Cảnh sát Pháp kiểm tra giấy tờ của phương tiện vi phạm lệnh cấm.
Tuần qua, chính quyền Thủ đô Paris, Pháp sử dụng biện pháp khẩn cấp - cấm ô tô theo biển chẵn lẻ trong ba ngày để cắt giảm ngay lập tức một nửa số phương tiện cá nhân, cải thiện tình hình ô nhiễm môi trường tồi tệ nhất trong 10 năm trở lại đây.
Miễn phí phương tiện công cộng
Cấm phương tiện giao thông theo biển chẵn/lẻ trong ba ngày 6 - 8/12 vừa qua là lần thứ 4 Thủ đô Paris áp dụng quy định khẩn cấp này; nhưng là lần đầu tiên kéo dài trong nhiều ngày liên tiếp từ 5h30 sáng đến nửa đêm. Theo đó, ngày đầu tiên, các ô tô có biển số đăng ký chẵn được phép di chuyển, ngày tiếp theo cho phép biển lẻ lưu thông và ngày cuối cùng dành cho biển số chẵn. Quy định được áp dụng với tất cả phương tiện trừ các xe lai điện hoặc chạy bằng điện, xe chở trên ba người, các phương tiện khẩn cấp, chở thực phẩm và xe nước ngoài.
Để chuẩn bị cho lệnh cấm, trong ba ngày áp dụng, giới chức miễn phí trên tất cả các phương tiện giao thông công cộng (xe buýt, tàu điện...) - ước tính tiêu tốn của Chính phủ khoảng 4 triệu euro/ngày. Ngoài ra, người dân được khuyến khích sử dụng dịch vụ chia sẻ xe, miễn phí dịch vụ thuê xe đạp Velib và xe điện Autolib. Chính quyền Paris còn khuyến cáo người dân giảm tốc độ trên các tuyến Chính của thành phố, hạn chế từ 80km/h xuống dưới 70km/h.
Nhiều người dân Paris như anh Louis Tromelin ủng hộ kế hoạch của chính phủ. Anh cho rằng, lái xe nên thay đổi suy nghĩ về phương tiện cá nhân, chuyển sang sử dụng phương tiện công cộng. “Tôi nghĩ, biện pháp này sẽ giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Hơn nữa, chúng tôi rất hài lòng khi Paris giảm được gần nửa số phương tiện cá nhân so với bình thường”, Jean-Francois, một người qua đường chia sẻ.
“Đây không chỉ là biện pháp tốt để giải quyết ô nhiễm mà còn tốt cho người tham gia giao thông như tiết kiệm chi phí đi lại”, anh Pierre-Jean Amar một người sử dụng tàu điện chia sẻ.
Cải thiện hạ tầng giao thông công cộng
Bên cạnh việc chuẩn bị hạ tầng, tạo điều kiện cho người tham gia giao thông có biện pháp dự phòng trong thời gian áp dụng lệnh cấm, giới chức còn áp chế tài xử phạt 22 - 77 euro (530 nghìn - 1,8 triệu VND) để răn đe người vi phạm. Song, rất nhiều người vẫn phớt lờ quy định. Những người phản đối cho rằng, lệnh cấm này không thể giúp làm giảm ô nhiễm (đã leo lên mức 87 - mức ô nhiễm cao nhất theo tiêu chuẩn Pháp trong 10 năm trở lại đây). “Chẳng lẽ tôi phải mua một chiếc xe khác để đi làm ngày biển chẵn?”, anh Jug, công nhân xây dựng, 31 tuổi, đang chờ nộp phạt 24 euro vì vi phạm quy định, chia sẻ.
“Không ai tôn trọng quy định này. Tôi dự đoán được tình trạng đó ngay từ đầu và không nghĩ quy định này có tác dụng”, anh Francis, một tài xế chia sẻ. Chỉ riêng trong ngày đầu tiên áp dụng (6/12), đã có hơn 1.700 trường hợp bị xử phạt. Cũng trong ngày này, tắc nghẽn giao thông giờ cao điểm buổi sáng dài tổng cộng 415 km trên khắp Paris, cao hơn bình thường, giới chức giao thông địa phương trao đổi với AP.
Một bộ phận người dân bức xúc vì hệ thống hạ tầng công cộng chưa được chuẩn bị chu đáo cho việc áp dụng lệnh cấm xe theo biển số chẵn/lẻ. Thực tế, trong thời gian áp dụng lệnh cấm chẵn/lẻ, nhiều tuyến tàu điện đối mặt tình trạng chậm trễ đáng kể trong giờ cao điểm sáng. Vì lượng khách tăng cao đột ngột, nhiều tuyến tàu không kham nổi hành khách. Tuyến tàu điện RER B (từ sân bay về trung tâm Paris) bận rộn phải ngừng hoạt động trong nửa ngày 7/12.
Các chuyên gia cho rằng, về lâu dài, chính phủ cần phải tái thiết và cải thiện hạ tầng giao thông công cộng hơn nữa. “Điều các thành phố cần là hoạch định giao thông công cộng đồng bộ; các biện pháp tạm thời không thể giải quyết được vấn đề thực sự - đó là có quá nhiều phương tiện giao thông trên đường”, ông Julian Agyeman, giáo sư hoạch định môi trường và đô thị Đại học Tufts cho biết. Theo ông Agyeman, cải thiện hạ tầng giao thông công cộng là biện pháp khả thi nhất để giảm phương tiện cá nhân, làm thông thoáng đường phố và chống ô nhiễm môi trường.
