Ghi nhận nỗ lực của Bộ Tài chính trong triển khai xây dựng dự thảo, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị Bộ Tài chính làm rõ căn cứ pháp lý để sửa đổi, bổ sung các quy định chuyển DNNN thành công ty cổ phần, trong đó xử lý hiệu quả các bất cập hiện nay của quá trình này.
Theo Phó Thủ tướng, trước mắt dự thảo cần bám sát các quy định cổ phần hóa (CPH) ở các luật như Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp, Luật Đất đai, những vấn đề mới thì bảo đảm không trái Hiến pháp.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ gợi mở 4 mục tiêu mà Nghị định phải hướng tới. Thứ nhất là không để quyền lợi Nhà nước bị xâm phạm khi dư luận xã hội đang bức xúc việc định giá tài sản DNNN có vấn đề dẫn tới thất thoát tài sản, vốn. Nguyên tắc là phải tính đúng, tính đủ tài sản hữu hình, vô hình vào giá trị doanh nghiệp, như việc tìm cách tính thương hiệu, lợi thế thương mại, phát minh sáng chế, cải tiến kỹ thuật, định giá đất đai,… Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng đề nghị các bộ, ngành nghiên cứu trường hợp doanh nghiệp sau CPH đề nghị chuyển mục đích sử dụng đất thì tính toán áp thuế ra sao?
Về phương pháp tính, Phó Thủ tướng đề nghị ngoài phương pháp định giá tài sản thì Bộ Tài chính sử dụng thêm phương pháp dòng tiền chiết khấu để tính toán linh hoạt giá trị tài sản gắn liền với doanh nghiệp.
Thứ hai, mục tiêu của giải pháp CPH DNNN hướng tới đa sở hữu doanh nghiệp, là xu hướng vận hành của thị trường hiện đại. “Vậy xử lý như thế nào với trường hợp CPH thành tư nhân hóa, tài sản Nhà nước thành tài sản cá nhân một số ít người? Có câu chuyện xác định được cổ đông chiến lược nhưng khi bán cổ phần phổ thông thì không ai mua, nhưng sau đó có cổ đông chiến lược lại mua hết thì có cấm đoán việc này không?”, Phó Thủ tướng đặt vấn đề với các bộ, ngành và cho rằng Nghị định cần phải tăng cường tính minh bạch trong xây dựng, ban hành các kế hoạch CPH DNNN.
Lãnh đạo Chính phủ bày tỏ quan điểm nhà đầu tư chiến lược trước hết phải có tư cách pháp nhân, có ngành nghề kinh doanh phù hợp với chiến lược phát triển doanh nghiệp khi được duyệt kế hoạch CPH và cuối cùng mới là vốn, chứ không nên quan niệm “có tiền là làm được tất”. Nếu nhà đầu tư khác ngành nghề thì phải có cam kết hợp tác với một đối tác chuyên nghiệp trong lĩnh vực hoạt động chính của doanh nghiệp. Đồng thời dự thảo cũng phải ghi rõ lĩnh vực nào, trường hợp nào thì cần nhà đầu tư chiến lược, tiêu chuẩn của nhà đầu tư chiến lược, cam kết của nhà đầu tư chiến lược.
Do đó, Phó Thủ tướng đề nghị dự thảo Nghị định phải phân loại cổ phiếu (dành cho nhà đầu tư chiến lược, người lao động và Nhà nước) theo Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp; đi liền với quyền và nghĩa vụ của các bên trong sở hữu cổ phần, cổ phiếu của DNNN sau CPH.
Mục tiêu thứ 3 là nâng cao hiệu quả và quản trị doanh nghiệp.
Cuối cùng là dự thảo Nghị định phải bảo vệ lợi ích Nhà nước trong một số trường hợp quan trọng, ví dụ như giữ thương hiệu quốc gia. “Phải quy định cổ đông chiến lược cam kết bảo vệ thương hiệu, ngay cả Cộng hòa Pháp cũng quy định khi cổ phần hóa DNNN thì nhà đầu tư chiến lược phải cam kết 15 năm gắn bó với doanh nghiệp”, Phó Thủ tướng đặt vấn đề và đề nghị các bộ, ngành sửa đổi, bổ sung dự thảo Nghị định để đạt được các mục tiêu trên.
“Nghị định ban hành phải khắc phục được những bất cập, sơ hở nhưng không được bày đặt thêm thủ tục hành chính vô lý, rắc rối làm cản trở quá trình sắp xếp đổi mới DNNN”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nêu yêu cầu.
