Chuyển hướng làm du lịch
Cho đến tháng 12/2018, trước khi mọi thứ hoàn toàn thay đổi, Jorge Chavez đã nuôi nhốt nhiều động vật hoang dã ở nhà mình. “Chúng tôi có vẹt đuôi dài, chúng tôi có chim yểng, chúng tôi có con lười, chúng tôi có trăn…”, ông nói. “Chúng tôi” mà Chavez nói đến là ông và gia đình của ông, nhưng nó cũng được xem là cả thị trấn này.
Puerto Alegria từ lâu là một điểm đến du lịch dựa vào các động vật hoang dã quý hiếm. Người dân thị trấn nuôi động vật săn trộm, mang ra cho du khách chơi đùa và nhận những món tiền “boa” hậu hĩnh. Tuy nhiên, mọi thứ giờ đã thay đổi.
Puerto Alegria nằm ở Tres Fronteras, cạnh sông Amazon, nơi giáp ranh giữa 3 nước Peru, Colombia và Brazil. Trong khoảng 10 năm trở lại đây, người dân thị trấn hân hoan chào đó nnhững con thuyền chở đầy du khách từ Colombia băng ngang sông do các công ty lữ hành và khách sạn tổ chức.
Mọi người đến đây để được tiếp cận các động vật hoang dã, chơi đùa, chụp ảnh với chúng. Đây là một trải nghiệm khó quên, theo như quảng cáo của các công ty du lịch.
Tuy nhiên, công việc làm ăn này là bất hợp pháp. Ở Peru, luật về săn bắt động vật hoang dã có phần chưa rõ ràng nhưng mang chúng ra làm phương tiện kiếm tiền thì bị cấm hoàn toàn. Tại Puerto Alegria, động vật hoang dã thường được nuôi dưỡng không tốt, bị chết dần chết mòn.
Trong một cuộc điều tra vào năm 2017, tạp chí National Geographic phát hiện một con thú ăn kiến đang xì xụp món yaourt màu hồng, một con lợn biển gầy guộc được nuôi bằng sữa đậu nành từ chai sữa của em bé và những con lười, vốn ngủ 22 tiếng một ngày nơi hoang dã, được chuyền tay qua lại giữa các du khách đang phấn khích.
Tháng 12/2018, chính quyền Peru bất ngờ đột kích vào thị trấn. Họ cứu 22 con vật và thả chúng vào các trung tâm phục hồi ở cửa sông tại Iquitos. Cảnh sát nói với người dân thị trấn rằng, họ sẽ bị phạt rất nặng nếu tiếp tục săn bắt động vật hoang dã.
Hoạt động kinh doanh có liên quan đến thú không còn, đồng nghĩa với nguồn thu nhập của nhiều người bị mất. Tuy nhiên, cộng đồng 650 người dân này vẫn không từ bỏ du lịch nhưng điều chỉnh lại theo hướng khác. Vào tháng 1/2019, tổ chức bảo tồn phi lợi nhuận Entopika có cơ sở ở Leticia, Colombia, đã có giải pháp giúp Puerto
Alegria. Họ hỗ trợ cộng đồng thành lập một tổ chức du lịch mới có tên gọi Hiệp hội du lịch của cộng đồng Puerto Alegria. Jorge Chavez, người hoạt động tích cực cộng đồng được bầu làm chủ tịch hiệp hội.
Không còn nuôi giữ động vật hoang dã nữa, Puerto Alegria tìm cách thu hút du khách từ Colombia bằng “hương vị” của Peru. Họ chuyển các hoạt động phi pháp sang hình thức trải nghiệm du lịch theo quy chuẩn, hợp đạo lý, như mở bảo tàng văn hóa, tổ chức đi bộ khám phá thiên nhiên, thành lập một xưởng chế biến thuốc y học cổ truyền.
Nhằm giúp đỡ cộng đồng nêu bật văn hóa Peru, tổ chức Entropika đưa Chavez đến Iquitos tìm hiểu các dự án du lịch bền vững, trong đó có bảo tàng văn hóa. Chavez quyết định xây dựng một bảo tàng tương tự ở Puerto Alegría để giúp du khách hiểu về những người bản địa Cocama, Tikuna và Yagua, khởi nguồn của nhiều cư dân.
Entropika cử quản lý bảo tàng Iquitos, Kevin Huaymana, đến Puerto Alegria hai tuần lễ, giúp cộng đồng thành lập bảo tàng của chính họ. Họ thu thập và trưng bày các đồ tạo tác ở địa phương, đồng thời tổ chức các cuộc hội thảo để tìm hiểu về nghề làm vườn và cây dược liệu ở địa phương.
“Tôi nghĩ họ rất can đảm khi mạnh dạn nói “chúng tôi không còn thú hoang nào nữa” và chuyển sang làm những công việc hữu ích”, Angela Maldonado, một chuyên gia bảo tồn ở Entropika, nói về Chavez và các thành viên khác của hiệp hội du lịch.
“Nhận thức của chúng tôi về du lịch đã thay đổi”, Chavez nói, “Nhưng đồng thời, mọi thứ cũng trở nên khó khăn hơn với chúng tôi, nhất là về mặt tài chính”.
 |
| Cộng đồng Puerto Alegria hiện đã chuyển sang làm du lịch văn hóa hoang dã |
Chật vật thu hút du khách
Mặc dù công sức của ông và những người khác trong việc hình thành bảo tàng, cũng như vận động hiến tặng các vật phẩm văn hóa là rất lớn, nhưng du khách vẫn không nhiều như xưa.
Maldonado cho biết, nhiều hãng du lịch Colombia đã kiếm được nhiều tiền bằng cách đưa du khách đến Puerto Alegria tiêu khiển với thú hoang dã. Nhưng ngay khi thú không còn, họ cũng không nhớ gì đến cộng đồng này nữa. “Tôi nghĩ đây là điều đáng xấu hổ”, bà nói.
On Vacation Amazon, khu nghỉ dưỡng trước đây thường đưa mỗi ngày bình quân 150 khách đến Puerto Alegria chụp hình selfie với những thú hoang, hiện đã không đưa nhóm khách nào đến bảo tàng. Các khu nghỉ dưỡng và công ty lữ hành đã hướng du khách đến những điểm tiêu khiển với thú cạnh bên để thay thế Puerto Alegria.
Tuy nhiên, với tâm huyết của những người thuộc cộng đồng Puerto Alegria, Maldonado hy vọng du khách sẽ bắt đầu quay trở lại. Các thành viên cộng đồng “có thể nhìn thấy ánh sáng ở cuối đường hầm”. Một triển vọng khác là Innative Amazon, dự án mới hợp tác với Entropika nhằm thực hiện các chuyến du lịch thân thiện với môi trường trong khu vực, trong đó Puerto Alegria được xem là điểm đến hấp dẫn.
Chavez và những thành viên của cộng đồng hy vọng những nỗ lực của họ sẽ được đền đáp để vượt qua giai đoạn khó khăn về kinh tế, cuộc sống sẽ sung túc trở lại. “Chúng tôi cần phải phục hồi tên tuổi của Puerto Alegria. Chúng tôi cần phải lấy lại danh tiếng của mình”, ông nói.
