“Nóng bỏng” vấn đề BOT trong phiên chất vấn đầu tiên

“Nóng” thu phí giao thông

Chất vấn với Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình) đã đề nghị Bộ trưởng làm rõ sự chênh lệch số năm thu phí giao thông giữa dự toán được phê duyệt với kết quả kiểm toán đã công bố? Bộ trưởng làm rõ việc thu phí BOT thực hiện trên cơ sở mở rộng, nâng cấp đường quốc lộ 1 trong thời gian tới sẽ khắc phục như thế nào?

Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, theo Luật và theo nghị định của Chính phủ, thời gian qua chúng ta tổ chức đấu thầu dự án BOT, ký hợp đồng BOT trên cơ sở dự án BOT thực hiện.

Trong dự án BOT thực hiện có nhiều phần dự thầu như: dự thầu khối lượng, dự kiến công tác giải phóng mặt bằng… và những vấn đề phát sinh kinh phí. Do đó, dự án BOT bao gồm các khoản có thể phát sinh nên dự án có giá trị lớn.

Căn cứ vào các quy định của Pháp luật, Bộ Giao thông vận tải ký hợp đồng với các nhà đầu tư BOT theo dự án thực hiện. Để đảm bảo tính công khai, minh bạch Bộ Giao thông vận tải trong quá trình thực hiện dự án BOT đã chủ động kiến nghị kiểm toán nhà nước cùng tiến hành kiểm toán trước khi Bộ quyết toán.

Trong thời gian qua, có 56 trạm BOT, đến thời điểm này Kiểm toán Nhà nước đã tham gia kiểm toán 50 dự án, còn 6 dự án vẫn đang triển khai. Để đảm bảo quyền lợi của người dân, của nhà nước và của doanh nghiệp, Bộ Giao thông vận tải đã đàm phán với các nhà đầu tư BOT và trong hợp đồng có điều khoản, giá trị sau quyết toán là căn cứ để Bộ Giao thông vận tải điều chỉnh thời gian thu phí và các chính sách liên quan tới phí.

Do đó, việc Kiểm toán Nhà nước phát hiện có sự chênh lệch lớn giá trị kiểm toán và giá trị đã được thực hiện là điều hiển nhiên. Với những dự án triển khai nhanh, ít biến động giá, ít có phát sinh khối lượng thì việc điều chỉnh phần dự thầu này là phần chênh lệch số năm mà kiểm toán đã chỉ ra.

Số liệu của Bộ Giao thông vận tải và của Kiểm toán luôn tương đồng với nhau. Đặc biệt, có trường hợp số liệu quyết toán của Bộ Giao thông vận tải còn thấp hơn cả của Kiểm toán Nhà nước

Do đó, chúng tôi thấy rằng, sự phát hiện và chỉ ra của Kiểm toán Nhà nước là rất đúng, Bộ Giao thông vận tải cũng đã thực hiện đúng và đảm bảo quyền lợi của người dân, Nhà nước với các dự án BOT.

Về việc thu phí BOT, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, Bộ Giao thông vận tải đứng trên quan điểm bảo vệ lợi ích của người dân. Do đó, trong thời gian qua, khi mặt bằng giá tăng cao, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Bộ Giao thông vận tải đã phối hợp với các địa phương và các nhà đầu tư, rà soát lại toàn bộ 56 dự án BOT.

Dân không đi vẫn phải trả tiền?

Liên quan tới vấn đề này, Đại biểu Hoàng Quang Hàm đặt câu hỏi chất vấn, một số dự án BOT không đặt ở đường chính, không đi cao tốc những vẫn phải trả tiền. Có 6 sự án không đi đường tránh vẫn phải trả tiền. Dân chịu thì thu, dân không chịu thì dừng hoặc giảm giá, thuyết phục sau đó lại dừng…đến khi dân chịu thì thu. Như vậy có vì lợi ích của dân không? Vì sao dân không đi vẫn phải trả tiền?

Trả lời câu hỏi chất vấn của Đại biểu Hoàng Quang Hàm, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải cho biết, một số dự án có lịch sử để lại, những dự án này đã được hoàn thiện lâu rồi. Ví dụ dự án Bắc Thăng Long Nội bài. Năm 2014, Thủ tướng đã có văn bản chỉ đạo tiếp tục thực hiện việc thu phí.

Do đó, với trách nhiệm của mình, chúng tôi sẽ cố gắng thực hiện đúng theo chỉ đạo. Còn những dự án trước đây đã được lập, chúng ta đưa vào dự án và dự án được duyệt đều có sự tham gia của chính quyền địa phương, các bộ, ngành.

Thời điểm phê duyệt dự án, các bên có liên quan coi trạm thu phí ở đó hợp lý. Do đó, các trạm này nằm trong dự án. Hiện nay, nếu chúng ta di dời các trạm này thì Bộ Giao thông vận tải phải tham mưu cho Chính phủ, Quốc hội và có một khoản kinh phí để thực hiện.

Một số dự án lớn như cao tốc Hà Nội – Hải Phòng, đây là dự án quan trọng nhưng việc đầu tư lớn, thời điểm đó Chính phủ cũng đã họp nhiều lần và thống nhất chủ trương mở thêm trạm thu phí trên Quốc lộ 5.

Tương tự, một số đường đã được nghiên cứu tuyến tránh, mở rộng tuyến tránh và nâng cấp tuyến đường cũ là mong muốn của người dân, địa phương trong việc mở rộng đô thị.

Các tuyến đường tránh này để phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Thời điểm đó là nghiên cứu dự án đảm bảo tính khả thi, nâng cấp hạ tầng để giúp địa phương phát triển. Toàn bộ công việc này đều thực hiện đúng theo trình tự, thủ tục, nghị định của pháp luật, có trách nhiệm của Bộ Giao thông vận tải và các bộ ngành, địa phương.

Để xử lý các dự án này, Bộ Giao thông vận tải biết rằng, ngân sách hiện rất khó khăn. Khó mua lại toàn bộ các dự án này. Nếu Quốc hội thảo luận và biểu quyết cân đối được các nguồn vốn thì Bộ Giao thông vận tải sẵn sàng mua lại toàn bộ các dự án này.