Ngày 24/7/1917, phiên tòa đặc biệt của Tòa Đại hình Pháp được mở để xét xử Greta Gertruda Selle - biệt danh Mata Hari (41 tuổi), bị cáo buộc làm gián điệp cho Đức.
Tại phiên tòa, công chúng người thì nói to: “Đáng kiếp đồ gián điệp”; người thì chửi: “Đồ điếm cao cấp”; có người lại trầm trồ: “Đáng tiếc, đẹp và bí ẩn quá”. Mấy quân nhân đứng cuối phòng không nói gì nhưng ánh mắt lộ vẻ cảm thông. Đến ngày 26/7, người đẹp bí ẩn đó bị xử bắn ở ngoại ô Paris.
Mata Hari cao hơn 1m70, da ngăm ngăm, mắt nâu sẫm “nói” rất nhiều điều, nhưng khi ngạc nhiên hay nhướng mắt lên thì lộ 4 phía lòng trắng, toàn bộ các nét tạo cho khuôn mặt sinh động. “Cô ta có một tiểu sử kỳ lạ” - Đó là lời mấy quân nhân ở tòa án nói nhỏ với nhau tại nhà của một người trong bọn họ.
 |
Mata Hari tạo nên cơn sốt ở bất kỳ nơi nào cô đặt chân tới (ảnh phải). Ảnh: History.com - Ảnh minh họa: Word Press |
Sinh trưởng tại Hà Lan, năm 1895, tròn 19 tuổi, Hari kết hôn với Đại úy Radolph MacLeod rồi theo chồng đến Indonesia. Năm 1899 hai người bỏ nhau, Hari tìm về Paris với hai bàn tay trắng và vẻ đẹp của thiếu phụ 23 tuổi, toan tính tiến thân bằng phiên lưu tình ái và đời lãng tử.
Sau khi bắt bồ với Emill Echien Gim, phụ trách Bảo tàng nghệ thuật phương Đông ở Paris, cô ta bắt đầu làm vũ nữ, thỉnh thoảng trình diễn các màn múa khỏa thân. Từ đó, không chỉ ở Paris mà ở nhiều thành phố khác của châu Âu, Hari đều trình diễn những điệu múa làm nhiều người mê mẩn, nhưng kèm theo nhiều lời đàm tiếu và bê bối.
Chiến tranh Thế giới thứ nhất nổ ra năm 1914 cũng là lúc Hari Mata được phòng nhì Pháp tuyển làm điệp viên. Người ta nói rằng, cô ta thích phiêu lưu tình ái, danh vọng giàu sang, những điều bí mật, mạo hiểm nên nhận làm những việc đáng lẽ không nên làm, vì hầu như thành tích về tình báo rất ít ỏi, ngược lại cô bị nghi là làm gián điệp đôi cho Đức với bí số H21.
 |
Mata Hari và chồng - Rudolph MacLeod trong ngày cưới. |
Trong tình trường, Hari Mata thường thích quân nhân, nhất là quân nhân cấp cao với những danh sách dài: Thiếu tá người Đức Alphred Kipert, Đại tá Hà Lan Eduard Villen Kapellen, tướng Messinià và một số người không có quân hàm chỉ là lính trơn hoặc các doanh nghiệp, luật sư, nhà ngoại giao. Tuy nhiên có một quân nhân của quân đội Nga hoàng là Đại úy Vađim Maxlov hầu như chiếm được tâm hồn, thể xác của cô ta.
Hồi ấy, Vađim tuy kém Hari Mata 4 - 5 tuổi, nhưng sự chênh lệch đó chẳng hề chi. Chàng đại úy rất cao, vạm vỡ, mặt hơi hẹp, các nét của khuôn mặt rất mảnh nhưng mạnh như được tạc, khắc, rất hay nói đùa với vẻ mặt lành lạnh.
Tại sao một phụ nữ đẹp mê hồn, từng trải như Hari, luôn có nhiều người theo đuổi lại yêu Vađim say đắm như vậy. Phải chăng anh ta là dòng dõi quý tộc Nga lâu đời, hưởng sự giáo dục cao, lịch duyệt, giàu có? Hay là do sự hấp dẫn của tâm hồn Nga, tình yêu kiểu Nga tư? Có lẽ lý do sau là chính.
Người ta thường ví von rằng: Tình yêu của người Nga giống như quả lê ở trên cây. Nó còn nguyên cả vỏ sù sì, cả sương đọng trên quả, cả tiếng lá reo đung đưa thì thầm chạm vào quả, cả bông hoa tuyết, cả ánh nắng hè, giọt mưa thu ngấm vào, và cả mùi hương từ những cánh đồng lúa mì man mác bao quanh, nghĩa là còn nguyên cả ngọt ngào, đắng, cay, chua chát.
Còn tình yêu của người Pháp giống như chiếc kẹo hoa quả thật ngọt ngào nhưng là sự ngọt ngào sau khi chắt lọc, chế biến loại bỏ bớt những chất cay, đắng.
Chàng Vađim cũng rất yêu Hari. Chàng thích nét mặt sinh động, sự thay đổi liên tục trong tính cách của nàng; thích vẻ thì thầm, hay nói không hết ý của nàng, thích những đường nét hơi “digan”, cái nhìn cháy bỏng ở nàng. Nhưng chàng cũng buồn và khó chịu vì cảm thấy không “nắm” được nàng, không hiểu hết nàng...
Đầu tháng 7/1917, khi nhận được giấy triệu tập ra làm nhân chứng trước tòa xử Hari Mata, Vađim rất bàng hoàng. Tuy đang phải thực hiện nhiều công vụ quan trọng của chính quyền Nga hoàng nhưng Vađim chẳng làm gì được, mấy hôm liền chỉ đóng chặt cửa ngồi uống rượu.
Khi bạn bè và cấp trên kéo anh ta vào công việc, anh ta lưỡng lự, muốn thu xếp về Paris để đến tòa án rồi không hiểu sao, anh ta lại thay đổi quyết định.
Trong 2 ngày xử án, Hari Mata mỏi mắt trông chờ sự có mặt của người yêu, nhưng không thấy. Nàng suy sụp hẳn chẳng thiết bào chữa thoát tội, lúc đó tự nhiên nàng nhớ đến lời dự báo về kết cục không hay theo dự đoán của một người đàn bà digan khi xem tướng mạo cho nàng.
Ít ngày sau khi Hari Mata bị bắn, tại khách sạn nơi nàng từng ở, Vađim tìm thấy một bức ảnh chụp 2 người, mặt sau ghi “Kỷ niệm những ngày đẹp nhất khi sống với người em yêu nhất trên đời”.
Không để mấy bạn thân (có người đã dự xử án) nhìn thấy, Vađim cất ngay bức ảnh vào túi áo chỗ gần tim và khi bạn hỏi về tình yêu đối với Hari Mata, Vađim cười gượng rồi nói nhỏ: “Bình thường thôi”.
