Ninh Thuận loay hoay với “tiềm năng” xuất khẩu

Nhiều khó khăn làm chậm phát triển xuất khẩu sản phẩm

Cụ thể, năm 2005, tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh đạt 43 triệu USD. 14 năm sau là 2019 cũng chỉ đạt 100 triệu USD. Có nhiều năm tổng kim ngạch xuất khẩu giảm sâu. Năm 2018, tỉnh Ninh Thuận đặt mục tiêu đạt 180 triệu USD nhưng, thực tế chỉ đạt 60,1 triệu USD.

Nguyên nhân được các chuyên gia xác định chủ yếu do cơ cấu sản phẩm xuất khẩu của tỉnh Ninh Thuận không có gì mới. Các sản phẩm tiềm năng như: Muối tinh, nước mắm, măng tây, nha đam, nho, táo, tỏi, sức cạnh tranh còn thấp, năng lực các doanh nghiệp hoạt động xuất khẩu còn hạn chế... nên chủ yếu xuất khẩu sản phẩm thô, chưa nâng cao được giá trị của sản phẩm.

Ông Phạm Xuân Quang, Chi cục trưởng Chi cục Hải quan Ninh Thuận, cho hay: “Các doanh nghiệp tại Ninh Thuận chủ yếu là công ty con hoặc cơ sở sản xuất của các công ty mẹ có trụ sở tại TP Hồ Chí Minh. Công ty con chỉ sản xuất và tập kết hàng hóa tại công ty mẹ theo yêu cầu. Ngoài ra, một số doanh nghiệp không thực hiện thủ tục xuất khẩu tại Chi cục Hải quan Ninh Thuận. Điều này cũng là một trong những trở ngại để hoạt động xuất khẩu của tỉnh chậm phát triển”.

Đại diện của Công ty TNHH Thông Thuận cho biết, đơn vị có hai nhà máy hoạt động chế biến và xuất khẩu tôm đông lạnh, sản phẩm đầu ra đạt đầy đủ các tiêu chuẩn khắt khe của quốc tế như: Global GAP 3 sao, ACC 3 sao, HACCP, IFS, HALA… Công ty chế biến ra nguồn sản phẩm thủy sản xuất khẩu chất lượng cao, sang các thị trường lớn như: EU, Nhật Bản, Mỹ, Trung Đông, Hàn Quốc….

Năm 2019, công ty này đóng góp hơn 40% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh. Hiện công ty rất cần các thông tin chuyên sâu về thị trường xuất khẩu mới cho sản phẩm tôm đông lạnh, các hoạt động kết nối kinh doanh hỗ trợ kinh phí, thủ tục giải ngân đơn giản hơn. Nó giúp cho công ty tham dự các hội chợ triển lãm ở ngoài nước, nhằm tăng cơ hội tìm kiếm khách hàng, phát triển thị trường mới… Tuy nhiên những năm qua, công ty chưa được tỉnh và các ngành hỗ trợ về vấn đề này.

Bà Trần Đình Cẩm Lan, Giám đốc điều hành Công ty Sản xuất tôm Mona tại Ninh Thuận, bày tỏ: “Công ty chúng tôi chuyên cung cấp tôm bố mẹ cho nhiều khách hàng các nước trên thế giới. Nhưng chúng tôi thích bán cho khách hàng trong nước hơn bán cho khách hàng ngoài nước. Vì thủ tục liên quan đến xuất khẩu rất khó khăn. Phải gọi điện thoại liên tục để Cơ quan Thú y vùng 6 cho người đến Ninh Thuận lấy mẫu xét nghiệm mẫu tôm bố mẹ trước khi xuất khẩu. Doanh nghiệp gặp không ít khó khăn trong việc kiểm định chất lượng tôm giống”.

“Điều đáng nói, tại Ninh Thuận cũng có cơ quan xét nghiệm là Chi cục Thú y (Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn). Nhưng Chi cục Thú y vùng 6 lại không tin kết quả xét nghiệm của Ninh Thuận thì doanh nghiệp biết tin ai?”, bà Cẩm Lan nói thêm.

Các doanh nghiệp cũng đề nghị tỉnh Ninh Thuận cần cải thiện nhiều hơn nữa môi trường kinh doanh và hành chính công. Cần có những chính sách phù hợp để phát triển 12 sản phẩm đặc thù, đặc trưng là thế mạnh tại địa phương. Tỉnh cần đầu tư xây dựng kho trữ hàng lớn để trữ măng tây. Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận nhiều cơ chế, chính sách để thỏa mãn đầu tư sản xuất sản phẩm đặc thù. Cần hỗ trợ doanh nghiệp có hoạt động xuất khẩu kết nối, tìm kiếm xuất khẩu sản phẩm với thị trường thế giới.

Loay hoay tìm giải pháp

Theo Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước, Chi nhánh tỉnh Ninh Thuận, Nguyễn Anh Tuấn, việc doanh nghiệp vay vốn đầu tư xuất khẩu liên quan đến ngoại tệ còn có khó khăn do phải quản lý chặt chẽ theo quy định của Chính phủ. Để hỗ trợ doanh nghiệp, đơn vị đã chỉ đạo các ngân hàng thương mại phải có giải pháp để thực hiện tín dụng hỗ trợ doanh nghiệp, các hợp tác xã vay theo quy định.

Còn ông Nguyễn Hoàng Sơn, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, cho biết: “Doanh nghiệp muốn được hỗ trợ vốn để đầu tư xây dựng kho lạnh bảo quản sản phẩm, theo quy định thì Nhà nước chỉ hỗ trợ 70% vốn (khoảng 1 tỷ đồng) cho doanh nghiệp, nhưng doanh nghiệp phải xây dựng kho bảo quản từ 200 tấn nông sản trở lên. Nếu là doanh nghiệp nhỏ thì không đủ khả năng, vì vốn đầu tư quá lớn. Đơn vị đang kiến nghị tỉnh nâng vốn hỗ trợ lên từ 2 - 3 tỷ đồng để giúp doanh nghiệp trong thời gian tới”.

Theo ông Phạm Văn Hậu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Thuận, tỉnh luôn đồng hành, tháo gỡ tất cả những khó khăn, vướng mắc trong phạm vi và quy định để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển. “Thời gian tới, các doanh nghiệp hoạt động xuất khẩu hãy mạnh dạn chia sẻ những khó khăn, đề xuất những nguyện vọng để tỉnh cùng các ngành liên quan hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, bơi ra biển lớn”, ông Hậu nói.