Họ là những cán bộ mang trên vai nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền nhưng trong đời sống thường nhật lại là thầy giáo, là người vận động quần chúng là điểm tựa tinh thần của nhân dân nơi phên dậu Tổ quốc.
Gắn bó với bản làng bằng những lớp học đêm
Sinh năm 1990, Thượng úy Nguyễn Kim Trọng, Đội trưởng Đội Vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Tam Hợp (Nghệ An) lớn lên trong gia đình có truyền thống cách mạng, với cha và ông nội đều là quân nhân. Truyền thống ấy hun đúc trong anh tinh thần trách nhiệm, ý thức cống hiến và tình yêu sâu nặng với nhân dân.
Tại địa bàn công tác, nhận thấy tỷ lệ người dân mù chữ còn cao, đặc biệt là ở các bản vùng sâu, anh Trọng cùng đồng đội chủ động phối hợp với Trường Tiểu học Tam Hợp tổ chức các lớp xóa mù chữ vào buổi tối. Định kỳ vào tối thứ Ba và thứ Năm hằng tuần, cán bộ, giáo viên và chiến sĩ Biên phòng lại cùng nhau đứng lớp, dạy Toán và Tiếng Việt cho bà con.
Không chỉ dừng lại ở việc “dạy đúng sách”, anh Trọng mạnh dạn đề xuất điều chỉnh nội dung, ngữ liệu giảng dạy cho phù hợp với trình độ và tâm lý người học. Những bài hát dân ca, giai điệu quen thuộc được đưa vào phần khởi động, giúp học viên thêm hứng thú, tự tin tiếp cận con chữ.
Gần hai năm gắn bó với lớp học xóa mù chữ, anh Trọng trở thành người thầy thân quen của bà con, được tin yêu, quý mến. Năm 2021, anh được tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua, ghi nhận những nỗ lực bền bỉ nơi vùng biên.
“Ba bám, bốn cùng” với đồng bào Mông
Tại huyện Mường Lát (Thanh Hóa), Thượng úy Đào Nguyễn Túc, nhân viên Trinh sát Đồn Biên phòng Tam Chung, là cái tên quen thuộc với đồng bào Mông ở các bản Suối Lóng, Suối Phái, bản Ón. Nhập ngũ từ năm 2003, anh Túc gắn bó gần trọn sự nghiệp với miền biên viễn, thực hiện phương châm “ba bám, bốn cùng”, ăn cùng, ở cùng, làm cùng nhân dân.
Nhận thấy rào cản lớn nhất trong phát triển kinh tế – xã hội của địa phương là trình độ dân trí, anh cùng đồng đội tham mưu mở các lớp xóa mù chữ cho bà con, chủ yếu là người Mông theo đạo Công giáo, Tin Lành. Từ những lớp học đầu tiên tại điểm trường Tiểu học bản Suối Lóng, đến nay, Đồn Biên phòng Tam Chung đã mở thành công 3 lớp xóa mù chữ với hơn 145 học viên.
Thông qua từng con chữ, người lính trinh sát còn lồng ghép tuyên truyền chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; hướng dẫn bà con áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, xóa bỏ hủ tục lạc hậu như tảo hôn, hôn nhân cận huyết; nâng cao nhận thức về tín ngưỡng, tôn giáo, không để kẻ xấu lợi dụng, lôi kéo. Những lớp học đêm nơi bản làng vì thế không chỉ thắp sáng tri thức mà còn góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn biên giới.
Bền bỉ với hành trình “chống tái mù chữ”
Ở vùng biên Quảng Trị, Thượng úy Hồ Văn Hữu, Đội trưởng Đội Vận động quần chúng, Đồn Biên phòng Ba Tầng là tấm gương tiêu biểu cho tinh thần trách nhiệm và sự tận tụy với cộng đồng.
Là người dân tộc Bru – Vân Kiều, anh Hữu thấu hiểu sâu sắc những thiệt thòi của đồng bào khi không biết chữ, đặc biệt là phụ nữ ở các bản giáp biên.
Qua rà soát địa bàn, anh nhận thấy tỷ lệ tái mù chữ ở phụ nữ bản A Dơi Đớ (xã A Dơi) còn cao. Nhiều hộ dân đến năm 2018 mới được nhập quốc tịch Việt Nam, điều kiện tiếp cận giáo dục còn hạn chế. Tháng 10/2021, anh trực tiếp tham mưu xây dựng kế hoạch, phối hợp với chính quyền và Hội Liên hiệp Phụ nữ xã mở các lớp xóa mù chữ.
Đến nay, 7 lớp học đã được tổ chức với 190 học viên. Anh Hữu cùng đồng đội trực tiếp đứng lớp, dạy vào buổi tối, mỗi tuần từ 3–4 buổi, kéo dài 6 tháng. Kết thúc khóa học, học viên có thể đọc thông, viết thạo, thực hiện các phép tính cơ bản. Không dừng lại ở đó, anh tiếp tục tham mưu mở 2 lớp “xóa tái mù chữ” cho 115 học viên là phụ nữ và thanh niên.
Vượt qua thiếu thốn về cơ sở vật chất, tài liệu, khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, nhất là giai đoạn Covid-19, những lớp học vẫn được duy trì đều đặn. Nhờ đó, phong trào xã hội học tập ở địa phương lan tỏa mạnh mẽ, trình độ nhận thức của bà con được nâng lên rõ rệt.
Những nỗ lực ấy đã mang về cho anh Hữu nhiều phần thưởng cao quý, trong đó có Giải thưởng Vừ A Dính năm 2022 và nhiều bằng khen của Bộ Tư lệnh BĐBP, UBND tỉnh Quảng Trị.
Dù ở Nghệ An, Thanh Hóa hay Quảng Trị, điểm chung ở những người lính Biên phòng ấy là tinh thần “lấy dân làm gốc”, bền bỉ gieo chữ, vun đắp tri thức cho đồng bào. Những lớp học giản dị, những trang vở còn thơm mùi giấy mới, những con chữ đầu đời đã và đang góp phần thay đổi diện mạo vùng biên.
Ở nơi gian khó nhất, ánh sáng của tri thức được thắp lên từ sự tận tụy, hy sinh thầm lặng của những người lính mang quân hàm xanh. Họ không chỉ giữ vững từng tấc đất biên cương, mà còn bồi đắp nền tảng bền vững cho “thế trận lòng dân” – nền tảng vững chắc nhất để bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa.
