Bản sắc trong từng trang sử
Arất Thị Mai Đóa, nữ sinh người Cơ Tu của Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú THPT Quảng Nam (TP. Đà Nẵng) là một trong 4 học sinh dân tộc thiểu số đạt giải Nhì môn Lịch sử tại Kỳ thi Học sinh giỏi cấp tỉnh năm học 2024-2025. Đồng thời, nữ sinh cũng góp phần đem về giải Nhất đồng đội cho ngôi trường mà em theo học trong kỳ thi này.
Mai Đóa sinh ra và lớn lên tại xã Đông Giang, nơi núi rừng bao phủ và bản sắc dân tộc Cơ Tu thấm đẫm trong đời sống thường nhật. Từ nhỏ, nữ sinh được tiếp xúc với những nét đẹp trong cách ăn mặc, chào hỏi của người Cơ Tu. Bố em, một cán bộ xã thường kể cho em nghe về ý nghĩa quan trọng của việc giữ gìn văn hóa bản làng; trong khi mẹ em làm nông đã truyền cho em tinh thần kiên trì vượt khó. Dù bận rộn, bố mẹ vẫn động viên nữ sinh học tập để có cuộc sống tốt hơn.
Ông bà cũng góp phần ươm mầm tình yêu với môn lịch sử của Mai Đóa qua những câu chuyện cổ. Càng nghe, em càng khao khát tìm hiểu sâu hơn về đất nước Việt Nam, đặc biệt là về dân tộc Cơ Tu trong suốt chặng đường phát triển của Tổ quốc. Lựa chọn theo học dưới mái trường nội trú, Mai Đóa có cơ hội tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa và tiếp cận nguồn tư liệu phong phú hơn.
“Học Lịch sử giúp em biết về những tấm gương tiêu biểu của người Cơ Tu trong hai cuộc kháng chiến lớn như Anh hùng Alăng Bhuôch, Alăng Bảy,... Dân tộc Cơ Tu không chỉ kiên cường mà còn giàu lòng nhân ái, sẵn sàng nuôi giấu bộ đội, bảo vệ căn cứ cách mạng trong những năm tháng kháng chiến ác liệt”, Mai Đóa kể với giọng tự hào.
Không chỉ dừng lại ở những câu chuyện kể, Mai Đóa cùng bạn bè thường xuyên ghé thăm Bảo tàng Quân khu V, Khu chứng tích Sơn Mỹ (Quảng Ngãi),...Với nữ sinh, ấn tượng nhất vẫn là Khu di tích lịch sử Nước Oa ở xã Trà Tân (TP. Đà Nẵng) đã giúp em hiểu sâu hơn về quá trình cách mạng của đồng bào miền núi. Những câu chuyện và dấu tích nơi đây thôi thúc em tiếp tục khám phá và gìn giữ những giá trị tốt đẹp của dân tộc.
Đi thực tế thôi chưa đủ, để hiểu sâu hơn, nữ sinh còn chủ động tìm đến thư viện, gặp gỡ các già làng lắng nghe họ kể lại những kỷ niệm và phong tục của quê hương. Mỗi chuyến trở về bản làng em tranh thủ ghi chép, chụp ảnh và sưu tầm hiện vật để lưu giữ những câu chuyện lịch sử địa phương. Với Mai Đóa, đó là cách sống động nhất để cảm nhận nhịp thở của quá khứ.
Ngoài học tập, nữ sinh yêu môn Lịch sử cũng tích cực tham gia nhiều hoạt động văn hóa do trường tổ chức như Lễ hội lúa mới, Ngày hội văn hóa… Nhiều chương trình Mai Đóa được bạn bè tin tưởng, trao cho vai trò tổ chức và chuẩn bị nhiều khâu quan trọng.
Tinh thần năng nổ của nữ sinh Cơ Tu được nhà trường trao tặng danh hiệu “Đoàn viên xuất sắc” vào năm lớp 11 và vinh dự nhận danh hiệu “Học sinh 3 tốt” cấp Thành phố vào năm lớp 12.
Mang lịch sử về với bản làng
Mai Đóa không chỉ đam mê lịch sử mà còn dành nhiều tình cảm cho việc gìn giữ bản sắc dân tộc. Em nhắc đến điệu múa Tung tung da dá với giọng tự hào: “Tung Tung thể hiện sức mạnh nam giới, Da Dá thể hiện sự duyên dáng của nữ giới. Điệu múa là đặc trưng riêng biệt của đồng bào dân tộc Cơ Tu”.
Nhận thức rõ nguy cơ mai một bản sắc dân tộc trong thời đại phát triển, Mai Đóa tích cực tham gia các hoạt động tuyên truyền văn hóa tại địa phương và trường học. Dựa trên kiến thức lịch sử được học, nữ sinh đã biến những chủ đề văn hóa khô khan thành các câu chuyện gần gũi, sinh động qua hình thức video, mô hình hoặc tranh ảnh.
Đặc biệt, Mai Đóa từng cùng các bạn đóng góp một tiết mục văn nghệ trong chương trình “Sân chơi nghệ thuật” của trường, lấy cảm hứng từ những điệu múa truyền thống của dân tộc Cơ Tu và các dân tộc khác. Từ lựa chọn trang phục thổ cẩm, biên tập động tác đến phối hợp nhạc đều được em và các bạn tỉ mỉ gìn giữ nét nguyên bản. Tiết mục của cả lớp gây ấn tượng với thầy cô, khơi dậy niềm tự hào trong các bạn học sinh.
“Tham gia các hoạt động tuyên truyền văn hóa đồng nghĩa với việc góp phần lan tỏa hình ảnh cộng đồng trong mắt các dân tộc anh em và xa hơn là bạn bè quốc tế. Cũng vì vậy mà việc sáng tạo nhiều hình thức truyền tải giúp thu hút mọi người theo dõi, ghi nhớ lâu hơn về những nét đặc trưng của dân tộc Cơ Tu”, Mai Đóa nhấn mạnh.
Nhắc đến tương lai, Mai Đóa ước mơ trở thành giáo viên Lịch sử, tiếp nối các thầy cô truyền cho học trò tình yêu môn học qua những câu chuyện giàu cảm xúc. “Nếu được kể một cách sinh động, lịch sử sẽ không còn khô khan mà sẽ trở thành những trang sách sống động”, nữ sinh chia sẻ và khẳng định, từ đó, mỗi tiết học sẽ giúp học trò thấy tự hào và yêu bản sắc dân tộc mình hơn.
Để hiện thực hóa ước mơ, Mai Đóa đặt nguyện vọng 1 vào Trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng. Mỗi ngày, em nỗ lực không ngừng với hy vọng một ngày được trở về quê hương Đông Giang hoặc mái trường nội trú để gieo tình yêu môn Lịch sử cho các thế hệ sau.
Thầy Lê Thuận Quảng, giáo viên môn Lịch sử Trường Phổ thông DTNT Quảng Nam tự hào khi nhắc về học trò: “Mai Đóa là học sinh chăm ngoan, luôn nỗ lực vươn lên trong học tập. Em đam mê môn Lịch sử, không chỉ tìm hiểu qua sách vở mà còn qua trải nghiệm thực tiễn, đặc biệt là lịch sử dân tộc Cơ Tu. Tôi tin với niềm đam mê ấy, em sẽ trở thành một giáo viên Lịch sử giỏi trong tương lai”.
