng còn được gọi bằng nhiều tên khác nhau như bông thùa, sâm đất, chặt bông... Sá sùng tươi có thân nhũn, mát như giun đất, chỉ khác ở chỗ miệng của sá sùng được bao quanh bằng 18 đến 24 tua cảm, tua này có thể lộn vào trong cơ thể. Sá sùng không phân đốt, không có ngăn vách như giun đất.
Phần ngon nhất của sá sùng chính là thành cơ thể, đó là một vách cơ khỏe. Điều đặc biệt là khi bị đe dọa, sá sùng có thể co cơ thể lại thành khối trông giống như củ lạc to. Sá sùng giống như một chiếc túi cát mỏng, vì thế để chế thành sá sùng khô đem bán thì trước tiên là phải thả sá sùng vào nước biển, lộn ruột để bỏ hết cát ra ngoài, tiếp đến rửa bằng muối cho bớt tanh, rồi cho vào chảo rang cho khô. Sau đó, tiếp tục bỏ ra rổ, xoa cho hết những hạt cát còn lại bám lại; kế đến là mang luộc vừa sôi, phải có kỹ thuật luộc để sá sùng không chín hẳn mà cũng không bị ươn, rồi chọn ngày nắng thật to mang phơi hai hoặc ba nắng là được. Sá sùng sau khi phơi khô có hình dạng như miếng vỏ cây khô quăn queo, có thể để được trong thời gian dài.
Trước đây, khi giá vàng chỉ khoảng 1,5 triệu đồng/1 chỉ thì giá sá sùng cũng đã được bán với giá tương đương. Còn ở thời điểm hiện tại, khi giá vàng dao động trong khoảng 3,2 đến 3,3 triệu đồng/1 chỉ thì giá 1kg sá sùng khô cũng "đắt hơn vàng" với mức dao động từ 3-4 triệu đồng/1kg tùy loại.
Sá sùng sinh sống và phát triển nhiều nhất ở vùng biển Vân Đồn, Móng Cái (Quảng Ninh), Hải Phòng, Cam Ranh (Khánh Hòa), Cần Giờ (TP HCM). Ngoài tên gọi sá sùng nhiều vùng còn gọi loài hải sản này là sâm đất. Bề ngoài sá sùng có màu nâu đỏ, nhìn qua rất dễ bị nhầm lẫn với con trùn đất. Tuy nhiên, trên thân loài này có xuất hiện những sợi vân nhỏ li ti.
Do có giá trị dinh dưỡng cao, có thể chế biến nhiều món ăn khác nhau nên thời gian gần đây, sá sùng được nhiều người dân tìm mua. Tại Quan Lạn, ngoài bán cho các du khách trong và ngoài nước, loại đặc sản này chủ yếu bán cho các tiểu thương hoặc được xuất đi Trung Quốc.
Chia sẻ trên báo Gia đình, chị Đỗ Thúy Trà (TP. Hạ Long, Quảng Ninh) cho hay: "Tùy từng chất lượng sá sùng mà mức giá khác nhau. Sá sùng thân dày, thân mỏng giá đã chênh lệch nhau rất cao rồi. Loại thân dày thì mới là loại ngon. Chủ yếu được bán ở Quảng Ninh hiện nay là sá sùng khô, còn sá sùng tươi thì khó kiếm lắm".
Giá sá sùng khô ở Nha Trang có chất lượng không ngon bằng sá sùng Quảng Ninh thì giá cũng đã dao động trong khoảng hơn 1 triệu đồng đến 2 triệu đồng/1kg. "Bèo" nhất là loại sá sùng "vụn" được "mông" lại bằng nhiều cách, chất lượng kém thì cũng xấp xỉ gần 1 triệu đồng/1kg. Một số cơ sở còn đóng gói sá sùng tươi với khoảng 8 đến 10 con/1 hộp, trộn với bùn nhão và xốp để xuất khẩu đi Trung Quốc hoặc tiêu thụ tại một số nhà hàng ở tỉnh lân cận với giá vài trăm ngàn đồng/1kg.
Loại thực phẩm này tuy đắt như vàng nhưng vẫn được nhiều người dân lùng mua bằng được là bởi những đồn thổi từ kinh nghiệm dân gian cho sá sùng là thần dược tráng dương "ông ăn bà khen hay". Tuy chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào được thực hiện đầy đủ về công dụng trị liệt dương từ sá sùng, nhưng thực tế không thể phủ nhận đây là một loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng, có công dụng tốt trong việc bồi bổ sức khỏe, khí lực.
