Bén duyên với tiếng sáo
Trong không gian núi rừng Điện Biên, tiếng sáo Mông khi da diết, khi réo rắt đã gắn bó bao đời với đời sống tinh thần của đồng bào. Những âm thanh ấy lại được cất lên từ đôi bàn tay khéo léo của Sùng Thị Mụy, học sinh lớp 11B1, Trường PTDTNT THPT tỉnh Điện Biên (Điện Biên).
Muỵ không chỉ say mê học tập mà còn trở thành một “sứ giả nhỏ tuổi” góp phần gìn giữ và lan tỏa bản sắc văn hóa dân tộc Mông đến bạn bè trong nước và cả quốc tế.
Tiếng sáo khi trầm khi bỗng vang lên trong những ngày hội xuân, trong phiên chợ tình hay những buổi sum họp gia đình luôn khiến em rung động đặc biệt.
Mụy kể rằng, thuở nhỏ, em thường ngồi bên ông nội nghe ông thổi sáo. Âm điệu khi dìu dặt, khi dồn dập như chở cả câu chuyện của núi rừng, của tình yêu đôi lứa, của nỗi nhớ quê hương. Chính từ những kỷ niệm ấy, em dần bén duyên với cây sáo như một người bạn tâm giao.
“Khi nghe tiếng sáo, em như được trở lại những ngày thơ bé, thấy lại hình ảnh ông, cha và những người trong bản say sưa trong điệu nhạc. Em cảm nhận rõ ràng sáo không chỉ là một nhạc cụ mà là linh hồn của dân tộc mình”, Mụy chia sẻ.
Với em, việc học thổi sáo không chỉ là thú vui, mà còn là cách tìm hiểu sâu hơn về lịch sử, nguồn gốc và ý nghĩa văn hóa của nhạc cụ này. Mỗi giai điệu cất lên vừa như nối liền với ký ức tuổi thơ, vừa như nối dài trách nhiệm của thế hệ trẻ hôm nay trong việc giữ gìn di sản.
“Chơi sáo giúp em cảm nhận được giá trị, ý nghĩa và thêm tự hào về bản sắc văn hóa. Em thấy mình đang tiếp nối những gì ông cha để lại và lan tỏa văn hóa dân tộc đến bạn bè xung quanh”, Mụy tâm sự.
Ở trường, nữ sinh luôn luôn tích cực tham gia Câu lạc bộ văn hóa dân tộc. Với em, đây không chỉ là sân chơi bổ ích mà còn là nơi để tìm hiểu thêm về phong tục, tập quán, trang phục, âm nhạc và điệu múa truyền thống.
Tại đây, em có thể chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm với bạn bè, đồng thời học hỏi thêm nhiều nét đặc sắc từ các dân tộc khác.
“Câu lạc bộ giúp em rèn luyện kỹ năng giao tiếp, làm việc nhóm, tổ chức sự kiện. Quan trọng hơn cả, đây là nơi gắn kết cộng đồng, nơi chúng em cùng chung tay giữ gìn và lan tỏa văn hóa dân tộc một cách hiệu quả và thú vị”, Mụy chia sẻ.
Không chỉ dừng ở hoạt động ngoại khóa, ngay trong lớp học, Mụy cũng tìm thấy những con đường để đưa văn hóa dân tộc đến gần hơn với bạn bè.
Mỗi tiết học lại mở ra một cách tiếp cận khác nhau: từ những trang văn, em thấy thấp thoáng bóng dáng văn học truyền thống; trong giờ Lịch sử, niềm tự hào về quá khứ dân tộc được khơi gợi; kiến thức Địa lí giúp em hiểu thêm về sự đa dạng văn hóa các vùng miền; còn Âm nhạc thì trở thành nhịp cầu để bản sắc Mông vang lên, chạm đến trái tim bạn bè.
Chính từ đó, Mụy càng thêm tin rằng văn hóa dân tộc không chỉ hiện diện trong lễ hội hay nhạc cụ, mà có thể lan tỏa ngay từ những bài học giản dị hằng ngày.
Đưa bản sắc ra quốc tế
Hè vừa qua, Sùng Thị Mụy đã có cơ hội đặc biệt khi tham gia trại hè và các hoạt động giao lưu văn hóa tại Liên bang Nga. Đó không chỉ là chuyến đi trải nghiệm mà còn là hành trình để em mang bản sắc quê hương vượt biên giới.
Trong những ngày hội văn hóa ấy, Mụy khoác trên mình trang phục truyền thống rực rỡ sắc màu của dân tộc Mông, tự tin giới thiệu về các trò chơi dân gian và cất tiếng sáo vang vọng.
“Em muốn bạn bè quốc tế cảm nhận được sự độc đáo, tinh tế và chiều sâu văn hóa của dân tộc em. Được lắng nghe và đón nhận như thế, em cảm giác như bản sắc dân tộc mình đang được nâng niu và trân trọng”, Mụy nhớ lại.
Những trải nghiệm ấy đã để lại trong Mụy nhiều bài học quý giá. Em nhận ra rằng để quảng bá văn hóa dân tộc, trước hết bản thân phải tìm hiểu thật sâu, thật đúng về di sản của mình. Em cũng ý thức được rằng lan tỏa văn hóa không chỉ là niềm tự hào cá nhân, mà còn góp phần tạo dựng sự gắn kết, hiểu biết giữa các dân tộc trên thế giới.
Khi được hỏi về dự định trong tương lai, ánh mắt Mụy ánh lên niềm tin và hy vọng. Em ấp ủ mong muốn được tham dự các sự kiện văn hóa như festival, triển lãm, biểu diễn nghệ thuật để quảng bá bản sắc Mông đến đông đảo bạn bè trong và ngoài nước. Đồng thời, em muốn tận dụng mạng xã hội để chia sẻ những câu chuyện, giai điệu, hình ảnh đẹp của quê hương mình.
“Em cũng muốn tìm hiểu về các nền văn hóa khác để học hỏi, so sánh và từ đó giới thiệu văn hóa dân tộc mình một cách đa dạng, phong phú hơn”, Mụy bày tỏ.
Theo em, lan tỏa văn hóa dân tộc ra nước ngoài không chỉ khiến bạn bè quốc tế hiểu hơn về người Mông, mà còn giúp thế hệ trẻ Việt Nam tự hào hơn về bản sắc của mình.
“Khi thấy văn hóa được đón nhận, các bạn trẻ sẽ trân trọng hơn truyền thống, thêm yêu nước và tự tin khẳng định bản thân”, Mụy nhấn mạnh.
