Phát triển du lịch cộng đồng, hướng đi bền vững trong công cuộc giảm nghèo

Hoàng Vinh 20/10/2025 10:14

GD&TĐ - Tỉnh Quảng Ngãi đang từng bước đưa du lịch cộng đồng trở thành hướng đi bền vững trong phát triển kinh tế, tạo sinh kế ổn định.

Măng Đen là địa điểm hút khách du lịch.

Chuỗi du lịch văn hóa – lịch sử – trải nghiệm

Với lợi thế thiên nhiên và bản sắc văn hóa đặc sắc của đồng bào dân tộc thiểu số, những năm qua, Quảng Ngãi từng bước đưa du lịch cộng đồng trở thành hướng đi bền vững trong phát triển kinh tế, giúp người dân vùng cao tạo sinh kế ổn định, thoát nghèo và vươn lên làm giàu chính đáng.

Những ngày đầu tháng 8, thảo nguyên Bùi Hui (xã Ba Trang, huyện Ba Tơ cũ) trở nên sôi động hơn bao giờ hết khi hàng nghìn người dân và du khách đổ về tham dự sự kiện “Đêm thảo nguyên - Chạm vào mây”. Nằm ở độ cao 700m so với mực nước biển, Bùi Hui được ví như “nóc nhà” của Ba Tơ, sở hữu khung cảnh thiên nhiên khoáng đạt với đồi sim tím, thảm cỏ rộng hơn 20ha và những đám mây trắng lững lờ trôi qua mỗi sáng.

Điểm du lịch Bùi Hui trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách. Ảnh: Q.Phú

Từ năm 2018 đến nay, Bùi Hui dần trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch của Quảng Ngãi. Không chỉ có thiên nhiên tươi đẹp, nơi đây còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào H’Re – từ nghệ thuật cồng chiêng, múa hát dân gian đến nghề dệt thổ cẩm.

Bà Nguyễn Thị Vân - Chủ tịch UBND xã Đặng Thùy Trâm, chia sẻ: “Chúng tôi bất ngờ khi chỉ sau một sự kiện, Bùi Hui đã đón khoảng 6.000 lượt khách, trong đó có 2.000 người lưu trú qua đêm. Đây là tín hiệu đáng mừng, mở ra triển vọng mới trong việc phát triển du lịch cộng đồng gắn với sinh kế người dân”.

Theo bà Vân, địa phương đang định hướng xây dựng tuyến du lịch kết nối thảo nguyên Bùi Hui với Khu tưởng niệm Anh hùng liệt sĩ Đặng Thùy Trâm, hình thành chuỗi du lịch văn hóa – lịch sử – trải nghiệm, qua đó tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho bà con vùng cao.

Tại xã Măng Đen, nơi được ví như “Đà Lạt thứ hai của miền Trung”, hoạt động du lịch cộng đồng cũng phát triển mạnh mẽ. Với khí hậu mát mẻ quanh năm, cảnh sắc thơ mộng và văn hóa bản địa phong phú, Măng Đen không chỉ thu hút du khách mà còn tạo ra sinh kế bền vững cho người dân.

Ông Nguyễn Nhật Trường - Phó Chủ tịch UBND xã Măng Đen, cho biết: “Du lịch cộng đồng mang lại nguồn thu nhập ổn định, giúp người dân nâng cao đời sống, đồng thời góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương”.

Hiện xã có hai làng du lịch cộng đồng hoạt động hiệu quả là Kon Pring và Vi Rơ Ngheo, cùng với các mô hình mới như làng cà phê Kon Chênh và làng Kon Vơng Kia đang dần hình thành, khai thác sâu hơn bản sắc dân tộc và văn hóa bản địa.

Đưa bản sắc địa phương thành động lực thoát nghèo

Sở hữu địa hình đa dạng từ biển đảo, núi rừng đến cao nguyên, Quảng Ngãi có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch toàn diện.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi, toàn tỉnh hiện có 16 điểm du lịch cộng đồng được công nhận, trong đó nhiều mô hình đã phát huy hiệu quả, tạo việc làm và nguồn thu ổn định cho người dân. Có thể kể đến như: Làng du lịch cộng đồng Kon Kơ Tu; Làng du lịch cộng đồng Kon Klor; Làng Du lịch cộng đồng Kon Jơ Dri; Làng du lịch cộng đồng Vi Rơ Ngheo; Làng du lịch cộng đồng Kon Trang Long Loi…

Bà Y Ngọc - Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Ngãi, cho biết, tỉnh đang tập trung chỉ đạo xây dựng đảo Lý Sơn thành trung tâm du lịch biển đảo đặc sắc, đồng thời phát triển Khu du lịch sinh thái Măng Đen thành điểm nghỉ dưỡng chất lượng cao mang tầm quốc gia. Đây là hai địa bàn then chốt trong chiến lược phát triển du lịch của tỉnh.

Người H'Re ở thảo nguyên Bùi Hui đã gìn giữ nhiều truyền thống văn hóa đặc sắc. Ảnh: Q.Phú

Bên cạnh đó, Quảng Ngãi chú trọng phát triển du lịch liên vùng, đa dạng hóa sản phẩm, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quảng bá hình ảnh, đồng thời xây dựng thương hiệu riêng cho du lịch Quảng Ngãi. Đặc biệt, mọi định hướng phát triển đều được tỉnh đặt trong mối quan hệ chặt chẽ với bảo tồn văn hóa và nâng cao đời sống người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số.

Chính từ định hướng này, nhiều hộ dân mạnh dạn đầu tư làm homestay, mở dịch vụ ẩm thực, hướng dẫn du lịch, tạo nên hiệu quả kép vừa giữ gìn được bản sắc văn hóa, vừa có thêm nguồn thu nhập ổn định.

Phát triển du lịch cộng đồng không chỉ đơn thuần là khai thác tiềm năng cảnh quan mà còn là câu chuyện “lấy văn hóa làm gốc, lấy con người làm trung tâm”. Thông qua các hoạt động du lịch gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống, người dân vùng cao Quảng Ngãi đang từng bước khẳng định vai trò chủ thể trong phát triển kinh tế bền vững.

Thác Pa Sỹ một điểm đến nổi tiếng ở Măng Đen.

Đến nay, 16 làng du lịch cộng đồng trên địa bàn tỉnh đã góp phần quan trọng trong việc giúp người dân cải thiện đời sống, giảm nghèo và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Những nỗ lực đó không chỉ mang lại nguồn thu nhập mới mà còn tạo động lực để Quảng Ngãi vững bước trên con đường phát triển toàn diện, nơi du lịch trở thành cầu nối giữa bảo tồn phát triển và thoát nghèo bền vững.

Trong tương lai, khi các mô hình du lịch cộng đồng ngày càng lan tỏa, Quảng Ngãi không chỉ có thêm những điểm đến hấp dẫn mà còn có thêm những câu chuyện đẹp về con người vùng cao biết làm giàu từ chính quê hương mình. Những người dân H’Re, Cor, Ca Dong... nay không chỉ tự hào gìn giữ tiếng chiêng, điệu múa, sắc thổ cẩm, mà còn biến chính di sản ấy thành nguồn lực phát triển kinh tế.

Du lịch cộng đồng, vì thế, đang trở thành “chiếc chìa khóa vàng” giúp mở ra cánh cửa giảm nghèo bền vững, nơi mỗi nụ cười du khách là niềm vui của người dân; mỗi bản làng được đánh thức là một minh chứng cho hành trình phát triển hài hòa giữa kinh tế văn hóa và con người của Quảng Ngãi hôm nay.