Dạng bài tập định tính hay bài tập câu hỏi
Đó là những bài tập Vật lý mà khi giải học sinh không cần tính toán hay chỉ làm những phép toán đơn giản có thể nhẩm được.
Bài tập định tính có tầm quan trọng đặc biệt, vì nhiều bài tập tính toán để có thể giải được phải thông qua những bài tập định tính...
Để giải quyết được bài tập định tính đòi hỏi học sinh phải phân tích được bản chất của các hiện tượng vật lý.
Học sinh cần vận dụng một hai khái niệm hay định luật đã học là có thể giải quyết được dạng bài tập này nên dùng để củng cố, khắc sâu khái niện hay định luật.
Ví dụ 1: Kết luận nào sau đây về hiện tượng giao thoa ánh sáng đúng?
A. Giao thoa ánh sáng là sự tổng hợp của hai chùm sáng chiếu vào cùng một chỗ.
B. Giao thoa của hai chùm sáng từ hai bóng đèn chỉ xảy ra khi chúng cùng đi qua kính lọc sắc.
C. Giao thoa ánh sáng chỉ xảy ra đối với các ánh sáng đơn sắc.
D. Giao thoa ánh sáng chỉ xảy ra khi hai chùm sóng ánh sáng kết hợp đan xen vào nhau.
Đáp án D là đúng
Với bài tập này học sinh nắm được hiện tượng về giao thoa ánh sáng.
Ví dụ 2: Hai sóng kết hợp là:
A. Hai sóng xuất phát từ hai nguồn kết hợp.
B. Hai sóng có cùng tần số, có hiệu số pha ở hai thời điểm xác định của hai sóng thay đổi theo thời gian.
C. Hai sóng phát ra từ hai nguồn nhưng đan xen vào nhau.
D. Hai sóng thoả mãn cùng pha.
Đáp án A là đúng. Với câu hỏi này học sinh nắm được điều kiện về nguồn kết hợp trong hiện tượng giao thoa ánh sáng.
Dạng bài tập tính toán
Để làm tốt loại bài tập này, giáo viên cần hướng dẫn học sinh đọc kỹ đề, tìm hiểu ý nghĩa thuật ngữ mới (nếu có), nắm vững các dữ kiện đâu là ẩn số phải tìm;
Phân tích nội dung bài tập, làm sáng tỏ bản chất vật lý của các hiện tượng mô tả trong bài tập. Xác định phương pháp giải và vạch ra kế hoạch giải bài tập.
Bài tập tính toán có thể phân làm hai loại: Bài tập tập dượt và bài tập tổng hợp.
Bài tập tập dượt là loại bài tập đơn giản sử dụng khi nghiên cứu khái niệm, định luật hay một qui tắc vật lý nào đó. Đây là bài tập tính toán cơ bản giúp học sinh nắm vững hiểu đầy đủ hơn, sâu sắc hơn một định lượng của các bài tập vật lý. Dạng bài tập này giáo viên nên để hướng dẫn học sinh củng cố vận dụng sau bài học.
Ví dụ: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng biết D = 3m; a = 1mm, khoảng vân đo được là 1,5 mm. bước sóng của ánh sáng chiếu vào hai khe là bao nhiêu?
 |
Với ví dụ này ta biết được cách xác định bước sóng.
Bài tập tổng hợp
Là những bài tập phức tạp mà muốn giải được chúng ta phải vận dụng nhiều khái niệm, nhiều định luật hoặc qui tắc, công thức nằm ở nhiều bài nhiều mục.
Loại bài tập này có mục đích chủ yếu là ôn tập tài liệu giáo khoa, đào sâu mở rộng kiến thức, giúp học sinh thấy được mối quan hệ giữa những phần khác nhau.
Bài tập dạng này, giáo viên cần hướng dẫn cặn kẽ để giúp các đối tượng học sinh trong lớp có thể nắm bắt kịp thời.
Ví dụ: Trong thí nghiệm Y- âng về giao thoa ánh sáng, tại vị trí cách vân trung tâm 4mm ta thu được vân tối thứ 3. vân sáng bậc 4 cách vân trung tâm một khoảng bằng bao nhiêu?
 |
