Theo đánh giá nhiều khả năng đây là dấu tích từ hoạt động phun trào núi lửa hàng triệu năm trước, khi nham thạch gặp nước biển đông cứng lại, tạo nên vòm đá kỳ vĩ như Cổng Tò Vò hiện có trên đảo Lý Sơn.
Ông Đoàn Xum, Giám đốc Công ty Đoàn Ánh Dương cho biết, sau khi lặn khảo sát đáy biển tại đảo Bé ( xã đảo An Bình), các chuyên gia khảo cổ và tốp thợ lặn đã phát hiện vòm đá này có hình dạng uốn cong hình vòng cung và kéo dài khoảng 20m. Tính từ đáy biển lên, mái vòm nơi cao nhất khoảng 5m.
Theo ông Xum, hàng chục năm tiến hành khảo sát nhiều vùng biển đảo trong cả nước nhưng chưa bao giờ ông và các thợ lặn của mình thấy vòm đá nào kỳ vĩ và đẹp như vậy.
"Đây là kiệt tác thiên nhiên hiếm có ban tặng cho vùng biển Lý Sơn, vòm đá giống hệt di tích Cổng Tò vò trên cạn ở thôn Tây, xã An Vĩnh (đảo Lớn) nhưng chiều dài và kích cỡ của vòm đá này thì lớn gấp nhiều lần”, ông Xum nói.
Sau khi xem đoạn clip do các chuyên gia và thợ lặn quay được dưới đáy biển, Tiến sĩ Nguyễn Đăng Vũ, Giám đốc Sở Văn hóa thể thao và Du lịch Quảng Ngãi cho rằng, việc phát hiện vòm đá khổng lồ là cơ hội lớn để Lý Sơn phát triển du lịch sinh thái gắn với lặn biển, khám phá lòng đại dương.
“Lý Sơn có vẻ đẹp hoang sơ, kỳ thú gồm những dấu tích như lòng chảo núi lửa Thới Lới, Giếng Tiền cùng hệ thống hang động, các vách đá hình thành từ nham thạch núi lửa cả trên bờ lẫn dưới nước tạo thành chuỗi di sản thiên nhiên hiếm có. Vòm đá này sẽ được bảo tồn để phục vụ phát triển du lịch vùng biển đảo Lý Sơn", ông Vũ khẳng định.
Lần khảo sát mới đây, nhóm thợ lặn đã phát hiện dấu tích hai tàu cổ chở gốm sứ và vật liệu xây dựng đắm ở vùng gần bờ xã An Bình. Bước đầu các nhà khảo cổ nhận định, các hiện vật gốm sứ, đá sa thạch này dùng xây dựng đền tháp Chămpa xưa có niên đại từ XV đến XVI.
“Đảo Lý Sơn được hình thành do tàn tích của hoạt động phun trào của núi lửa cách nay từ 250 đến 300 triệu năm.
Ngoài di sản thiên nhiên trên bờ và dưới nước, vùng biển đảo Lý Sơn có hệ sinh thái phong phú gồm 700 loài động, thực vật với gần 140 loài rong biển, 160 loài san hô, hơn 300 loài cá rạn, 100 loài giáp xác và một số loài khác phong phú, đa dạng về chủng loại”, TS Vũ nói.
