Chuyến thám hiểm bằng tàu ngầm xuống rãnh Atacama – vết nứt được tạo ra bởi hai mảng kiến tạo ở phía Đông Thái Bình Dương – đã diễn ra vào đầu năm 2022. Osvaldo Ulloa, Giám đốc Viện Hải dương học Millenium tại Đại học Concepcion, nói với AFP: “Chúng tôi đã thành công trong việc lần đầu tiên đưa con người xuống rãnh Acatama”.
Ông đã cùng với nhà thám hiểm người Mỹ Victor Vescovo và Trợ lý Giám đốc Millennium Ruben Escripano tham gia chuyến hành trình kéo dài 12 tuần ngoài khơi bờ biển phía Bắc Chile tại chiếc rãnh dài 5.900 km, kéo dài đến tận Ecuador.
Vào thời điểm đoàn thám hiểm mang tên Atacama Hadal đạt độ sâu 100 mét, quang cảnh xung quanh chỉ còn là bóng tối đen kịt và các thành viên thủy thủ đoàn chỉ có thể quan sát những gì nằm trong tầm ánh sáng của đèn LED từ tàu ngầm.
“Khi đi qua các cấu trúc địa chất và ở đó thấy một loại hải sâm trong mờ giống như thạch mà chúng tôi chưa từng ghi nhận được và có lẽ là một loài mới. Ngoài ra, các cộng đồng vi khuẩn có dạng sợi mà chúng tôi thậm chí không biết có tồn tại ở rãnh Atacama.
Chúng ăn các hợp chất hóa học và vô cơ. Điều đó mở ra rất nhiều câu hỏi: Những hợp chất đó là gì? Chúng là loại vi khuẩn nào? Chúng tôi không thể biết được và sẽ phải quay lại đó để tìm câu trả lời” - Osvaldo Ulloa cho biết.
Đoàn thám hiểm cũng tìm thấy các loài giáp xác chân khớp, có quan hệ họ hàng gần với tôm, là động vật giáp xác ăn xác, giun phân đoạn và cá mờ. Chúng được phát hiện ở cùng địa điểm này trong một chuyến thám hiểm không người lái vào năm 2018.
Rãnh Atacama - còn được gọi là Rãnh Peru-Chile - là nơi gặp mặt của hai mảng kiến tạo Nazca và Nam Mỹ. Đây là khu vực từng sản sinh ra nhiều trận động đất và sóng thần.
Osvaldo Ulloa cho biết: “Chúng tôi sẽ đặt ba cảm biến trên Mảng Nam Mỹ và hai trên Mảng Nazca để xem tầng đại dương bị biến dạng như thế nào. Hiện tại, những loại cảm biến này chỉ tồn tại trên đất liền”.
Các thiết bị này sẽ cho phép các nhà khoa học quan sát nơi năng lượng đang được tích tụ ở những khu vực chưa xảy ra động đất, từ đó giúp dự đoán nơi diễn ra trận động đất tiếp theo.
“Đây là một dự án vô cùng tham vọng, thí nghiệm lớn nhất từng được thực hiện trong lĩnh vực địa chất dưới nước ở Chile. Có rất nhiều sự quan tâm từ cộng đồng quốc tế trong việc đặt nhiều cảm biến hơn ở khu vực này để nghiên cứu tất cả các quá trình liên quan đến sự va chạm của hai mảng địa chất” - Osvaldo Ulloa cho biết thêm.
