Dự án Gunrunner
Tình trạng buôn súng xuyên biên giới diễn ra rầm rộ đến mức chính quyền Mỹ buộc phải tìm nhiều cách để giảm bớt vấn nạn này. Ông Bush từng đề nghị hỗ trợ 500 triệu USD giúp Mexico ngăn chặn tình trạng buôn “hàng nóng” qua biên giới. Tuy nhiên, tình trạng tham nhũng trong giới chức Mexico là vật cản lớn ngáng trở những nỗ lực của hai phía, khiến chỉ có cơ quan cảnh sát thủ đô Mexico City mới có thể thực hiện nhiệm vụ.
Theo một số nguồn tin, có những quan chức Mexico kiếm được 1 triệu USD sau một đợt vận chuyển vũ khí lớn. Những nỗ lực của Mexico cũng bắt đầu đem lại kết quả. Một cuộc truy quét ở Nogales (giáp ranh với bang Arizona của Mỹ) đã thu được 163 khẩu súng. Các chuyên gia cho rằng xu hướng buôn súng xuyên biên giới đang có sự thay đổi.
Trước đây, súng đạn được tập trung ở vùng biên, giờ đây đích đến của các chuyến hàng “nóng” chuyển về Michoacan, quê hương của Tổng thống Mexico Felipe de Jesús Calderón Hinojosa. Tại nơi này, chỉ tính riêng năm 2007, giới chức đã thu được hơn 1.200 khẩu súng, gấp bốn lần so với lượng súng thu được ở các bang vùng biên như Baja California và Chihuahua. Chuyện buôn hàng nóng xuyên biên giới Mỹ - Mexico vẫn là chủ đề làm đau đầu giới chức hai nước.
Gunrunner là một dự án của ATF nhằm hạn chế dòng chảy vũ khí vào Mexico, đồng thời góp phần giảm kho vũ khí của các băng đảng ma túy Mexico. Dự án này được bắt đầu như một dự án thí điểm ở Lardedo, Texas năm 2005 và mở rộng như một sáng kiến quốc gia năm 2006. Dự án này cũng là một phần sáng kiến biên giới Tây Nam của Bộ Tư pháp Mỹ, với mục tiêu nhằm hạn chế tình trạng buôn lậu ma túy và vũ khí, đồng thời giảm tình trạng bạo lực đi liền với hai vấn nạn kể trên ở hai bên biên giới Mỹ và Mexico.
Chiến thuật số một của dự án này vô hiệu hóa những “người rơm” và các lái súng không có giấy phép nhằm hạn chế vũ khí hợp pháp lọt vào khu vực chợ đen. Giữa các năm 2005 và 2008, có 650 vụ việc với 1.400 tội phạm, 12.000 vũ khí đã bị đưa ra tòa. Tuy nhiên, các chiến thuật khác, trong đó có chiến thuật “vũ khí di chuyển” (gunwalking) và “quản lý sự phân bổ vũ khí”, lại gây khá nhiều tranh cãi.
ATF nhận định rằng các cartel Mexico đã trở thành những tổ chức buôn vũ khí hàng đầu hoạt động ở Tây Nam nước Mỹ. ATF phối hợp với các cơ quan khác và với chính phủ Mexico mở rộng mạng lưới sử dụng phần mềm hệ thống chuyên điều tra giám sát vũ khí eTrace. Phần mềm eTrace cho phép truy cập hệ thống tìm kiếm vũ khí của ATF, cho phép các nhà điều tra có khả năng theo dấu các vũ khí có dính dáng tới tội phạm ở trong nước và cả ở nước ngoài.
Đầu năm 2011, dự án bắt đầu gây tai tiếng khi thông tin rò rỉ rằng các chiến dịch Wide Receiver (2006 -2007) và chiến dịch Fast and Furious (2009 - 2010) cho phép súng ống được tự do “di chuyển” tới bàn tay của các cartel ma túy Mexico.
(Còn tiếp)
