Ngỡ khoa học nhưng lại phản khoa học
Qua mạng xã hội, internet hay lời đồn thổi, mách bảo của người khác, nhiều người vẫn duy trì chế chế độ ăn uống của mình vì tin nó là khoa học, đúng đắn mặc dù chúng chỉ đúng “nửa vời” mà bất chấp những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra.
Mang thân hình mũm mĩm với chiều cao chỉ 1,55 mét nhưng lại nặng tới 65kg khiến sinh viên Trương Ngọc Ánh (22 tuổi) nhiều lần lắc đầu ngán ngẩm. Dù đã thử làm nhiều cách như giảm khẩu phần ăn mỗi ngày kết hợp với tập thể dục nhưng kế hoạch giảm cân của cô liên tục thất bại vì thời gian tập thể dục không liên tục cộng thêm thói quen ăn uống vô tội vạ về đêm.
Nghe bạn bè mách bảo về việc uống nước mật ong pha chanh vào mỗi sáng sẽ khiến giảm được cân nặng, cô liền làm theo. Suốt một tháng trời hầu như buổi sáng chẳng ăn gì mà chỉ uống như thế, cô suýt phải nhập viện sau một cơn đau bụng quằn quại mà nguyên nhân là viêm dạ dày.
Nhiều người "bất chấp" giảm cân mặc kệ những nguy cơ có thể xảy ra với sức khỏe.
Nghe nhiều người mách bảo ăn nhiều chất béo và đường sẽ có hại, đặc biệt có thể gây đột quỵ đau tim, chị Nguyễn Kim Hà (35 tuổi, ngụ Quận Phú Nhuận, TP.HCM) bắt đầu chuyển sang chế độ nấu nướng mà chị cho là “healthy” (có lơi cho sức khỏe) cho cả gia đình.
Cụ thể, chị quan niệm bất cứ món ăn nào có váng dầu bên trên đều chứa chất béo và cần phải kiêng khem vì nếu dùng lâu dài sẽ gây nhiều hậu quả. Bên cạnh đó trong việc chế biến, chị bắt đầu chuyển sang dùng mật ong hoàn toàn thay cho đường. Từ đó bữa cơm gia đình bắt đầu nặng nề hơn vì những món ăn cũ rích cứ lặp đi lặp lại mỗi ngày, mà đa số là những món hấp và luộc, các thành viên trong nhà cũng ngao ngán khi phải bước vào bàn cơm.
Những sai lầm ăn uống nhiều người tưởng tốt hóa ra nhầm
Theo BS CK II Dương Thị Kim Loan, Trưởng khoa Dinh dưỡng Tiết chế BV Thống Nhất (TPHCM), ngoài những thói quen kể trên, nhiều người vẫn đang mắc phải những sai lầm trong ăn uống như cắt hoàn toàn khẩu phần trái cây vì nghĩ sẽ giảm đường, uống hơn 3 lít nước mỗi ngày để thanh lọc cơ thể… dẫn đến những hậu quả khó lường cho sức khỏe.
Không nên uống mật ong chanh thay cho bữa ăn sáng.
BS Loan cho biết việc uống mật ong pha chanh thay cho bữa ăn sáng là việc làm không khoa học.
“Chanh chứa nhiều axit, uống lúc đói sẽ hại dạ dày, lâu ngày gây viêm thậm chí là loét dạ dày. Người béo phì, thừa cân muốn giảm cân thì nên giảm từ từ nguồn năng lượng từ tinh bột, đường, chất béo, tăng cường nguồn thức ăn từ rau, chất xơ, trái cây, thay thế những bữa ăn tối bằng li sữa công thức để đủ năng lượng”, chuyên gia này phân tích
Nói về thói quen kiêng hoàn toàn tinh bột, theo BS Kim Loan, gan là một cơ quan quan trọng trong cơ thể gan, khi cơ thể ăn ít tinh bột thì gan sẽ sử dụng chất dự trữ glycogen để chuyển hóa thành đường.
“Hàng ngày não cần ít nhất 100 gram glucose để phục vụ cho các hoạt động của não và duy trì hoạt động cho tế bào hồng cầu, tế bào gan. Do đó, nếu cơ thể thiếu hụt đường thì gan sẽ phải hoạt động tối đa, trong quá trình lấy chất glycogen chuyển hóa thành đường sẽ tạo ra chất xeton gây hại cho não.
Hơn nữa, trên thể trạng những người béo phì, gan có vấn đề thì việc kiêng chất đường quá mức sẽ làm hại thêm cho gan đã có sẵn bệnh lí. Vì vậy, việc bỏ hoàn toàn tinh bột hoặc ăn hạn chế quá mức tinh bột thì không nên, trừ việc có sự theo dõi của bác sĩ”, BS Loan phân tích.
Cần giảm cân một cách khoa học, tránh việc kiêng hoàng toàn tinh bột hoặc chất béo có lợi cho cơ thể.
Còn thói quen của nhiều người muốn giảm cân mà loại bỏ hoàn toàn trái cây khỏi khẩu phần ăn, theo nữ BS, đây cũng là việc làm không khoa học vì điều này sẽ dẫn đến việc thiếu hụt trầm trọng nhóm các vitamin tan trong nước như vitamin nhóm B, vitamin C (vitamin giúp tăng cường miễn dịch cũng như thiếu nguồn chất xơ, chất chống oxy hóa, sắc tố bảo vệ tim, phòng chống ung thư...).
“Nhiều người muốn giảm cân còn kiêng hoàn toàn các chất béo, từ các chất béo có hại đến chất béo có lợi. Điều này hết sức không nên vì chất béo cấu trúc nên màng tế bào thần kinh, là dung môi để hòa tan các vitamin tan trong dầu như A, D, E, K…Thiếu chất béo, việc hấp thu vitamin D (vitamin trực tiếp hỗ trợ cho việc hấp thu canxi) sẽ bị ảnh hưởng”, chuyên gia này phân tích.
Cảnh báo trong việc sử dụng mật ong hàng ngày, chuyên gia này cho biết mật ong về cơ bản không có gì khác nhau với đường khi đều là những nhóm đường tiêu hóa nhanh.
Tuy nhiên vấn đề quan trọng là độ an toàn, mật ong đặc biệt là mật ong ở rừng rất dễ nhiễm vi khuẩn yếm khí, hơn nữa mật ong do quá trình ong hút mật từ các loài hoa, trong qua trình đó có thể nhiễm tạp chất khi hút mật ở những loài hoa bị sâu rầy xịt thuốc hóa học, sẽ không an toàn cho sức khỏe.
Theo BS Loan, một bữa ăn khoa học là bữa ăn cân đối các chất dinh dưỡng như chất đạm từ thịt cá, trứng, sữa, các loại đậu, chất bột đường và các loại tinh bột từ cơm, khoai, củ, các loại đường nhanh, chất béo có lợi cho cơ thể như dầu thực vật, dầu mè dầu nành, mỡ cá... kết hợp với chế độ ăn đầy đủ chất xơ, cung cấp đầy đủ vitamin khoáng chất (từ 300-500 gram rau mỗi ngày đủ màu sắc, 300-500 gram trái cây.
Tuy nhiên, cần chú ý những đối tượng mắc bệnh tiểu đường để lựa chọn trái cây có lượng đường thấp.
Bên cạnh đó, cần hạn chế thực phẩm chế biến sẵn có nhiều năng lượng, thức ăn nhanh, chế biến sẵn chứa nhiều muối, hạn chế rượu, bia, tăng tiêu hao bằng vận động cường độ vừa phải, siêng năng tập thể dục.
“Cũng cần lưu ý không nên ăn mặn để phòng ngừa các bệnh lý cao huyết áp, nêm gia vị vừa phải cũng như hạn chế để nhiều loại nước chấm trên bàn ăn. Uống nước vừa đủ từ 1,5- 2 lít nước mỗi ngày, không nên uống quá nhiều khiến thận phải hoạt động quá mức dẫn đến gây hại chức năng thận”, BS Loan phân tích.
